Proje Müellifi

Danışman
Dr. Oytun Deliktaş

Yardımcılar
Halis Özkan
Mehmet Erol
Burcu Polat

Yarışma Alanı
Sanayi ve turizm başta olmak üzere hizmetler sektöründeki hızlı gelişime paralel olarak, diğer kentlerimizde de olduğu gibi Bursa da kısmen kontrol dışı bir kentsel gelişim süreci yaşamaktadır. Bu kontrol dışı gelişim sonucu ortaya çıkan sorunlar ekonomik kaygıları ve öncelikleri ön plana çıkarmış, çözümler çoğu zaman çevre, sosyal ve kültürel değerleri ikinci iten bir yaklaşım üzerinde gelişmiştir. Bu çerçevede dünya ormancılık literatüründe bilimsel ve görsel açıdan özel bir önemi olan Uludağ, koruma/kullanma ikilemi arasında baskı altındadır.

İstanbul'a yaklaşık 90 km uzaklıkta Türkiye'nin beşinci büyük kenti olması nedeniyle yüksek sayıdaki ziyaretçilerin yarattığı baskı önemlidir. Kış sporları tesislerine artan talep, bu gelişme baskısı içinde önemli bir yer tutmaktadır. Ziyaretçi sayısının belirli dönemlerde yoğunlaşmış olması da ayrı bir sorundur. Ziyaretçi sayısının en yüksek olduğu Şubat - Mart ile Temmuz - Ağustos aylarında yaklaşık 850.000 kişi giriş yapmaktadır. 150.000 - 200.000 kişi ise Bursa'dan Sarıalan'a teleferik ile ulaşmaktadır.

Bir diğer tehdit ise artan ziyaretçi sayıları ile bağlantılı olarak kış sporları nedeniyle 1940'lı yıllardan bu yana devam eden yapılaşmalardır. 3.000 yatak kapasiteli oteller ve buna bağlı yol inşatlarından dolayı 1997 yılına kadar fundalık bitki örtüsünün 48,7 hektarlık bölümü zarar görmüştür. Teleferik ve su şebekesi altyapı yapım çalışmalarında ise 22,7 hektarlık alan yok olmuştur. Bu bağlamda yarışma alanını milli park bütünü içerisinde değerlendirmek gerekliliği söz konusudur.

Uludağ Milli Parkı coğrafi yapısı, görsel ve bitkisel zenginlikleri ve barındırdığı özel işlevlerden dolayı Bursa kenti için bir odak noktasıdır. Buna bağlı olarak Uludağ Milli Park alanı 3 temel kritere göre analiz edilmiştir:

1. Topografya ve Coğrafi Yapı
Milli park alanının çevresi ile ilişkileri göz önünde bulundurulduğunda Bursa kenti sınırlarından (750 m) başlayarak Uludağ Zirve'ye (2.543 m), kuzey güney doğrultusunda yükselen bir yapı gözlenmektedir. Bu bağlamda genel kurgu içerisinde, gözlemlenen Kent - Etekler - Vadi ve Sırtlar - Zirve ilişkisi tasarım yaklaşımının şekillendiren temel etmenlerden biridir. Bu dörtlü silsile içerisinde coğrafi yapının sunduğu fiziksel çeşitlilikler, mevcut durumda kış turizmine odaklanmış ve yılın belli aylarında yoğunluğu artan yarışma alanı için önemli olanaklar sunmaktadır. Bu bağlamda topografyanın yarattığı vadi ve sırtlar, yamaçlar, platolar ve teperler farklı değerlere sahip odaklar olarak belirmektedir. Buna göre;

Vadiler: Doğal ve görsel zenginliklerin yer aldığı, flora ve fauna açısından da çeşitlilik sunan alanlar

Sırtlar ve Tepeler: Özellikle panoramik manzara olanaklarının yoğun olduğu yerlerde, özel bakı noktaları

Plato ve Düzlükler: Eğimin az olduğu kontrollü ve küçük ölçekli gelişmelerin kurgulanabileceği alanlar

Zirve ve Tepeler: Özel doğa sporları (kaya tırmanışı vs.) için elverişli alanlar olarak göze çarpmaktadır.

2. Flora ve Fauna
Yarışma alanı içerisinde coğrafi yapının verdiği fiziki duruma paralel olarak bitkisel doku da kuzey-güney doğrultusunda farklılıklar göstermektedir.

Milli park sınırları içerisinde yaprağını döken, iğne yapraklı, subalpin fundalıklar ve mevsime bağlı oluşan fundalıklar bulunmadır. Uludağ 791 taksondan oluşan olağanüstü zengin bir floraya sahiptir. Bunların içerisinde 25 takson Uludağ'a özgü endemik türlerden oluşmaktadır. Bu zengin flora beş bitkisel zon altında toplanmaktadır.

1. Zone Lauretum (300 - 350 metre: zeytin, defne, kızılağaç ve maki vejetasyonu)
2. Zone Castenaum (300 - 700 metre: kestane, ceviz, fındık ve çınar)
3. Zone Fagetum (700 - 1.000 metre: kayın ve küçük gruplar halinde karaçam)
4. Zone Abietum (1.000 - 2.050 metre: göknar ve titrek kavak)
5. Zone Alpnetum (2.000 - 2.543 metre: göknar, ardıç ve az miktarda karaçam)

Uludağ'ın Bursa'ya bakan yamacının alt kesimlerinde hakim olan Akdeniz iklimi yükseldikçe yerini nemli mikrotermik iklime terk eder. Birinci zonu kapsayan 350 metre yüksekliğe kadar olan şeritte tipik Akdeniz maki ve frigana bitki örtüsü yer alır. Orman kuşağı bitkileri arasında doğu kayını (fagus orientalis) 700 - 1.500 metre yükseklite, sapsız meşe (quercus petraea) ve bölgeye endemik olan Uludağ göknarı (abies nordmanniana ve bornmülleriana) 1.500 - 2.100 metre yükseklikte görülmektedir. Uludağ göknarı alanda çok sağlıklı topluluklar oluşturur. Milli parkın florasında yüzde 63 oranında Avrupa - Sibirya, yüzde 31 oranında Akdeniz ve yüzde 6 oranında İran - Turan floristik elemanları yer alır.

Buna göre, güneyde yoğunlukla izlenen bitkisel ve görsel zenginlikler kuzeye doğru çıktıkça yerini doğal bir tekilliğe bırakmaktadır. Proje kapsamında bu ikili ilişki milli park alanın yıl boyu işleyen bir yer olması genel yaklaşımı içerisinde, çeşitliliği arttıran bir olanak olarak ele alınmıştır.

3. İşlevsel Dağılım
Mevcut durumda alan içerisinde belirli noktalarda yoğunlaşan 6 temel faaliyet göze çarpmaktadır. Bunlardan bir kısmı milli park sınırı içerisindeki bazı noktalarda odaklanan piknik, kamping, kış sporları gibi yere bağlı olarak, diğerleri ise daha aktif-mobil (trekking, doğa yürüyüşü, kaya ve zirve tırmanışı) olarak gerçekleşmektedir. Alan içinde temel olarak tespit edilen iki önemli sorun bulunmaktadır:

1. Milli park alanında tek taraflı bir yaklaşımın olması ve buna bağlı olarak çalışan bir ulaşımın sisteminin varlığı alanının tamamının kullanılabilirliğini azaltmaktadır. Bu nedenden dolayı alan içerisindeki aktiviteler özellikle batı kesiminde yoğunlaşmaktadır.

2. Mevcut durumda milli park alanı içerisinde dağılmış olarak bulunan işlevler, doğal sit olan alanın koruma dengesini olumsuz olarak etkilemektedir. Bu nedenlerden dolayı koruma-kullanma dengesinin öncelikle sağlanması gereklidir. Proje kapsamında bu dengenin kurulması amacıyla fiziksel ve bitiksel verilen sunduğu sınırlardan faydalanılmıştır.

Genel Planlama İlkeleri
Projenin genel konsepti, kuzey-güney doğrultusunda farklılaşan fiziksel ve görsel yapının koruma kullanma dengesi göz önünde bulundurularak doğu-batı doğrultusunda oluşturulan ağırlık ekseni üzerinde toplanması ve üzerindeki odak noktalarından servis sağlanmasıdır. Odak noktaları bazlı çalışan bu sistemler içerisinde farklı işlevler (kamping, piknik, yürüyüş gezi rotaları, seyir ve dinlence alanları, bakı noktaları) barındıran etkinlik çemberleri ile bütünleştirilmiştir. Bu genel kurgu içerisinde Yarışma alanı (1. ve 2. Gelişim Bölgeleri) da eksen üzerindeki odak noktalarından biri olarak çalışmaktadır.

Tasarım Yaklaşımı
1. ve 2. Gelişim Bölgeleri'ni kapsayan yarışma alanı iki merkezi odakla çalışan ve işlevsel olarak birbirine bağlanan bir sisteme sahiptir. Bu ikili sistem içerisinde 3 alan yer almaktadır:

Kıyı Koridoru: Özellikle kış turizme yönelik mevcut konaklama tesislerinin bulunduğu güney koridoru. Bu koridor içerisinde mevcut yapılaşmanın kontrolünü sağlamak ve ziyaretçilerin alanın tamamına ulaşabilmeleri kolaylaştırmak üzere telesiyej istasyon noktalarının, kafe ve büfe gibi rekreatif ünitelerinin yanı sıra dinlenme teraslarının da yer aldığı bir koridor tasarlanmıştır. Bu koridora alanın tamamından ulaşılabilmesi amacıyla dikey bağlantılar yer almaktadır. Bu sayede yaya dolaşımının araca bağımlılığı azaltılması sağlanmış ve yaya araç karmaşası engellenmiştir.

İç Avlular: Tüm yıl boyunca hizmet verebilecek açık ve kapalı alan kullanımlarının yer aldığı aktivite koridorları. İç avluların ziyaretçilere kayak sporları dışında da farklı aktiviteler sunmaktadır. Alan içerisinde yürüyüş ve koşu parkurları, gezinti yolları, çocuk oyun alanları, buz pateni alanı, rekreatif üniteler, seyir terasları ve dinlenme alanları yer almaktadır. Alandaki müdahaleler doğal yapı ile uyumlu ve mevcut bitki örtüsünü bozmayacak şekilde tasarlanmıştır.

Rekreatif Koridor: Vadiye açılımın bulunduğu, açık alan kullanımları ve bunu destekleyen rekreatif ünitelerin ve yanı sıra, kış mevsimi dışında da çalışabilen konaklama amaçlı dağ evlerinin bulunduğu kuzey koridoru. Bu koridor her iki bölgeyi birbirine bağlayan kırsal park alanını ve buna hizmet verecek rekreatif üniteleri barındırmaktadır. Bunun yanı sıra, genel kurgu içerisinde yer alan Gelişim bölgelerinin yer aldığı etkinlik çemberleri içerisinde yer alan gezinti ve trekking rotalarına da bağlanmaktadır.

YorumlarYorum Sayısı: Henüz hiç yorum yapılmamışBütün yorumları forumda okuyun!
Bütün yorumları forumda okuyun!