Proje Müellifi:

Tülin Göçer Munzur-Peyzaj Mim.(Bilkent Üni.)

Turan Türkal-Mimar (İZM.Y.T.ENS.)

Zeynep Aktuna-Y.Şeh.Pl. (ODTÜ)

Hüseyin Bütüner-Y.Mimar (ODTÜ)

Yardımcılar:
Elif Karaelmas Mimar

Işıl Sencar Y.Mimar

Berna Kerimoğlu Mimar

Gülsel Satoğlu Mimar

Burcu Bilgenoğlu İç Mimar

Jihat Bozarslan Mimar

1. TASARIM YAKLAŞIMI, YÖNTEM, AMAÇLAR
1.1. Müze Kent Edirne
1.2. Tacı Kentiyle Yeniden Bütünleştirmek
1.3. Tarihi Dokunun Doğal ve Yapısal Peyzaj Elemanlarıyla Yenilenmesi
1.3.1. Kentin Tarihsel Tipomorfolojisinin Belgelenmesi ve Sunumu
1.3.2. Yaya Bölgelerinin oluşturulması
1.3.3. Kentsel Arkeolojik Sunum Alanlarının Belirlenmesi
1.3.4. Sert ve Doğal Peyzaj elemanları ile Dokunun Onarılması
1.4. Yaya Dolaşımı/ Turist Dolaşım Hatları
1.5. Araç Trafiği
1.6. Öngörünüm Sorunları Açısından ve Dolaşım sebebiyle Yıkım

2. TANITIM: Proje Alt Alanları
2.1. Yedi Yol Ağzı/Selimiye Yaya Bölgesi
2.1.1. Yedi Yol Ağzı Meydanı/ Mimar Sinan Anıtı
2.1.2.Yedi Yol Ağzı Sokak/ Ekmekçizade Ahmet Paşa Hanı
2.1.3. Yemiş Meydanı
2.1.4. Selimiye Arastasına doğru çıkan sokak
2.1.5. Selimiye Arastası kenar bahçeleri: Osmanlı bahçe kültürü
2.1.6. Mimar Sinan Caddesi güney kenarı
2.1.7.Mimar Sinan Caddesi Kuzey cephesi
2.1.8. Selimiye Meydanı
2.1.9. Taş Odalar Sokağı: Kültür ve Kongre Merkezi
2.1.10. Selimiye Mezartaşları parkı
2.1.11. Kınık Caddesi Cephe Yenileme ve Yayalaştırmalar
2.2. Eski Cami/ Ali Paşa Arastası Yaya Bölgesi
2.2.1. Eski Cami önündeki yol ve kavşak
2.2.2. İki Kapılı Han Meydanı
2.2.3. Rüstem Paşa Hanı Doğusu, Güneyi ve Kentsel Bilgi Merkezi
2.2.4. Londra Asfaltı Boyunca Park alanları
2.3. Üç Şerefeli/ Belediye Yaya Bölgesi
2.3.1. Üç Şerefeli Meydanı: Sur Kulesi, Sokollu Hamamı
2.3.2. Üç Şerefeli Arkasındaki Medreseler ve Sokak

3. DOĞAL PEYZAJ KARARLARI

1.1. Müze Kent Edirne:
Osmanlı İmparatorluğu'nun ikinci başkenti Edirne, İstanbul'un devlet merkezi olmasının ardından Rumeli'nin başkenti ve padişahların dinlenme ve sefere hazırlık yeri tanımlarıyla payitaht olma niteliğini sürdürmüş; Osmanlı kent kültürünün ana odaklarından birisini meydana getirmiştir. Özelikle Onyedinci yüzyılda bir anlamda Osmanlıların Versailles'ı haline gelerek padişahların uzun süreyle kaldığı, bir saray kentidir; bu işlevinin karşılığında yüksek bir kültürün tesisi yanında bir tüketim ve ticaret merkezi olmuştur. Ondokuzuncu yüzyıl boyunca Rusya Osmanlı savaşlarının ortasında bir sınır kenti haline gelerek, payitahtlıktan serhat kentliğine bir dönüşüm geçirmiştir. Cumhuriyet döneminde gerçek anlamında bir sınır kenti olmuş; uzun yıllar Kapıkule'nin baskısını kent merkezinde yaşamıştır. Yeni çevre yolllarının yapılması ile bu yoğunluktan arınarak ve "yavaşlayarak" iyi yönde gelişim göstermektedir.

Tarihi özetin sonucunda vurgulanması gereken, Edirne kentinin Osmanlı kent kültürünü (özellikle Tanzimat öncesi açısından) anıtların ötesinde kent dokusunda korumuş bir yerleşim olmasıdır. Edirne bu niteliğini kentlileri için iyi bir yaşam yeri anlamında sürdürürken, kent ekonomisine katkı açısından özellikle İstanbul metropolünden haftasonu yerli turizmi ve yabancı turların İstanbul'a eklenmiş bir paketi olabilme açısından büyük bir potansiyeli barındırmaktadır. Bu bağlamda ve ölçeği düşünülerek Edirne için "müze kent" uygun bir kent vizyonudur. "Müze kent" olgusu Türkiye'de bir çok yerleşim için yerli yersiz kullanılarak altı boşaltılmış bir kavram haline gelmiş olmakla beraber Edirne için fazlasıyla gerçekçi bir hedeftir; çok kültürlü Osmanlı kenti yanında Roma ve Bizans döneminin bir ızgara planlı kastrum biçiminde halen okunabilir olması da ayrı bir değerdir. Burada "Müze Kent" salt turizme yönelik bir alan olarak değil "müze" kavramının doğası gereği "kültür mirasını koruma öncelikli" bir yerleşim olarak algılanmalıdır. Müzelerin yarıya yakın mekanının ziyaretçi servis işlevlerine ayrılmaya başlandığı bir dönemde, "müze kent" anıtları yanında kentsel dokusunu da kültür mirasının parçası olarak sunmalıdır; kent sokağı, ve meydanı kültürlerini de sağlıklaştırmalıdır. Edirne açısından Avrupa Topluluğu sınırında yer alan bir müze kent Türkiye'ye giriş kapısı olarak da uygundur.

Önerimiz, büyük ölçekli kentsel planlama ve alt ölçekte kentsel tasarım kararlarını "müze kent" çerçevesinde ele almaktadır; bu bağlamda, "kültür varlıklarını koruma öncelikli", "nesnelerin gerçek bağlamını onaran ve sunan", "parçalardan anlamlı ve okunabilir alternatif metinler kuran", "çok metinli ve alternatifli kent mekanlarının alt ve üst çerçevelerini oluşturmaya çalışan", "yapısal ve doğal peyzajı kültür varlıklarının bir parçası ve kentin dokusal restorasyonun bir aracı olarak gören" , "halihazır kentsel kullanım alışkanlıklarının olumlu yanlarını veri kabul eden ve farklı işlevlerin sürekliliklerini amaçlayan" bir projedir.

1.2. Tacı Kentiyle Yeniden Bütünleştirmek
Edirne tarihi çarşı dokusu Ali Paşa Arastası ve Eski Cami arasındaki bölgede belirgin bir bütünlük içinde okunabilirken buradan Selimiye'ye kadar uzanan alanda kopukluk vardır; söz konusu boşluk yarışma alanın ve Edirne tarihi kent merkezinin en önemli sorunlarından birisidir.

Edirne Selimiye Külliyesi'nden Eski Cami'ye kadar uzanan alan 1900lerde başlayan ve 1960larda tamamlanan bir süreçte geleneksel kent dokusunu anıtsal ve diğer mimari yapılar açısından büyük oranda yitirmiştir. Modern dönemde anıtları soyutlanmış nesneler olarak koruyan ve sunan bir anlayışla Selimiye Camisi, adeta bir menzil külliyesi gibi kendi içinde ve çevreden soyutlanmış bir anıt haline getirilmiştir. Mimarlık ve sanat tarihçileri tarafından Alman moderizmine ait, özellikle Bruno Taut'la özdeşleşmiş bir terimle "kent tacı" olarak nitelenen Selimiye'nin Osmanlı dönemi için en üstün bir şekilde kentle bütünleşerek bu olguyu karşıladığı bir gerçektir. Ne var ki, günümüzde yukarıda özetlenen süreçte Külliye'nin kentle yaya ölçeğinde ve doku olarak bütünleşmesinin biçimleri silikleşmiştir. Buradaki dokunun doğal kotlarının ciddi bir biçimde değiştirildiği eski raporlardan ve inşaat fotograflarından anlaşılmaktadır. Projemizin ana hedeflerinden birisi Selimiye ve Taşodalar bölgesini, Eski Cami-Arasta ve Üç Şerefli akslarıyla iki yönde dolaşım ve doku olarak bütünleştirmektir. Selimiye'nin uzak mesafeden algısı önemli bir girdidir (belli yapılar bu açıdan dönüştürülmüş veya yıkılması önerilmiştir), ancak asıl konu Selimiye'nin özgün tarihi dokusu içindeki mekansallığını, yaklaşım, perspektifler ve mekan hiyerarşisi açısından anlamak ve bunu güncel bir yaklaşımla yorumlayarak yeniden kurmaktır; bir başka değişle tasarımımız "tacı kentiyle yeniden bütünleştirmeyi" hedeflemektedir. Aşağıda bahsi geçecek olan "çok katmanlı kent " dokumantasyon ve sunum yöntemin bir ön çalışması olarak restitüsyonunu yaptığımız geç Osmanlı dönemi kent planından anlaşıldığı üzere Selimiye belli aralıklarla sokak ve meydanlarda açılan ve kapanan aşamalı bir mekansal deneyimle algılanıyor ve Külliye'ye kademeli olarak ulaşılıyordu. Bu kurgunun doğal ve yapısal peyzaj elemanları ile yenilenmesi bir yöntem ve amaç olarak önerilmektedir. Öneriler Arkeolojik kalıntıların varlığı düşünülerek, zeminaltı kültür mirasına zarar verilmemesi koşulu ile üretilmiştir; kazılar sonucunda yüzeyüstü sunuma değer bulunan alanlar, kentsel mekanların bir parçası olarak değerlendirelecektir.

1.3. Tarihi Dokunun Doğal ve Yapısal Peyzaj Elemanlarıyla Yenilenmesi
Projenin kendi yaklaşımının gerçekleşme aşamaları şu şekilde planlanabilir:

1.3.1. Kentin Tarihsel Tipomorfolojisinin Belgelenmesi ve Sunumu
Kentsel tasarımın bir altlık planının oluşturması açısından tarihi yazılı ve görsel belgeler (arkeolojik kazı kayıtları, tapu belgeleri, mülkiyet haritaları, vakıf belgerleri, eski haritalar, hava fotografları, fotograflar, vb) kullanılarak kentin farklı dönemlerdeki gelişimini gösteren şemalar oluşturulmalıdır. Yarışma alanı ağırlıklı olarak Osmanlı dönemine ait bir yerleşim olduğu için önerimizde kent merkezinin 1900 başlarındaki hali üzerinden hipotetik bir planı hazırlanmıştır. Benzer bir çalışmanın uzmanlar eşliğinde yapılması önerilerek burada belirli bir fikirin alt yapısı açısından kaynaklarıyla örneklenmiştir.

1.3.2. Yaya Bölgelerinin Oluşturulması
Kent genelinde trafik planlaması yapılarak büyük ölçekli yaya bölgelerinin önerilmesi aşamasıdır. "Müze kent" fikri üzerinden alternatif yaya dolaşım hatları oluşturulmalıdır. Ticaret bölgesinin kullanıcıları için acil durumlarda kullanılmak üzere otopark alanları sağlanmalı bunun dışında toplu taşıma bağlantısı kurulmuş kent çeperi otopark alanları önerilmelidir. Bu konuda projenin fikirleri dolaşım başlığında aktarılmıştır.

1.3.3. Kentsel Arkeolojik Sunum Alanlarının Belirlenmesi
Çok katmanlı kent analizi sonucu veriler belirlenerek bilimsel kazıları yapılan alanların, tarihi temsil değeri olması durumunda (Edirne sur ve kule'de olduğu gibi) uluslararası kentsel arkeoloji sunum kriterlerine uygun sunumlar yapılabilir. Projemizin kapsamındaki alanın Osmanlı arkeolojisi açısından değerlendirilmesi gerekir. Altlık plandan bilinen yapıların sunumu projede iki farklı şekilde önerilmiştir. Örneğin projede Taşodalarda önerilen kısmen yeraltında konumlanan Kültür ve Kongre Merkezinin kazısında Edirne Eski Saray veya çevresine dair arkeolojik kalıntıların çıkması durumunda binanın içinde sergilenmesi olanaklarının araştırılması önerilmiştir (bkz madde 2.1.9). Buna karşın Yemiş Kapanı Han'ın (Hasan Paşa Hanı ya da Meyve Kapanı) zemin kalıntılarının izinde bir üst meydan olarak değerlendirilmesi önerilmiştir. Buradaki özgün yapıdaki kubbe sayısı kadar bir çerçeveyi ağaçlarla oluştururken, bunların topraklarının arkeolojik alana ziyan vermemek üzere saksı içinde olması önerilmiştir (bkz madde 2.1.3).

1.3.4. Sert ve Doğal Peyzaj elemanları ile Dokunun Onarılması
Belgelemesi yapılsada yerinde sunumu yapılmayacak olan arkeolojik alanlarda eski kentsel dokunun izinin onarılması farklı biçimlerde öerilmiştir:

Birinci olarak, eski yapı çizgilerinde arazi kademeleri oluşturularak kısmi olarak sokak perspektiflerinin ve meydan tanımlarının yapılması. Kademe yükseklikleri elverdiği noktalarda bu setlerin altına eski işlevlerine uygun kullanımlar önerilmiştir; örneğin Selimiye arasta batı kapısından Eski Camiye kadar, Ahmet Paşa Hanı'nı (Havluncular Hanı) da içerecek şekilde tek taraflı bir ticari mekan dizisinin farklı şekillerde oluşturulması önerilmiştir.

İkinci olarak eski yapı adaları ve sokak izleri tabanda yeşil ve sert peyzaj elemanları ile ya da çizgisel ağaç dizileriyle yeniden oluşturulmuştur. Bu yaklaşım özellikle eski Yedi Yol Ağzı'nı oluşturan aksların vurgulanmasında kullanılmıştır.

Üçüncü olarak parsel içinde eskiden varlığı bilinen ada içi ağaç gruplarının kitlesel olarak kullanılması düşünülmüştür. Yeni durumda bu ağaçlar büyük çim parsellerin içinde önerilmiştir.

Dördüncü olarak, tek katlı çarşı dokusu oluşturan kimi parsellerde aynı ölçekli pergola türü yapılar yarı açık dış mekanlar oluşturacak şekilde önerilmiştir. Selimiye'den Yedi Yol Ağzına kademeli havular şeklinde bir su elemanı sürekliliği düşünülmüştür.

1.4. Yaya Dolaşımı/ Turist Dolaşım Hatları
Koruma İmar Planında Ali Paşa Arastası ve Eski Cami arası yaya bölgesi olarak düzenlenmiştir. Projemiz bu alanla bütünleşecek iki adet yaya bölgesi daha önermektedir: Yedi Yol Ağzı/ Selimiye yaya bölgesi ve Üç Şerefeli Cami/ Belediye yaya bölgesi.
Yedi yol Ağzından Selimiye Arastasına uzanan bölge halihazır park alanı olarak yaya alanıdır. Bu alan projemizde Selimiye ana kapısı tarafında trafik yolunu değiştirerek oluşturulan "Selimiye Meydanı" ve Taşodalar sokağı ile Selimiye haziresinin arkasındaki sokak olmak üzere bütünleştirilerek fırdolayı bir yaya bölgesi oluşturulmuştur.

Üç Şerefeli Caminin yanında Saat Kulesi/ Sur duvarının Erdoğanlar Parkı bütünleştirilerek bir yaya meydanı yapılmıştır; bu yönde trafik Maliye'nin batısından yönlendirilmiştir. Eski Caminin Medreseler tarafından Belediye'ye doğru yol yaya hattı olarak Eski Cami'ye kadar düzenlenmiş, ayrıca Belediye'nin arka duvarına bağlanan parsel içi bir yaya hattı daha önerilerek, Selimiye Arastasına doğru ikinci bir hat oluşturulmuştur.

Önerilen yaya alanlarıan uzanan kılcal yaya hatları koruma imar planında olduğu gibi uygulanmıştır.

Turistlerin dolaşımında başlangıç noktasının Eski Cami arkasında Rüstem Paşa Kervansarayı yanındaki parselde önerilen Kent Bilgilendirme Merkezidir. Buradan Eski Cami/ Arsata hattında geleneksel tiacret dokusu ve bağlantılı olarak Üç Şerefeli yaya bölgesine ulaşılabilir. Selimiye'ye çıkış Yedi Yol Ağzından arasta ve Selimiye Meydanı üzerinden olması önerilmektedir. Turistlerin geri dönüş noktası olarak Taşodalarda Müze çevresi ve yeni Kültür ve Kongre Merkezinin önü olacaktır.

1.5. Araç Trafiği
Yoğun olarak yayalaştırılmış alanların gerektirdiği üzere kent merkezine ulaşımının toplu taşıma araçları ile sağlanması ve kent merkezi çeperinde toplu otoparklar kurulması gereklidir. Proje alanı içinde bu bağlamda kısıtlı servis verecek kapalı ve açık otoparklar önerilmiştir (Selimiye Meydanı arkasında yer altında, Erdoğanlar Parkı'nda set altında, Fil Yokuşu setinin altındaki alanda açık, Kınık Yolu üzeri yol kenarı, Belediye arkası parsel arası, örneklerindeki gibi).

Turist araçlarının Kent Bilgilendirme Merkezi arkasındaki meydana gelip durakta yolcularını bırakıp, kent merkezi dışına park etmesi, dönüşte ise Taşodalardan toplama yapması düşünülmüştür.

Edirne genelinde Beyazıt Külliyesi, Yeni Saray, Kırkpınar ve Ayşe Kadın Kervansarayı gibi alanları da dolaşım içine dahil edecek şekilde bir turistik otobüs servisi kurulması Müze Kent fikriyle tutarlı olacaktır.

1.6. Öngörünüm Sorunları Açısından ve Dolaşım sebebiyle Yıkım Yapılacak alanlar:
Saat Kulesi'nin Üç Şerefeli tarafında Ziraat Bankası yanındaki iki adet parseldeki yapılar Kule'nin meydanla bütünleştirilmesi için; Rüstem Paşa Hanı'nın kuzeyindeki iki adet alışveriş merkezi parselindeki yapıların trafik yolunun açılması ve Selimiye görünümüne olumsuz etkileri sebebiyle yıkılması planlanmıştır. Üç Şerefeli Medreseleri tarafından Belediye arkasına, bütün Kınık caddesi güney yapılarında restorasyon ve cephe projesi yapılmalıdır. Dönüşümler çizimlerde gösterilmiştir.

2. Proje Alt Alanları: Proje alt alanları bütün halde oluşturulan üç ana yaya bölgesinin içinde başlıklar olarak verilmiştir; bunlar Yedi Yol Ağzı/Selimiye; Eski Cami/Arasta; Üç Şerefeli/ Belediye yaya bölgeleridir.

2.1. Yedi Yol Ağzı/Selimiye Yaya Bölgesi
2.1.1. Yedi Yol Ağzı Meydanı/ Mimar Sinan Anıtı
Eski Cami'nin köşesinde yer aldığı Yedi Yol Ağzı alanı Edirne'nin en önemli kentsel tanımlarından birisiydi, burada kesişen yedi sokağın izleri projede sürdürülürken bu alanın gerçek anlamda bir kesişim ve buluşma meydanı olması düşünülmüştür. Bu bağlamda halihazırda Eski Cami karşısındaki dükkan seti kaldırılarak yol hattı cami yönüne genişleme sağlamak üzere kaydırılmıştır. Oluşturulan alan Eski Caminin güneyinden Belediye'ye uzanan bir bakışı açmaktadır. Düzlüğünün doğu kısımda yaratacağı setleme meydana yönelik bir dinlenme ve seyir yeri olarak düşünülmüştür. Meydanın köşesinde Sinan anıtına yeni bir kaide oluşturulmuştur. Anıt Selimiye'nin kubbesinin çapında dairesel sert zemin alanın ortasındadır. Meydanın Hamam altındaki kısmında bir dizi dükkan yapılarak önündeki üçgen kısım büyük ağaçlarla tanımlanmıştır. Bu düzenlemede eski yapı adası izlerini takip ederken, Rüstem Paşa Hanı ve Edirne Bilgi Merkezi'ne doğru Selimiye'de başlayan işlevsel çizgiyi sürdürmektedir.

2.1.2.Yedi Yol Ağzı Sokak/ Ekmekçizade Ahmet Paşa Hanı
Yedi Yol Ağzı sokağının başı meydan tarafından basamaklarla başlayacaktır. Solda Hamamın üzerinde yer alacağı sette çınar ağaçları ile tanımlanmış bir teras oluşturulmuştur. Hamamdan sonra Ahmet Paşa Sebili ve Belediye binası arasında bir aks önerilmektedir. Ekmekçizade Ahmet Paşa Hanı özel bir restorasyon projesi konusudur. Havluncular Hanı olarak bilinen yapının içindeki işlev eski kullanımıyla ilişkili olarak teşvik edilebilir. Hanın karşı tarafında Yemiş Kapanı Hanı'nın temel duvarları yer almaktadır. Bunlar ve üzerinde önerilen platform/meydan bir sonraki maddede aktarılacaktır. Sokağın sonunda yer alacak setli çeşme bu alanda eskiden var olan ince uzun bir parselin izinde karşı yollara dağılımı belirleyecektir. Selimiye Arastası güney kapısına doğru sağda yol kenarında set altında dükkanlar önerilmiştir.

2.1.3. Yemiş Meydanı
Yemiş Meydanı, proje arazisi üzerindeki en önemli yitik yapıdır. Burada yer alan ve arasta ile beraber ya da Ekmekçizade Ahmet Paşa Hanı ile birlikte inşa edilmiş olan Yemiş Kapanı Han (Hasan Paşa Hanı, Meyve Kapanı Han) ölçek olarak Rüstem Paşa Hanı ile benzer bir şekilde 12ye 10 kubbeden oluşan bir çerçeveye sahip olup kentin çok farklı noktalarından buradaki alanı tanımladığı fotoğraflardan görünen bir anıttır. Hanın izinin çevredeki sokaklarda kalan sürekliliği de önemlidir ve Eski Plan denemesinden görüldüğü üzere kentsel dokuda kilit bir yapıdır. Projemizde yapının bilimsel kazılar ardından Yemiş Hanı izinin, ahşap bir platform ile çerçevelenmiş bir meydan haline getirilmesi önerilmiştir. Ahşap çerçeve temel duvarlardan 1,5-2,00 metre yukarıda yer alacak bu ara alana inen her kenarda 12 ila 10 ar ahşap ağaç saksısı/kolon ile taşınacaktır. Ağaçlar geometrik budanan ve yemiş ağaçları olarak önerilmekte bu şekilde yemiş kapanı işlevi kentsel mekanını çerçeveleyen bir anı olarak canlanıdırılmaktadır (süs elması). Yemiş Meydanı Ağaç çerçevesi kentsel hafızada çok önemli bir anıt yapıyı doğal bir peyzaj elemanları ile yeniden kurgulayarak eski sokak perfektiflerini ve meydanları tanımlayacaktır. Selimiye Arastasının batı kapısından çıkıldığında ve Selimiye dış avlu terasından bakıldığında plan olarak algılanacaktır. Yemiş Meydanı eş olarak Eski Cami ve Selimiye tarafına yöneliktir, orta kısımda tabanı taş mucur olması düşünülen bu alanda çok amaçlı olarak açık hava gösterileri yapılması ve diğer zamanlarda ağaçların kenarında oturulan bir meydan olarak kullanılması düşünülmüştür. Yemiş Meydanı kazısında çıkan yapı kalıntılarının sergilenmeye değer bulunması durumunda aynı meydanın izinin arkeolojik sergilemeyle beraber düşünülerek tasarlanması önerilmektedir.

2.1.4. Selimiye Arastasına doğru çıkan sokak
Yedi Yol Ağzı sokaktan bağlanılacak olan bu alan Selimiye arastası seviyesinden eski parsellerin izinde uzanan bir teras ve onun altında dükkanlardan oluşmaktadır. Batı yanını Yemiş Meydanı oluşturur. Kınık Yolu tarafında bir avlu tarifleyen yapının üstünden alan bütününe doğru ve bakışlar sağlanılacaktır. Arasta Batı kapısına doğru çıkan kolda kuzey yönünde kademeler bulunacaktır.

2.1.5. Selimiye Arastası kenar bahçeleri: Osmanlı bahçe kültürü
Selimiye Arastası batı duvarları ile batı kolu arasında kalan alanın eski dönemde külliye duvarları içinde kalıp kalmadığı araştırmaya açıktır. Süleymaniye Külliyesinde bu tür ara bahçelerin işlevleri çok belli olmasa da varlığı bilinmektedir. Dünya Mirası sınırı içinde kalan bu kısmın iki yanda Osmanlı bahçe kültürünün sergileneceği bir alan alarak ayrılması düşünülmüştür. Yol kenarında çiçek tarhları ve oturma setleri ile ayrılacak alanda servi ağaçları ve beyaz, pembe çiçekli meyve ağaçları birlikte kullanılacaktır.

2.1.6. Mimar Sinan Caddesi güney kenarı
Aşağıda aktarılacak Selimiye Meydanının önünde başlayan yaya aksının devamında yol tarafında ağaç park tarafında kademeli olarak pergolalarla tanımlanmıştır. Pergola sırası Selimiye Arastası Kuzey köşesinin ölçeğini devam ettirmektedir. Yemiş Meydanıyla kesişen alanda bir dış meydan oluşurulmuştur. Burası aktiviteler sırasında dış alan olarak da kullanılabilir.

2.1.7.Mimar Sinan Caddesi Kuzey cephesi
Belediye'nin Geç Osmanlı dönemi duvarları korunmuştur. Bunun kuzeyindeki parsel Üç Şerefeli'den gelen yaya sokağının çıkacağı ve Selimiye ile Parkla bütünleşileceği bir alan olarak önemlidir. Buranın bir "yaya üreticisi" mekan olarak toplu taşıma durağı olarak tasarlanması önerilmektedir; burası bir durak meydanı olacaktır. Cadde tarafında bekleme ve araç çıkış noktası olarak çalışacak bir saçak yapı kullanıma bütüncül bir ifade verecektir. Durak meydanın devamındaki eski doku ölçeğinde olsa da bozulmuş yapılaşmanın, en azından cephe düzenlmesi prensibiyle yenilenmesi aksın sonunda düzenlenen Selimiye Meydanına ulaşımda ve Belediye'nin devamında kentsel estetik açısından önemlidir.

2.1.8. Selimiye Meydanı
Mimar Sinan Caddesinin Kara Mustafa Paşa Çeşmesi köşesinden başlayarak bir yay oluşturarak Saray Hamamı noktasında eski hattıyla birleşmesi biçiminde Selimiye ana kapısı karşısında eski otoparkın bir meydan haline getirilmesi önerilmektedir. Selimiye Arastası Kuzey Kapısı ile Saray Hamamı arasındaki ağaçlıklı yol bir yaya yolu haline gelecek buradan basamaklarla inilecek olan meydan yay şeklinde bir havuzla sonlanacaktır. Yine buradan Taşodalar tarafındaki yaya sokağına kesintisiz geçiş sağlanmıştır. Selimiye'nin simetri aksında deneyimlenbileceği bu alanın dış sınırında bir pergola dizisi konumlanacaktır. Yeni araç yolunun (batıya doğru tek yön) arkasındaki yayda ise eğimli bir çim set düşünülerek buradan meydan altında önerilen kapalı otoparka giriş verilecektir. Selimiye Meydanı arka yüzünde kalan ve aralarında Kent Müzesinin bulunduğu sokak birinci öncelikli restorasyon alanıdır.

2.1.9. Taş Odalar Sokağı: Kültür ve Kongre Merkezi
Müzenin de yer aldığı bu alanın kentle bağlantısı iyi kurulamadığı için halihazır da ıssızdır. Buranın bir çekim işlevi ile kullanılır kılınması, Selimiyenin bütün yüzlerinde deneyimlenmesi açısından önemlidir. Şimdiki kullanımda mezar taşı sergileme parkı olarak kullanılan alana başka bir öneri getirlmektedir (mezar taşları sergisinin Cami'nin kıble duvarı arkasında hazirenin devamındaki parkta olması düşünülmüştür). Burada Müze tarafından girişi olacak şekilde ve Selimiye tarafından yükselen bir çim yüzey olarak algılanmak üzere bir Kültür Kongre merkezi işlevi önerilmektedir. Arastadan gelen ve Caminin son cemaat yerinden geerek bu tarafa geçen aksın sonunda bir giriş meydanıyla bağlanacaktır. Çim yüzey altında yarı gömük yapı kompleksinin en yüksek yeri Selimiye çeper duvarınan yüksek olmayacaktır. Yapı içiden ışıklıklarla içerden Selimiye'nin görünmesi sağlanacaktır. Yapı kompleksinin işletmesinin Müzenin işlevlevleriyle birlikte planlanması doğru olacaktır. Bu alan aynı zamanda Turist dolaşımında otobüslerin dönüş için yolcuları topladıkları durak olacaktır. Turistlerin bırakıldığı ilk nokta Eski Cami arkasında Rüstem Paşa Hanı yanında önerilen Edirne Bilgi Merkezi'nin arkasındadır (bkz).

2.1.10. Selimiye Mezartaşları parkı
Selimiye'nin hazire duvarının yanıdaki sokak yayalaştırılmıştır. Bunun arkasındaki park kısmen mezarlık koruma alanı, kımsen mezartaşı sergileme alanı, kısmen de mahalle parkı şeklinde çok işlevli olarak tasarlanmıştır. Bir anlamda geometrik olarak Selimiye Meydanının ters simetriği olan bu alan cami çevresinde oluşturulmuş yaya bölgesinin devamındadır. Alanın köşesinde yerleşik Hıdır Ağa Cami'dse Kınık Caddesi üzerinde bir son nokta olarak düşünülmüşütür.

2.1.11. Kınık Caddesi Cephe Yenileme ve Yayalaştırmalar
Kınık Caddesi boyunca geleneksel yapı ölçeğinden dönüşmüş giriş kotunda ticari işlevleirn bulunduğu binalarda cephe yenileme projesi yapılması gereklidir. Ayrıca buraya bağlanan Kalenderhane sokağının yayalaştıralarak sokak restorasyon çalışması yapılmalıdır.

2.2. Eski Cami/ Ali Paşa Arastası Yaya Bölgesi
2.2.1. Eski Cami önündeki yol ve kavşak
Yedi Yol Ağzı Meydanında anlatıldığı üzere bu alanda eski dükkan arkat ve seti yıkılarak cadde Sağlık İşleri Müdürlüğü binasına aksında doğuya kaydırılmış ve böylece Eski Caminin doğu ve kuzey cepheleri önündeki kaldırım alanları genişletilmiştir ve Mimar Sinan Caddesi yaya yolu devamındaki yolun karşılığı belirginleştirilmiştir. Kavşağın karşı cephesi Üç Şerefeli arkasıdan gelen sokak bağlantısında detaylandırılacaktır.

2.2.2. İki Kapılı Han Meydanı
Proje alanı sınırları dışında kalmakla beraber genel yaklaşımını aktarmak üzere Bedesten ve Rüstem Paşa Han Kervansarayı arasında izi bilinen İki Kapılı Hanın (Çoban Mustafa Paşa Hanı) izine bir meydan düzenlemesi önerilmektedir. Kentsel arkeoloji çalışmasından sonra kesinleştirilmek üzere burada Hanın eski iç avlusunun dikdörtgen mekanının bir kent avlusu haklinde yeniden tariflenmesi ve Hana adını veren İki kapının avludan geçiş noktaları halinde canlandırılması
önerilmiştir.

2.2.3. Rüstem Paşa Hanı Doğusu, Güneyi ve Kent Bilgi Merkezi
Turizm dolaşı senaryosu gereği turist otobüslerinin ziyaretçileri kentin Osmanlı döneminde yapılanan eski merkezine indirmesi ve Selimiye'nin doğusunda Müze alanı yakınından alması önerilmiştir. Buna göre otoyoldan gelen yolun devamında çarşı bölgesine bağlanan yolun aksı değiştirilerek burada yer alan iki adet ticari yapının yıkılması düşünülmüştür. Yıkım kararında bu yapıların Selimiye ile olan görünüşlerinin de estetik dışı olması dikkate alınmıştır. Rüstem Paşa arksındaki alan bir turistik durak mekanı olarak önerilmiş, burada açık havada satış birimleri konumlandırılmıştır. Rüstem Paşa Hanı'nın doğu tarafında yeni bir ada parselde Edirne Bilgi Merkezi önerilmiştir; burada eski kentin maketi, üç boyutlu canlandırmalarla bilgilendirme yapılması planlanmaktadır.

2.2.4. Londra Asfaltı Boyunca Park alanları
Eski Cami önünden Ali Paşa Arastasına kadarki alanda parkalar anıtsal yapılara bağlantılaraını gelnekesel doku biçiminde ve ölçeğinde setler, pergolalar şeklinde yeniden düzenlenmiştir.

Burada setler arasında bütünsellik ile eski aksların yeniden oluşturulması tasarımda esastır.

Ali Paşa tarafındaki Atatürk heykeinin bulunduğu meydan Edirne'nin modern anlamdaki düzenlenmiş ilk meydanındır ve genel çizgilerini korumaktadır. Noktasal kot sorunları giderilerek korunması önerilmektedir.

2.3. Üç Şerefeli/ Belediye Yaya Bölgesi
2.3.1. Üç Şerefeli Meydanı: Sur Kulesi, Sokollu Hamamı
Üç Şerefeli önüne gelen yol Merkez Bankası önünden alınarak Londra Asfaltına bağlanmış bu şekilde Üç Şerefeli ve Sokollu önü Ziraat Bankasına kadar yaya meydanı yapılmıştır. Ziraat Bankası yanındaki iki parseldeki binalar yıkılarak arkeolojik park ve Sur kulesinin bu meydan ile bütünlüğü vurgulanmıştır. Erdoğanlar Parkı seviye olarak bu yaya meydanından ayrıştırılarak tanımlanmış ve alt seviyesinde bir kapalı otopark önerilmiştir.

Bu yaya alanının Üç Şerefeli'nn kuzey tarafındaki sokak ile Yedi Yol Ağzına kadar sürekli kılınması planlanmıştır.

2.3.2. Üç Şerefeli Arkasındaki Medreseler ve Sokak
Üç Şerefli'nin arkasında Askeri Kışlanın arkasında Son Osmanlı döneminden beri kapalı olan geçişten dolayı medreselerin kuzeyindeki sokak bağlantı noktasıdır. Bu sokak bir yay sokağı olarak öncelikli restorasyon projesi yapılacak sokak kategorisindedir. Bu sokağın içinden Belediye'nin arkasından Durak Meydanına bağlantı sağlanmacak şekilde evler arasındaki şimdiki otopark alanının bir park sokağa dönüştürülmesi önerilmektedir.

3. DOĞAL PEYZAJ KARARLARI
Yukarıda proje alanları özelinde bazı bilgileri verilmiş olmakla beraber, projenin genel yaklaşımı Edirne kenti tarihsel dokusundaki doğal peyzaj kullanımını yeniden yorumlamaktır. Burada eski yapı ve sokak izlerini ağaç dizileriyle tanımlamanın yanında park alanı içinde öbek halinde büyük yapraklı ağaçların anısı sürdürülmüştür. Gönül Evyapan ve Nuran Atasoy'un tanımıyla formal ve informal bahçe kültürlerini sentezleyen Osmanlı bahçe kültürünün devamında planda aksiyel kesişimlerden oluşan izler ağaçların yerleşiminde (Yemiş Meydanı hariç) informal bir yerleştirme biçimi benimsenmiştir.

Yemiş Meydanı'nı çevreleyen ağaçlar, meydanın teması gereği süs elmasıdır. Yemiş Meydanı Belediye tararında "koca yemiş" ağaçları önerilmiştir.

Yol kenarlarında çınar; park odaklarında ıhlamur, meşe, karaağaç gibi ağaçlar kullanılmıştır.

Selimiye külliye sınırı içinde kalan arasta önü bahçeler Osmanlı bahçesi temasında köşe noktalar selvi, tarhlarda mevsimlik çiçekler ve pembe, beyaz çiçek açan meyve ağaçlarından oluşturulmuştur.

Selimiye mezartaşı parkında da selvi ve ulu çınarlar önerilmektedir.

Arazi genelinde lineer yer tarhlarında çim ve mevsimlik çiçek kullanımı söz konusudur.

YorumlarYorum Sayısı: Henüz hiç yorum yapılmamışBütün yorumları forumda okuyun!
Bütün yorumları forumda okuyun!