Ekip: B.Haldun Erdoğan (Mimar) ve  Ömer Gülkal (Peyzaj Mimarı)

Kentler, fiziki–yapılaşmış çevre ve içinde barındırdıkları toplumsal–kültürel çevre ile bir bütün oluştururlar. Sürekli değişim ve gelişim halinde olan toplum ilişkileri, kensel dokunun da yeniden tanımlanmasına, üretilmesine neden olur. Tarihi kentsel dokuyu oluşturan kullanımlar, bulunduğu dönemin sosyal, ekonomik gereksinimlerini karşılamak üzere yapılmışlardır. Değişen yaşam biçimleri, yönetim yapısı, kapital gücü, nüfus artışı, göçler vb.leri farklı istemler doğurmuş ve farklı yaşam mekanlarının oluşmasına neden olmuştur. Bu değişim ve gelişim sürecine koşut, tarihi kentsel dokuların da günümüz gereksinimlerini karşılaması ve çöküntü alanları haline dönüşmemesi için çevre ve yaşam kalitelerinin artırılması gerekmektedir. Bu amaçla geçmişle gelecek arasında bir köprü kurarak, kimlik olgusunu koruyan, koruma – geliştirme – yenileme amaçlı çözüm önerileri üretilmesi zorunludur.

Toplumların kültürel yapıları, sosyo – ekonomik yaşam biçimleri ve bu bağlamdaki değişimlerin en etkin algılandığı alanların başında sokaklar gelir. Sokaklar, toplumların işlev ve kültür etkileşimi açısından yoğun faaliyet gösterdiği alanlardır. Bu bağlamda, tarihsel mekan kullanımının günümüz koşullarıyla ilişkilendirilmesi – yaşam kalitesinin artırılmasında sokak düzenlemesinin önceliği ve önemi ortaya çıkar. Bu anlamda; tarihi mekansal dizgelerin – toplumsal yaşam kalitesini artırmak için – toplum yaşamı ile ilişkilerinin benzeşen – ayrışan, tümüyle geçersizleşen yönlerinin saptanması yaklaşımı ile çözüm önerileri üretilebilir. Ancak kentlerimizde, otomobilin günlük yaşama girmesiyle, araç sahipliğinin hızla artması ve kentlerin şekillenmesinde ulaşımın etkin duruma gelmesi sonucu, insan ve atlı dolaşımına göre şekillenmiş tarihi kent dokularında adaptasyon sorunlarını ortaya çıkarmıştır.
Günümüzde tarihi kentsel dokuların yaşanabilir mekanlar haline getirilmesi için işlev değişikliğine gidilmektedir. Bu işlevler ise genelde turizm amaçlı olmaktadır. Bu dokuların kullanıcıları ise; dinlenebileceği, alışveriş yapabileceği ve motorlu taşıt trafiği tehdidinden mümkün olduğunca uzak olabileceği yerler istemektedirler. Böylece

biçimlenen ulaşım istemi sonucunda oluşan hareketliliğin de planlanması gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Ünye Cumhuriyet Meydanı,geleneksel Mimari özellikleri koruyan ve SİT Alanı içinde bulunan tarihi dokunun hemen önünde yer almaktadır.Meydan bu konumuyla yukarda sıralanan özelliklere büyük ölçüde uymaktadır.

Bu çalışma kapsamında: Ünye Kent Meydanı ve Yunus Emre Parkı’nın ulaşım sorununa yönelik çözüm önerileri irdelenmekte; yaya – taşıt birlikteliği ve ayrımı ele alınmaktadır. Tarihi kentsel dokularımızda ulaşım sorununu çözücü öneriler olarak, kısıtlı kapama, durultma, yayalaştırma ve paylaşımlı yol düzenlemesi konuları irdelenmekte; çeşitli örneklerden yararlanılarak tarihi dokuya uyum süreci belirlenmeye çalışılmaktadır. Tarihi kentsel dokuların, sürekli değişen ve gelişen günümüz koşulları içerisinde çevre ve yaşam kalitesinin artırılması için öncelikle doku içerisindeki ulaşım sorunlarının çözülmesinin önemi ve gerekleri ortaya konulmaktadır.Bu bağlamda kentsel dokuda yer alan sokak onarımları(Kadılar Yokuşu), geleneksel mimari özelliklerine uyularak, sokak yer döşemeleri ve mimari cephelerine uyumlu bir şekilde gerçekleştirilmelidir.Mekan sahiplerine gerekli teknik ve mali kaynak yardımı olanakları yerel ve uluslar arası platformlarda araştırılmalıdır.

Meydan Çevresi ve Mevcut Tarihsel Öğeler
Meydan çevresinde yer alan kamu yapıları(Hükümet Konağı,Belediye) ve özel mülkiye-te ait yapılarda, değişen yaşam biçimi,yönetim şekli ve kapital güç ve teknolojik güç doğru analiz edilemediğinden(ki bu durum tüm yöreler ve uzun zaman dilimleri için bir çok yörede geçerlidir)oluşan fiziki çevre bu yapıların arkasında soylu bir dekor olarak göze batmaktadır. Meydanda yer alan eski hamam bu değişime ayak uyduramayan bir çöküntü alanı olarak kalmıştır. Tasarıma başlarken tarihi hamamın fiziki durumunu iyileştirip yeni görev yüklemek ve alanda yer alan diğer tarihi unsurlarla bütünleştirmek ve bir TARİH AKSI oluşturmak ana hedef olmuştur.

Bu aks üzerinde;Tarihi Hamam, Kültür Merkezi olarak yenilenecek,Tiryaki Hasan Paşa mezarı onarılıp düzenlenecek, Atatürk Anıtı aynı aks üzerine taşınacak ve yeni meydana hakim noktaya konulacak,aksın devamında Şehitler Anıtı yer alacak,tarih aksı geleceğimiz çocuklarımız için düzenlenecek çocuk oyun alanı ile noktalanacaktır.Bu tarihi aks zemin döşemesi ve içinden akıp çocuk bahçesinde toplanan bir su ile kuvvetlendirilecektir.

Yeni meydan bu aksa oturan ve uzun kenarı üzerinde Hükümet Meydanı,Tarihi Çınar Ağacı, Ziraat Bankası ve Tarihi Sur Duvarı ile tanımlanan bir alan haline dönüştürülecektir. Meydanın denize kadar olan bölümü dikkatle incelendiğinde Ünye Kent Merkezi için ideal sayılabilecek bir büyük alanın şehirlerarası yol ile bölündüğü gözden kaçmayacaktır. Değişen yaşam biçimi ve kapital gücünün (bu sefer güçsüzlüğünün)olumsuz etkisi burada kendini göstermekte ve deniz ile varlığını ona borçlu olan kenti ayırmaktadır.Bu nedenle Cumhuriyet Meydanı ile Yunus Emre Parkını bütünleştirmek ve kenti
yeniden denize komşu yapmak için bir yeşil plato önerilmiştir. Yapımı kolay,ekonomik bir toprak zemin olan bu plato,biraz daha detaylı tarif edilecek olursa,yüksekliğin uygun olduğu yerlerde altta dükkanların yer alacağı,diğer kısımların çevre beton duvarlar içine toprak dolgu ile yükseltileceği ve iklimin uygun olması nedeniyle cephesinden yeşil dokular sarkan ve mevcut ağaç yapısını ve dokusunu koruyup kollayacak bir yeşil plato yapısı olacaktır.

Platonun şehirlerarası yol üzerinde kalan bölümü betonarme yapı olarak inşa edilecektir. Böylece içinden yol geçmesine karşın yaklaşık 300mx300m lik bir alan tek bir parça halinde kent ve kentli için yeni bir rol üstlenmiş olacaktır.

Çevre Yollar-Oto ve Yaya Ulaşımı
Meydana ulaşan çevre yollardan Saray Caddesi tek yönlü yol olarak düzenlenmiş olup yol boyunca ikiye bölünerek yolun bir bölümünün geniş bir yaya yoluna dönüştürülmesi önerilmektedir.Saray Caddesinin meydanı boydan boya bölen eski hali ise değiştirilerek Cami ile Belediye Binasına kadar olan kısım iptal edilerek boşa çıkan alan meydana katılmıştır.Belediye binasının bitişiğinde yer alan Karakol Binasından başlayan ve meydana kadar uzanan başka bir yaya yolu önerilmektedir.
Saray Caddesinde trafik yek yönlü olarak sağlanacaktır.Kentin yüksek rakımlarından denize inen yol ise çift yönlü olarak bırakılmış olup sadece Cami etrafında kısa bir ring olacak şekilde,yol ikiye bölünerek bir tarafı gidiş diğer tarafı geliş yönüne verilmiştir.

Alanın her iki ucundaki açık otopark alanları yarım kat iniş,yarım kat çıkış olarak düzenlenerek otopark kapasitesi iki katına çıkarılmıştır.Silüete yarım katlı olarak katılacak olan duvarlar Ünye taşı ile kaplanacaktır.Ziraat Bankası binasının yanından denize doğru meydanı dik olarak kesen mevcut yol iyileştirilerek ışıklı geçitlerle iskeleye bağlanmıştır.Bu ışıklı geçitin her iki tarafında otobüs ve dolmuş durakları yer alacaktır.Tarihi sur duvarının dibinden de ayrı bir yaya yolu önerilmektedir.Bu yola paralel olarak küçük alışveriş üniteleri yerleştirilmiştir.(gazete-dergi v.b.)

Yaya-deniz ilişkisi Yeşil Plato ile kesintisiz devam edecektir.Yeşil Platonun iki ucundan birinde Şehitler Parkı yer alacak, diğer uçta deniz tarafında mevcut ağaçların oluşturduğu korunaklı yeni bir park alanı oluşacaktır.

Yunus Emre Parkı içinde yer alan iki bina yıkılarak,tek katlı daha geniş kapasiteli bir restoran önerilmektedir.Alanın Trabzon istikametindeki kıyısında balıkçı kahveleri ve hemen önünde amatör balıkçılar ve küçük kayıklar için bir iskele önerilmektedir.

Bu alandan başlayan ve Yeni Restoran arkasındaki seyir teraslarına kadar giden bisiklet yolu ise denizden sonra karaya doğru ilk yapısal peyzaj ünitesi olarak düşünülmüştür. Bu bisiklet yolu doğuda yer alan liman bölgesinden başlayarak şehrin batı ucundaki yeşil odakta son bulacaktır.

YorumlarYorum Sayısı: Henüz hiç yorum yapılmamışBütün yorumları forumda okuyun!
Bütün yorumları forumda okuyun!