Ekip: Şakir Babacan Mimar (Ekip Başı), Özlem Dengiz Uğur Mimar, Pınar Dinçer Mimar, Özgül Çetin Mimar, Burak Peri Y.Mimar, Özge Erpolat İç Mimar

Paşabahçesi’nden Kadılar Yokuşuna Yolculuk
O sabah, Paşabahçesi’nde taşlıktaki ocağa sürülmüş cezvenin kahve kokusu ile uyandı yaşlı adam. Güneş denizin üzerinden iskelenin ucuna doğdu yeniden. Martılar çığlık çığlığa kanat çırpıyordu esen lodosa karşı... Aynı anda Saray Camii minaresinden müezzinin okuduğu ezanın notaları, meydandaki asırlık çınar ağacının dallarına takılıyordu birer birer. Bir zamanlar Süleyman Paşa Konağı vardı bu bahçede, Saray hamamı, müştemilatlar, saklı bahçeler...

Taşbaşı sokağından aşağıya yürüdü yaşlı adam. Ağır ağır ama tanıdık adımlarla çarşıya gidiyordu. “Dükkanın kepengi erken kalkmalı.” diye geçirdi içinden. Bir de “Bu duvarlara deniz vururmuş eskiden, hey gidi günler, şimdi torunlar buna inanmıyor bile.” diye hayıflandı. Duvar bitti, çınarı gördü sağ yanında. Her sabah olduğu gibi hayranlıkla baktı ona, çınarı görünce hep kendini genç hissettiğini anımsadı; zira çocukken büyükleri ona, çınarın 300 yaşında olduğunu söylemişlerdi. Ne tuhaftır ki O 80 yaşını aşmıştı ama hala çınarın 300 yaşında olduğu söylenir dururdu Ünye’de.

Meydanın başlangıcına geldiğinde durdu. Kısa bir süre soluklandı. Sanki bir kapıdan geçiyordu. Tarihten günümüze, oradan da geleceğe uzanan bir yolun üzerinde idi. Meydandan; makine gürültüsü olmadan, üzerine üzerine gelen araç karmaşasını yaşamadan geçmeyeli ne kadar da uzun zaman olmuştu. Sabah ıssızlığında yürürdü hep saray duvarlarından, çarşıya Hamamönü’ne doğru...

Cumhuriyet Meydanındaki Kaymakamlık Binasına şöyle bir baktı. O henüz çocukken Saray Camii ile eski Anafarta İlkokulu arası, Ulu Türk Mezarlığı idi. Yerine yapılan sevimli Adliye Binası da kaldırılarak inşa edilen yeni bina Ünye’ye hiç yakışmamıştı. Bir sihirli değnek dokunsa da, şunun çehresini değiştirse, tamam yeni modern olsa, lafı yok ama, asri malzemelerle eski ustaların inceliğini birleştirse, naif ve özenli olsa. Hükümet Binasının tam karşısında Atatürk Anıtı yer alıyor, ama sanki kaşları çatık bakıyor meydana, onu çevreleyen yapılara, karmaşaya. Oysa bayramlarda önünden geçse çocuklar, gençler, solunda bir sahne olsa, şölenler yapılsa; sağında Ulu Çınar gölgelese eteklerinde çağlayan çınar suyu’nu. Yamaçlarına gençler uzansa, çimenlerin üzerine, serin sohbetler yapsalar gündüzleri. Geceleri şarkılar söyleseler, suyun şırıltısına karışan... Öğretmen Evinin - eski Anafarta Okulunun yeri – önüne doğru yolcuğunu sürdürdü.

Tiryaki Hasan Paşa’nın mezarını hatırladı. Tarihçi Hasan Tahsin Kadıoğlu Hoca, 50’li yıllarda yayınlanan “Osman Gazi’den Atatürk’e” adlı eserde yazılı olduğunu söylerdi hep: “Ben Karadenizli yalı uşağıyım, ömrümün çoğu denizlerde geçmiştir” der, Kanije Kalesi Kahramanı Tiryaki Hasan Paşa. Kimileri O’nun için Budin’de öldü, orada gömüldü diyorlar diye düşündü. Varsın öyle bilsinler, Budin’de kim sahip çıkar Hasan Paşa’ya. Biz alalım onu bir kalyonun pruva güvertesine: Yeniden yelken açsın kuzey rüzgarlarına, koskoca Donanmayı Hümayun Emiri, Tiryaki Hasan Paşa. Hem Ünye bir Kaptanlar Şehri değil mi? Kadılar Yokuşu, Hacı Emin Sokağı hep eski kaptan evleri ile dolu değil mi?

Yürüseler Ünye’yi hiç bilmeyenler ilk gelenler, Saray duvarından, çınara, meydana, oradan Tiryaki Hasan Paşa Anıtına, yelkenleri izleseler, Hamamönüne kavuşsalar, müze olsa eski hamam; yanındaki enkazı yenileseler, kapısından girsek, sanatevi atölyelerinde elsanatları, hediyelik eşya üretse, satsa insanlar... Hamam külhanından geçsek, korusak yenilesek onu, Ünye Sergi Evi olsa... Sokağın öbür yakasındaki çirkin cepheleri cam yapsak, aynası olsa meydanın, yelkenlerin... Bir soluklansak çayevinde, sonra tırmansak Kadılar Yokuşuna. Gezginler için açılsa bu kez güzelim taş kapılar, avlular, kestane ağacından sürmeli pencereler, taşlıklar, yunmalık dolaplar... Dolanıp iniversek Hacı Emin’den aşağıya, Saray Camii’nin yanına düşsek yeniden, Meydanla kavuşsak, Çınarın altından yürüsek, Kadılar Yokuşunda gördüğümüz avlu kapısını bulsak tarihi akstaki yeni kapıda, yeniden yorumlanmış, çiçekçiler sokağına yürüsek, resim yaptırsak sokak ressamlarına, parka koşsak, denize kavuşsak, çay bahçesinde semaverin buğusu iskeleden gelen martı seslerine karışsa...
Hamamönü meydanında daldığı düşlerden saat kulesinin sesi ile ayıldı yaşlı adam.
Ağır ve tanıdık adımlara yürüdü çarşıya doğru...
“Dükkanın kepengini erken kaldırmak gerek”.Ünye Belediyesi Kent Meydanı Yunus Emre Parkı Kentsel Tasarım Proje Yarışması