Karadeniz ekonomisini canlandırmaya yönelik önerilere dün kaldığımız yerden devam ediyoruz. Sahil Otoyolu'nun çevre kirliliği yaratmasına karşılık bölgeye ciddi katkısı bekleniyor. Hükümet de bu işe iyice asılmış. Trabzon'da yabancı turisti çeken Sümela'nın yanına Çakırgöl Tesisleri eklenecek. Devamında Santa Harabeleri'nin turizme kazandırılmasıyla bölge turizmini sıçratacak üçgen kurulmuş olacak. Bunlar olumlu adımlar. Peki başka neler yapılabilir? İşte kanaat önderlerinden derlediklerimiz..

Yol deyince sadece karayolu anlaşılmamalı. Doğu Karadeniz, Türkiye'nin tren yoluna sahip olmayan tek bölgesi. Halbuki Gürcistan tarafında demiryolu Batum'a gelmiş, bunun sınır kapısı Sarp'a uzatılması karşı taraf için çok küçük bir çabayı gerektirir. Türkiye tarafında ise trenyolu Samsun-Çarşamba'ya kadar gelmiş. Demiryolunu Gürcistan, oradan Rusya'ya uzatmak Karadeniz'i çıkmaz bir sokak olmaktan kurtaracak. Üstelik sahil yolu yapıldığı için artık demiryolu bunun yanından daha kolay inşa edilebilir. Bu yapıldığında hem Türkiye'nin her tarafı demiryolu ile kaplanmış, hem de bu yol Gürcistan ve Rusya'ya bağlanmış olacak. Yolcu taşınması yanısıra ticaretin maliyetini düşürebilecek. Karadeniz ekonomisini uzun vadede canlandıracak olan ticaret, ihracat ve ithalatın altyapısına önemli bir ayak eklenecek.

Karadeniz-GAP otoyolu
Türkiye'nin ana karayolları hep doğudan batıya doğru. Kuzey ile güneyi buluşturan dikine ana arterler Ankara'nın güneye bağlanması dışında yok. Bu da ticaretin ve göçün yönünü hep batıya yöneltti. Bir süreden beri Trabzon'da Karadeniz'in otoyolla GAP bölgesine bağlanması görüşü dile getiriliyor. Temel yararı da GAP'ın meyve sebze ürünlerinin uçak dışında soğutuculu tırlarla en hızlı şekilde bu otoyoldan Karadeniz limanlarından Rusya'ya ulaştırılması. İran Transit Yolu'nun bir bölümü de zaten bu otoyolun ilk kısmını oluşturacak. Gerçekten de Gümüşhane'ye kadar olan İran yolu uygun. GAP'ın otoyol ile Karadeniz'e bağlanması sonucu ülkenin doğusu da kuzeyi ve güneyi ile diklemesine hareket kazanabilir, ticaret, taşıma, ihracat olanakları genişleyebilir.

Ermenistan ile Ticaret
Karadeniz'de ticaretin, taşımanın hızlanması ve belli bir canlılığın yakalanabilmesi için Ermenistan kapısının açılması da yararlı olacak. Bölge bu konuda fazla talepkar gözükmüyor. Çünkü Ermenistan Azerbaycan toprağı Karabağ'ı işgali nedeniyle Türkiye sınır kapısı Gümrü'yü kapattı. Siyasi nedenlerle alınan bu kararın ekonomik gerekçelerle değil yine siyasi nedenlerle açılabileceği tahmin ediliyor. Ama Ermenistan kapısının açılmasıyla bu ülke ile ticari ilişkilerin Gürcistan'dan daha fazla olabileceği, bunun etkisinin Kars'tan başlayarak Artvin, Rize ve Trabzon'a kadar yansıyacağı bekleniyor. Yani Karadeniz'in ekonomik sorunlarını çözmeye, burayı çıkmaz bir kulvar olmaktan çıkarmaya bir alternatif de Ermenistan ile ilişkilerin normalleşmesi ve kapının açılması.