|
Yarım kalan yatırımlarla 150
milyar dolar toprağa gömüldü
 Değişik sektörlerde âtıl
durumdaki 5 bin 556 yatırımla 150 milyar doların heba olduğu belirtildi.
Ticaret ve sanayi odaları yetkililerine göre seçim yatırımları yüzünden
bitirilemeyen tesislerin tamamlanabilmesi için 355 milyar dolar gerekiyor.
Türkiye, IMF’nin 2002 yılı içinde göndereceği 14 milyar dolarlık
krediyi beklerken, ülke içinde 150 milyar dolar harcanarak belli bir aşamaya
getirilen binlerce tesis yarım kaldığı için çürüyor. Ankara Ticaret Odası’nın
yaptığı araştırmaya göre Türkiye’de yaklaşık 5 bin 556 yatırım âtıl
ya da yarım bırakılmış durumda. Ülke kaynaklarının 150 milyar dolarını
yutan âtıl tesislerin dağılımında sanayi yatırımları ilk sırada yer alıyor.
Sanayi yatırımlarını, ulaşım alanında yapımına başlanan; ancak yarım
bırakılan yatırımlar izliyor. Bununla birlikte yarım kalan bu tesisleri
tamamlayabilmek için 355 milyar dolar daha harcanması gerekiyor. Mevcut bütçeyle
yarım kalmış yatırımların bitirilebilmesi için en az 100 yıla ihtiyaç
duyuluyor. Konuyla ilgili en önemli örneklerden biri, İzmir’de Ağustos
1997’de Cumhuriyet Meydanı–Liman arasında yapımına başlanan Konak ve
Alsancak Limanı viyadükleri. Viyadüklerin yapımı, Alsancak Kordon
Yolu’nun SİT alanı ilan edilmesi ile, Koruma Kurulu kararıyla 30 Aralık
1998'de durduruldu. Bu âna kadar yaklaşık 40 trilyon lira harcanan inşaat işlevsiz
hâle düşerken, süreç içinde viyadüklerde yer yer çatlak ve çökmeler
oluştu. Viyadüklerinin tamamlanması için 32 trilyon TL'ye ihtiyaç
bulunuyor.
Viyadükler konusunda Bayındırlık ve İskan Bakanı Abdülkadir Akcan ile
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Piriştina arasında anlaşmazlık
bulunuyor.
Gerek siyasi rant, gerekse popülist politikalarla yapımına başlanan veya
tamamlanıp hiç hizmete girmeden çürümeye terk edilen binlerce tesisin
devlete maliyetinin 150 milyar dolara ulaştığı kaydediliyor. Yarım kalan
yatırımlarla ilgili Zaman’a konuşan Ege Bölgesi Sanayi Odası Başkanı
Salih Esen ve Ankara Ticaret Odası Başkanı Sinan Aygün, sorunun çözümünü,
“siyasilerin milletin parası ile hovardalık yapmaktan vazgeçmesinden” geçtiğini
belirtti.
Türkiye’nin içerisinde bulunduğu ekonomik zorluklarda, atıl yatırımların
büyük rolünün bulunduğunu vurgulayan EBSO Başkanı Salih Esen, yurdun
hemen her köşesinde yapımına başlanan; ancak tamamlanmayıp çürümeye
terk edilen binlerce kamu yatırımı bulunduğuna dikkati çekti. Bu vesile ile
ülke kaynaklarından 150 milyar doların sokağa atılmasının tamamıyla popülist
politikalar içerisine giren ve halka iyi görünmeye çalışan siyasilerin
eseri olduğunu ifade eden Esen, “Bugün geldiğimiz nokta, büyük ölçüde
bugüne kadar yapılan yanlış yatırımların bir sonucudur.” dedi. Ankara
Ticaret Odası olarak konuyla ilgili kapsamlı araştırmalar yaptıklarını ve
sonuçta olumsuz bir tabloyla karşılaştıklarını dile getiren ATO Başkanı
Aygün ise, “Bir kısmı ‘tasarruf tedbirleri’ kapsamında kapatılan, bir
kısmı ise çürümeye terk edilen tesislerin devlete zararı 150 milyar dolardır.
Biz oda olarak araştırma yaptık ve çeşitli sektörlerde ülkemizde 5 bin
556 yatırımın atıl durumda bulunduğunu belirledik. Bazı siyasetçilerimiz,
oy avcılığı için milletin 150 milyar dolarını sokağa atmıştır. Atıl
durumda bırakılan yatırımların tamamlanması için 355 milyar dolar
harcanması gerekiyor. Bu rakamlarla siyasilerimiz Türkiye’nin her
kilometrekaresine 621 bin dolar gömmüştür.” şeklinde konuştu. Aygün,
yarım kalmış yatırım stokunun ancak yüz yılda bitirilebileceğine işaret
etti.
Bu arada Türkiye’deki atıl yatırımlar sıralamasında, ilk sırada
sanayi yatırımlarının yer aldığı kaydediliyor. Sanayi yatırımlarını
ise, ulaşım sektöründe yapılan yatırımlar izliyor. ‘Her ile bir
havaalanı’ sloganıyla yaklaşık 2,5 milyar dolar harcanarak inşa edilen
havaalanlarından 6’sı kapatıldı.
Güneydoğu’ya yatırım: Elde edilen son rakamlara göre, Güneydoğu
Anadolu Bölgesi’nde yapımına başlanan; ancak çürümeye terk edilen 105
yatırım kaynak bekliyor. Bugüne kadar trilyonlar harcanarak yüzde 73’lük
fiziki yapası gerçekleşen Şanlıurfa’nın 30 bin kişilik stadı ödenek
yetersizliğinden çürümeye terk edildi. Stad için bugüne kadar toplam 5,5
trilyon lira harcama yapıldı.
Kültür merkezi inşaatları: Kültür Bakanlığı tarafından son on yılda
temeli atılan 105 kültür merkezi inşasının büyük bir kısmı başta ödenek
olmak üzere sosyal ve politik nedenlerle durdu.
Manavgat Su Dolum Tesisi: İsrail ve Arap ülkelerine su satmak amacıyla
Manavgat’ta 160 milyon dolara mal olan 250 metreküp kapasiteye sahip içme
suyu arıtma tesisi çürüyor.
Bolu Dağı Tüneli: 14 kilometrelik Bolu Dağı Tüneli için bugüne kadar
420 milyon dolar harcandı. Tamamlanabilmesi için 700 milyon dolara daha ihtiyaç
var. Projenin ancak yüzde 72’si tamamlanabildi.
Sigara fabrikası: Erzurum’da yapımına 1976 yılında başlanan Pasinler
Sigara Fabrikası harabeye döndü. 10 milyon dolar harcanarak bin dönümlük
bir arazi üzerine çelik konstrüksiyondan yapılan fabrika, hurda yığını
haline gelmiş.
Zaman
|
