Tapu kayıtlarına göre
yabancıya 71 yılda 272 bin dönüm toprak satılmış
Tapu ve
Kadastro Genel Müdürlüğü, 1934’ten beri yabancılara satışı yapılan mülklerin
kayıtlarını çıkardı. Bugüne kadar bütün hükümetler toprak satışına onay vermiş.
71 yıllık bilanço: 272 bin 697 dönüm.
Avrupa Birliği üyelik sürecinde sıkça tartışılan ‘yabancıların Türkiye’de mülk
edinmeleri’ konusunda resmi veriler ortaya çıktı. Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü,
hazırladığı çalışmayı iktidara gönderdi. Alınan bilgilere göre konu, geçen hafta
TBMM Genel Kurulu’nda yaşanan bir tartışma üzerine gündeme geldi. Cumhurbaşkanı
Ahmet Necdet Sezer’in veto ettiği ‘torba kanun’ içinde yer alan Devlet Hava
Meydanları İşletmesi havaalanlarının ihale yoluyla kiralanmasının önünü açacak
kanun tasarısının görüşülmesi sırasında AK Parti ve CHP arasında ‘vatan satma’
tartışması yaşanmıştı. CHP İstanbul Milletvekili Kemal Kılıçdaroğlu, hükümetin
özelleştirme politikalarını eleştirerek, “Sat kurtul mantığı ile hareket
ediyorsunuz; elinizden gelse ülkeyi bile pazarlayacaksınız.” demişti. Bunun
üzerine harekete geçen AK Parti Grubu, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nden
kapsamlı bir çalışma istedi. Müdürlüğün hazırladığı ve 1934’ten bugüne
yabancılara mülk satışının tüm ayrıntılarıyla yer aldığı bilgi notuna Zaman
ulaştı. Buna göre yabancıların, Atatürk döneminden bugüne kadar belirli
şartlarda aldıkları taşınmazların toplamı 272 bin 697 dönüm. Bu oran ülke
genelinde 60 milyon adet olan tapu kaydının binde 8’ine tekabül ediyor.
Atatürk döneminde 1934 tarih ve 2644
sayılı Tapu Kanunu ile karşılıklı olmak ve yasal sınırlamalara uymak kaydı ile
yabancı gerçek kişiler, mal satın alabiliyor ve miras yolu ile 30 hektara kadar
mülk edinebiliyordu. Yabancılar, askeri yasak ve güvenlik bölgelerinde taşınmaz
mal satın alamıyordu. 442 sayılı Köy Kanunu gereği köy toprakları da yabancılar
için kapsam dışında tutulmuştu.
Türkiye'nin 88 ülke ile bu konuda
karşılıklılık anlaşması bulunuyor. Aralarında Afganistan, Cezayir, Çek
Cumhuriyeti, Hindistan, Kuveyt, Küba, Libya, Tunus, Vietnam, Yemen ve Suudi
Arabistan'ın da bulunduğu 33 ülke ile böyle bir anlaşma yok. Azerbaycan, Çin,
Mısır, Romanya, Rusya, Türk cumhuriyetleri ve Ürdün'ün de aralarında bulunduğu
25 ülke vatandaşları sadece bina satın alabiliyor. Cibuti, İran, Lübnan,
Pakistan, Togo ve Tinidad vatandaşları için de İçişleri ve Dışişleri
bakanlıklarının izni gerekiyor. Bu yasal çerçeve içerisinde 2003'e kadar
yabancılar 36 bin 648 adet taşınmaz mal edindi. Yabancılara mülk satışının
‘siyasi polemik' konusu olması Türkiye'nin müzakere sürecine yaklaştığı zaman
dilimine dayanıyor. AB uyum yasaları kapsamında 19 Temmuz 2003'te yapılan bir
yasal düzenleme ile yabancılara toprak satışında bazı yenilikler getirildi. Buna
göre, karşılıklı olmak ve yasal sınırlara uymak kaydı ile yabancı tüzel
kişilikler ve şirketlere de taşınmaz mal edinme imkanı sağlandı. Miras yolu ile
mal ediniminde karşılıklılık esası kaldırıldı. Köy toprakları üzerindeki yabancı
mülk edinme yasağı da kaldırıldı. Yasak askerî bölge, güvenlik bölgeleri ile en
fazla 30 hektar mal edinilebileceğine ilişkin yasaklar ise aynen korundu.
Yabancılar turizm bölgelerine ilgi gösteriyor
AB uyum yasası sonrası aradan geçen yaklaşık iki yılda yabancılar toplam 7 bin
444 dönüm, 12 bin 166 adet taşınmaz edindi. Bu taşınmazların 9 bin 807 tanesini
bina-bağımsız bölüm, 2 bin 359 tanesini arsa-arazi oluşturuyor. Yabancıların en
fazla rağbet ettikleri yerler ise turizm beldeleri. Yüzde 87'si Antalya, Muğla,
Aydın ve İstanbul'a ait. En çok satışın yapıldığı 10 il şöyle: Antalya, Muğla,
Aydın, İstanbul, İzmir, Hatay, Mersin, Bursa, Çankırı, Balıkesir.
Türkiye'de mülk edinmek isteyen
yabancılar için stratejik ve güvenlik sınırlaması bulunuyor. Yabancılar askerî
yasak bölgeler ile askerî güvenlik bölgelerinin tamamında, petrol, doğalgaz,
enerji tesisleri gibi özel güvenlik bölgelerine 400 metre kadar mesafede
taşınmaz sahibi olamıyor. Herhangi bir yabancı taşınmaz edinmek istediğinde
öncelikli olarak o taşınmaz konusunda yetkili komutanlıklardan bilgi alınıyor.
İki ülke arasındaki anlaşma gereği Yunan vatandaşları Türkiye'nin kıyı ve hudut
bölgelerinde miras yolu dışında taşınmaz alamıyor. Türk asıllı Yunan
vatandaşları ise askerî yasak bölge ve güvenlik bölgeleri dışında her yerden
taşınmaz edinebiliyor. Yunan vatandaşlarına ait 12 bin 524 taşınmazın 11 bin
496'sı Türk asıllı kişilere ait. Türkiye'nin hassas yörelerinden Trabzon, Kars,
Van, Ardahan illerinde yabancıların mülk satış dökümü de bulunuyor. Trabzon'da
en fazla Alman, Avusturya, İran ve Hollandalıların taşınmazı bulunuyor.
Kars'taki 12 taşınmazın tamamı İranlılara ait. Ardahan'daki 1 taşınmaz sahibi de
Danimarka vatandaşı. Van ilinde ise yabancılara ait herhangi bir taşınmaz yok.
Türkiye'nin diplomatik olarak tanımadığı Ermenistan devleti ile taşınmaz edinimi
anlaşması bulunmuyor. Yabancıların
Aldıkları Taşınmaz Mal Alanı
1942 - 4.042
1956 - 8.975
1962 - 25.067
1973 - 7.697
1984 - 55.483
1992 - 15.582
2001 - 1.902
2002 - 2.454
2003 - 2.310
2004 - 5.274
Bugüne kadar hangi ülke
vatandaşlarına ne kadar taşınmaz satıldı
Yunanistan - 12.526
Almanya - 12,269
İngiltere - 7,347
Suriye - 4,616
Hollanda - 1,882
KKTC - 1,031
ABD - 1,025
Avusturya - 1,019
İtalya - 1,012
İrlanda - 1,011
Yabancıların en çok taşınmaz aldığı
10 il
İstanbul - 9,991
Antalya - 8,965
Muğla - 5,178
Bursa - 4,368
İzmir - 4,196
Hatay - 3,568
Aydın - 3,514
Mersin - 1,236
Gaziantep - 972
Balıkesir - 872
Zaman - Ömer Şahin |