Yabancı bankalar
ipotekli konut kredisine temkinli yaklaşıyor
Türkiye kira öder gibi ev sahibi olmaya imkân verecek ipotekli konut
kredisini bekliyor. Mortgage olarak adlandırılan kredinin hayata geçebilmesi
için 30 yıla kadar vadeli büyük finans kaynağı gerekli.
Büyük fonları, uzun vadelerde ülkeye getirmek uluslararası yatırım bankaları
portföyünde bulunan emeklilik fonlarını çekebilmeye bağlı. Ancak Merril Lynch,
Lehman Brothers, Morgan Stanley gibi dünyanın önde gelen yatırım bankaları
‘Türkiye’nin önü hele bir açılsın, sonra bakarız’ düşüncesinde. Amerikan
Mortgage Bankası Montgomery Capital Corporation’ın Genel Müdürü Emre Gemici, her
biri milyarlarca dolarlık kaynakları yöneten bu bankalarla Türkiye’ye para
transferi konusunda görüşmelerde bulunmuş. Gemici, ipotekli konut kredisinin
yürürlüğe girmesiyle oluşacak muhtemel yüzde 10-12’lik faizin, yüzde 4-5 ile
çalışan bu bankaların iştahını kabarttığını, ancak buna rağmen temkinli
davrandıklarını belirtiyor. Gemici, “Görüşmelerimizde hepsi ilgili idi. Ne var
ki ‘bekleyelim görelim’ havasındalar. Önce tecrübe istiyorlar.” diyor. Yıllardır
Amerika’da mortgage bankacılığı yapan Gemici, yabancı sermayedarların ülkeye
gelmesinde en büyük engel olarak görülen değişken oranlı faiz uygulamasının da
son taslakta yer aldığına işaret ediyor. Bankalar Birliği de yüksek orandan
alınan konut kredilerinin daha sonra düşük faizli tüketici kredileriyle
kapatıldığını, bunun da bankaları zor durumda bıraktığını belirterek değişken
orana izin verilmesini istiyordu. Gemici, “Türkiye’de son birkaç yılda görülen
istikrar, sabit faizden kaynaklanan riski en aza indirdi. Ama sermaye sahipleri
30 yıllığına bağlayacakları paranın riskini bilmek ister.” diye konuşuyor.
Gemici, halen Bakanlar Kurulu’nda imza aşamasında olan mortgage kanun taslağını,
çok iyi hazırlanmış bir metin olarak değerlendiriyor. Taslağın neredeyse tamamen
Amerikan sistemi esas alınarak hazırlandığını dile getiren Gemici, en dikkat
çekici özelliğin, tıpkı Amerika’da olduğu gibi ipoteklerin paraya
çevrilmesindeki kolaylık olduğunu vurguluyor. Avrupa’da, ipotek gösterilen bir
gayrimenkulün borç ödemelerindeki bir aksaklık halinde bankaya devri bir yılı
geçerken Amerika’da bu süre maksimum 90 gün.
Mortgage Türkiye’yi yeni bir fonla tanıştıracak
Sermaye Piyasası Kurulu tarafından hazırlanan son hali ile Mortgage yasa
tasarısı, konut finansmanından kaynaklanan alacakların menkul kıymetleştirilmesi
amacıyla kullanılacak bir fon kurmayı amaçlıyor. ‘Konut finansmanı fonu’ adını
taşıyacak bu fon, ihraç ettiği sermaye piyasası araçları karşılığında toplanan
paralarla, sermaye piyasası araçları sahipleri hesabına oluşturulan malvarlığını
kapsayacak. Bunların arasında konut finansmanından kaynaklanan alacaklar
dışındaki varlıkların payı yüzde 20’yi geçemeyecek. Bu fonun başlangıç
itibarıyla 300 milyon dolar olması bekleniyor. Kuruculardan biri olacak kamunun
payı ise zamanla daha da azaltılmak kaydıyla yüzde 49’dan fazla olamayacak. Fon
bir tüzel kişiliğe sahip olamayacak, ancak malvarlığı da kurucunun
malvarlığından ayrı kabul edilecek. Yani kurucunun iflası halinde fonun
varlıkları tasfiyeden korunacak. Fon, yurtdışı uygulamalarında ‘trust’ adı
verilen ve ülkemizde halen menkul kıymet yatırım fonlarında uygulanmakta olan
yapıya benziyor. Farkları ise, menkul kıymet yatırım fonları katılma belgesi
ihraç ederken, konut finansman fonları sermaye piyasası araçları ihraç edecek.
Zaman - İbrahim Türkmen |