Sözlükte "yapıların tasarını yapıp bunların gerçekleÅŸmesini saÄŸlayan, yöneten kimse ..." deniyor. Hemen de örnek veriliyor: Mimar Sinan pek çok anıtsal yapıta imza atmıştır.
Bu tanımda "tasar" sözcüÄŸü yeterince anlatmıyor mimarın yaptığını... Sanıyorum "plan" yerine kullanılmış çünkü...Tasarlamaya tasar (plan)dan baÅŸlanır ama , yalnız tasar yetmez. Bu nokta dışında tanıma katılıyorum: Yapıların tasarımını yaratan, gerçekleÅŸmesini yöneten kiÅŸidir mimar.
Bu nedenle mimarlık, yalnızca bu günkü eÄŸitim biçimiyle öÄŸrenilebilecek bir beceri deÄŸildir. Kökeni neolitiÄŸe dek varan usta çırak iliÅŸkisinin, bir yöntem olarak kaçınılmazlığı mimarlık eÄŸitiminde bu gün de apaçıktır. Bütün ülkelerde bu böyledir. Üniversitelerin mimarlık diploması verebilmesi neredeyse yalnızca bizde kalmıştır.
Tanımdaki "tasarım" sözcüÄŸü iÅŸin elbette en can alıcı noktası...
ÖrneÄŸin, geçmiÅŸten ya da bir baÅŸka coÄŸrafyadan KOPYA etmek tasarım deÄŸildir.
Geriye dönük çalışmak tasarım deÄŸildir.
Tasarım gelecek için yapılır.
Gelecek için yapılacak her iÅŸ, geçmiÅŸi,günü doÄŸru bilmeyi, geleceÄŸi öngörmeyi,kültür yorumu yapabilmeyi gerektirir. Özellikle kültür yorumu yapamayan kiÅŸi, gerçek anlamıyla "mimar" adını taşıyabilecek kiÅŸi olamaz.
Mimar, yalnızca tasarımla yetinemez...
Mimar, tasarıma baÅŸlamasından, yapısının bitmesine dek başında olan kiÅŸidir. Uygulamayı yönetirken tasarımında deÄŸiÅŸiklikler yapabilir. (Ama yalnızca o yapabilir.)Yapısının gerçekleÅŸmesini yönetirken o bir orkestra ÅŸefidir. Birinci keman ölçüsünde keman çalmayı bilmesi gerekmez, ama onu devreye sokacağı noktayı bilir.
Tasarımın başından, yapının bitmesine varan yolun aÅŸamalarından sorumlu olanların yaptıkları tek başına mimar adını almalarına yetmez. Anamalcı düzenin gereÄŸi ,yapı üretiminin akışının sonuna dek, parçaları ayrı ayrı denetimleri altında tutmak isteyenler, mimar adının başına ek tanımlamalar koymak zorunda kalmışlardır. Ya da iÅŸinin gerisini baÅŸkalarına bırakanlara mimar yerine yalnızca "tasarımcı" denilmiÅŸtir.
Türkiye'de yapı alanında yapılan en büyük yanlış, mimarlık iÅŸini proje ve kontrollük olarak (sözleÅŸmelerine varıncaya dek) ayırmak olmuÅŸtur. Böylece mimarın elinden tasarımı alınıp, bu tasarımın uygulamasını denetleme iÅŸi verilmeyebilmiÅŸtir. Sonuç olarak yapı, bilecen emmilerin eliyle, tasarımında düÅŸünülenin dışında "yanlış"a, "ucube"ye döndürülmüÅŸtür.
Çevremizin çirkinliÄŸinin önemli nedenlerinden biri bu durumdur.
Özellikle eÄŸitimden sonra yapı yapma olanağı bulamayanlar da bu bölünmeye seyirci kalmışlardır. (Çünkü yapı yapmanın ne olduÄŸunu bilmiyorlardı.) EÄŸitimi de içinde olmak üzere tüm mimarlığımız bundan en kötü biçimde etkilenmiÅŸtir.