Köşe Yazısı

Kuşdili Çayırı'ndan Anımsamalar

Yazan: Arif Atılgan Tarih: 3 Ekim 2008
KuÅŸdili Çayırı’nın Altıyol’dan gelen cadde tarafındaki sahada oynanan futbol maçlarının birinde YeldeÄŸirmeni ile KuÅŸdili karşılaşıyordu. Oldukça heyecanlı geçen müsabakada iki oyuncu kavgaya tutuÅŸmuÅŸ, bir anda karışan sahaya Kadıköy’ün kabadayısı olan Cimbom Ä°hsan girmiÅŸ, kavgacılara attığı birer tokatla ortalığı süt liman duruma sokmuÅŸtu.

1960’lı yıllardaki Kadıköy’de her semtin bir kabadayısı vardı, ancak tüm Kadıköy’ün kabadayısı olarak Cimbom Ä°hsan kabul edilirdi. KuÅŸdili Sahası’nın yanındaki binalardan birinin altında kahvehanesi bulunan bu kiÅŸi saÄŸlam yapılı, sert bakışlı ancak orta boylu bir insandı.

Futbol sahasının arkasındaki alan, Mahmut Baba Türbesi’ne kadar çayırlık ve koruluk bir sahaydı. Türbenin karşısında kömür deposu bulunur, daha geride ise eski yıllarda KuÅŸdili Sineması olarak kullanılmış olan hangarda Tramvay Deposu yer alırdı.

KuÅŸdili Çayırı, KurbaÄŸalı Dere’nin taÅŸma alanı olması sebebiyle bataklık bir zeminde oluÅŸmuÅŸtu. Adını ise kuÅŸbazların saka, iskete, florya gibi kuÅŸlarına, KurbaÄŸalı Dere’nin kurbaÄŸalarını dinleterek kanarya gibi ötmelerini saÄŸlamaları olayından almıştı. 1900’lü yılların ilk yarısında burada Hamdi’nin Gazinosu, Fenerbahçe’nin Kulüp Lokali, Sinema, Kayıkhane gibi tesisler bulunmakta idi. Halk burada eÄŸlenir, gezinir, birbirlerini görür, piknik yapardı.

Bugün tam ortasına bir alışveriÅŸ merkezi inÅŸa edilerek geçmiÅŸi ile bütün baÄŸlarının koparılması arzu edilen bu alan Paris’in Monmartre Tepesi gibi deÄŸerlendirilebilir.

Burada eski futbol sahasının bulunduÄŸu kısımda ressam, heykeltraÅŸ gibi sanatçıların halkla bütünleÅŸtiÄŸi bir sanat pazarı oluÅŸturulabilir. DiÄŸer bölümleri ise park, rekreasyon alanı olarak ayrılabilir. OluÅŸturulacak olan sanat pazarının etkisiyle, etraftaki binaların altlarında sanat galerileri açılabilir. Halkla sıcak iliÅŸki kurabilecek olan buradaki sanatçılar zamanla bir “KuÅŸdili Ekolü” oluÅŸturabilirler. Üstelik bu sanat hareketi, Caddebostan Sanat Galerisi’nde oluÅŸmuÅŸ olan elit ressam ve heykeltraÅŸların çizgisine alternatif bir ekol olarak Kadıköy’e renk katabilir.

Bir üniversiteye tahsis edilmiÅŸ olan Caddebostan Sanat Galerisi’nde genelde bu okulun öÄŸretim görevlileri sergi açabilmektedir. Bu kiÅŸiler kesinlikle iyi bir ressam veya heykeltraÅŸtırlar, ancak sanatçı sıfatını alabilmek oldukça tartışmalı bir konudur. Çünkü: Genel anlamda, sanatçı bir yere bağımlı olmamalı, özgür olabilmeli ve halk tarafından sahiplenilmelidir.

Sonuç olarak, elitlere ait olan Caddebostan Sanat Galerisi ile halk sanatçılarına ait olan KuÅŸdili Çayırı Sanat Pazarı iki zıt ekol olarak Kadıköy’ün sanat hareketine büyük bir aktivite katabilir.

Bu yazdıklarım, KuÅŸdili Çayırı Alanı’nın alışveriÅŸ merkezi inÅŸa edilerek ortadan kaldırılması önerisine karşı düÅŸünülmüÅŸ bir öneridir. Üstelik bu öneride alan tarihi kimliÄŸi yok edilmeden korunmakta ve deÄŸerlendirilmektedir. Sadece ÅŸimdiki semt pazarı kimlik deÄŸiÅŸtirerek sanat pazarı haline getirilmek istenmektedir. Vizyonu kültür ve sanat olan Kadıköy’ün böyle bir KuÅŸdili Çayırı’na ihtiyacı bulunmaktadır. Ayrıca 1960’lı yıllarda Mahmut Baba Türbesi tarafında kalan çayırlık ve koruluk alan, park olarak deÄŸerlendirilerek yine eskisi gibi yeÅŸil kalabilecektir. Burası, özellikle Acıbadem, HasanpaÅŸa gibi kara tarafında kalan semtlerdeki insanlarımız için önemli bir nefes alabilme yeri olabilecektir.

Bu önerinin alışveriÅŸ merkezi önerisinden en önemli farkı, ana fikir olarak sermayeye deÄŸil halka hizmetin ön plana çıkarılmasıdır. Ayrıca adı da Salı Pazarı deÄŸil, KuÅŸdili Çayırı olacağı için tarihine de saygılı bir öneri olmaktadır. DoÄŸal olarak bu önerinin projesi de diÄŸerinden çok farklı bir anlayışla, sipariÅŸle deÄŸil yarışma ile elde edilmelidir.

Ä°ÅŸte öneri ve bu öneriye yakışan proje elde etme yöntemi.

1960’lı yıllardaki bayramlarda, futbol sahasının bulunduÄŸu alana bayram yeri kurulurdu. Ä°p cambazları, asılarak kayılan teleferik, kiralık at, kayık salıncaklar, dönme dolap, halka atmacı, ruletçi, kaleye ÅŸut attırmacı, yiyecek-içecekçiler ve sihirbaz, tiyatro gibi gösteri çadırlarının bulunduÄŸu bayram yeri, 1900’lü yılların ilk yarısında bugün Halit AÄŸa Caddesi’ne dik gelen Bayram Yeri Sokağı etrafındaki boÅŸ alanda kurulurdu.

Ben çadırların içindeki gösterileri merak ederdim. Bir gün “Åžahmeran”ın çadırına girmiÅŸtim. BilindiÄŸi gibi efsanelerdeki Åžahmeran, belden yukarısı kadın, aÅŸağısı yılan olan bir yaratıktı ve doÄŸal olarak o çadırın içersinde bulunması olanak dışı idi. Oradaki baÅŸarısız taklitte ise, kadın ile yapay yılan vücudunun eklenti yerleri belli olmasın diye, o bölgeleri tüllerle örtmüÅŸlerdi. Daha çok çocukları etkileyebilen bu yaratığı, çadırın içerisinde kendisine bir metre mesafeden çekilmiÅŸ bir ipin dışından geçerek izleyebiliyor, isterseniz ona kendi geleceÄŸiniz ile ilgili soru da sorabiliyordunuz.

Ben, hizasına geldiÄŸimde öÄŸrencilik hayatım boyunca merak ettiÄŸim en önemli ÅŸeyi sormuÅŸtum: “Sınıfımı geçecek miyim?” Åžahmeran, tülün ardından gözlerimin içine bakarak, tıslayarak çıkarmaya gayret ettiÄŸi sesle bana cevap verdiÄŸinde, ne gariptir ki hayatım boyunca unutamayacağım bir nasihati seslendirmiÅŸti: “Çalışırsan geçeceksin.”

O yıldan sonra yaÅŸadığım elli yıla yakın sürede edindiÄŸim hayat tecrübesi ile, bugün o cümlenin başına ben de bir cümle ekleyebiliyorum: “Ä°stersen çalışırsın.”

Kadıköylüler KuÅŸdili Çayırı’nın kendileri için düzenlenmesini önce isteyecekler, sonra bu konuda çalışacaklar, sonuçta mutlaka baÅŸaracaklardır.TakipYazara Görüşlerinizi Bildirmek İçin
Buraya yazacağınız görüşleriniz, Arkitera Forum bölümüne yansımayacak, sadece yazara ulaşacaktır. * İşaretli alanlar mutlaka doldurmanız gereken alanları belirtmektedir.
Sizin:
Adınız, Soyadınız *
E-Posta Adresiniz *
MesleÄŸiniz *
Telefon Numaranız Adres seçimi:
Adresiniz
Mesajınız:

ÝPUCU: küçük harf "e", büyük harf "Y", sayý beþ, büyük harf "P", büyük harf "W", küçük harf "w"

Lütfen sol imajdaki resimde görülen dizgiyi yandaki kutucuğa giriniz.
Köşe Yazısı Arşivi
Dönem içindeki köşe yazarlarının listesi aşağıdadır. Yazısını okumak istediğiniz yazarı listeden seçiniz. Bütün yazarların listesini görmek için buraya tıklayınız