Osmanlı zamanında ise Kadıköy Çarşısı içindeki, 1550 yılında Kethüda ve 1612 yılında OsmanaÄŸa Camileri'nin inÅŸası, daha sonra ise 1700'lü yıllarda kiliselerin inÅŸasından görülüyor ki, Kadıköy'de önce Müslümanlar daha sonra Hristiyanlar yerleÅŸmiÅŸlerdir.
16. yüzyılda Kanuni Sultan Süleyman'ın Fransızlar'a tanıdığı kapitülasyon haklarından sonra, Osmanlı Toprakları'na giren batılı tüccarlardan oluÅŸan Levantenler ise Kadıköy'ün Moda Semti'nde yerleÅŸmiÅŸlerdir. Müslim ve gayrimüslim orta hallilerin semti ise Kadıköy'de Yel DeÄŸirmeni olarak öne çıkmaktadır.
Buraya kadar olan bilgiler her ne kadar Kadıköy'ün geçmiÅŸi hakkında ise de, bu günün Kadıköy'ünün oluÅŸması daha çok Cumhuriyet sonrası bölgeye taşınmalarla gerçekleÅŸtirilmiÅŸtir.
Cumhuriyet'in ilanı sonrası uzun yıllar taÅŸradan Ä°stanbul'a gelenler Topkapı'daki Garajlar'da (Otogar) kentin topraklarına ayak basıyorlardı. Dolayısıyla bu insanlar Ä°stanbul'a taşındıklarında da, o civarda yerleÅŸmeyi tercih etmiÅŸlerdi. O yıllarda Kadıköy sayfiye yeri olarak deÄŸerlendirilmekte idi. Yel DeÄŸirmeni ve Moda semtleri dışındaki alanlar, özellikle Kızıltoprak'tan ötesi tamamen yazlık evlerle doldurulmuÅŸtu. Kadıköy, bütün yazlık semtler gibi ucuz yaÅŸanılan bir yerdi. Ancak karşı yakada yaÅŸayanlar için oldukça sapa bir bölge olduÄŸu da kesin idi. Bu durum o yıllarda Kadıköy'e misafirliklerin genellikle yatılı olarak gerçekleÅŸtirilebilmesinden açıkça anlaşılabiliyordu.
Kadıköy'ün ucuz yaÅŸanılan bir bölge olması, sapalığına raÄŸmen karşı yakada (Avrupa Yakası) oturan orta ve düÅŸük gelirliler için bir süre sonra yerleÅŸim yeri olarak tercih edilmesine sebep olmuÅŸtu.Bunun yanında, ekonomik durumu iyi olanlar da sakinliÄŸi sebebi ile Kadıköy'de yaÅŸamayı tercih etmiÅŸlerdi. Bu insanların ortak özelliÄŸi, kentli olma stajlarını Avrupa Yakası'nda tamamladıktan sonra Kadıköy'e taşınmış olmalarıdır. Yani Kadıköy'e taÅŸradan direkt taşınma olmamış, aksine Ä°stanbul'un Avrupa Yakası'ndan taşınmalar olmuÅŸtur. Bu sebepten olsa gerek yıllardır Kadıköy'de yaÅŸayanlar için "kültürlü, medeni, kentli iliÅŸkiler için de olan insanlar" yakıştırması yapılmıştır. Nitekim Avrupa Yakası'ndaki kültürel etkinliklerin çoÄŸunluk izleyicileri ve katılımcıları olarak Kadıköylü'lerin olduÄŸu tespiti öteden beri hep yapılmaktadır.
Kadıköylü yıllardır Kadıköy'e geldiÄŸinde derin ve rahat bir nefes alır ve kendisini köyünde imiÅŸ gibi hisseder.
Kadıköy bugün hala sayfiye yeri ruhunu yaÅŸatabilmektedir.
Son yıllarda Kadıköy'de gerçekleÅŸtirilen bazı projeler, bu sayfiye yeri ruhunu yok etmek amacının oluÅŸtuÄŸunu belli etmektedir. Ayrılık ÇeÅŸmesi Sokağı yıkımı, Mühürdar Sahili'nde bir otel, KuÅŸdili Çayırı'na bir alışveriÅŸ merkezi, Meteoroloji Alanı'na dört adet 156 metre yüksekliÄŸinde iÅŸ merkezi ve rezidans, Kalamış Sahili'ne bir otel, Suadiye Sahili'ne daha büyük bir otel, Merdivenköy'deki DarüÅŸafaka'nın Arazisi'ne iÅŸ merkezleri, Yel DeÄŸirmeni'nin sponsorlarla yenilenmesi düÅŸüncesi, Kadıköy Çarşısı'nın çarşılıktan çıkarılması, Fikirtepe civarında düÅŸünülen kentsel dönüÅŸüm projesi ve en önemlisi vahÅŸi HaydarpaÅŸa Projesi, bunlardan hemen aklımıza geliverenlerdir. Bunların dışında henüz kamuoyunun bilmediÄŸi gizli dosyalarda bulunan projelerin de olabileceÄŸi gerçeÄŸini gözardı etmeyelim.
Bu projeler gösteriyor ki, Kadıköy rantçı ve talancıların yeni gözdesi ve iÅŸ alanı olarak düÅŸünülmektedir. Önümüzdeki dönemde Kadıköy'de bu tip projelerin patlayacağı ve bunlarla birlikte seçimden sonra çıkarılması belli olan Kentsel DönüÅŸüm Yasası ile de baÅŸka projelerin ortaya çıkacağı, dolayısıyla dönüÅŸtürülme sırasının Kadıköy'e geldiÄŸi açıkca belli olmaktadır.
Kadıköy, hızla ticaret ve eÄŸlence fonksiyonlarının yer aldığı bir alan haline sokulmak istenmektedir. Görülüyor ki, önümüzdeki yıllarda Kadıköy'de aile, iskan, mahalle, semt olguları kalmayacaktır. Kadıköylü'nün bu konularda bilinçlendirilmesi ve mücadele etmesi gerekmektedir. Kadıköy kesinlikle sayfiye yeri ruhunu kaybetmemelidir.
Bu konular yeni hazırlanan 1/100000'lik Çevre Düzeni Planı'nda açıkça belirtilmiÅŸtir. Kadıköy, Üsküdar, Ümraniye ve Kartal, Ä°stanbul'un yeni birinci derece kent merkezleri olarak gösterilmiÅŸtir. Daha önce Eminönü - Laleli arasındaki tek kent merkezi'nin bundan sonra çoklulaÅŸtırılacağı ve Ä°stanbul'un tek merkezliden, çok merkezli kent haline getirileceÄŸi belirtilmektedir. Yani, Kadıköy bu plana göre Eminönü - Laleli arası gibi düÅŸünülmektedir. Kadıköy hızla gündüz ticaret yapılan, gece eÄŸlenilen bir alana dönüÅŸtürülmek istenmektedir.
Bütün bu konularda Kadıköylüler'in tavırlarını koymaları gerekmektedir. Bu konuda Kadıköylüler'in tarihten gelen kültürlülük özellikleri onlara bu sorumluluÄŸu yüklemektedir. Zira Kadıköy, sadece bugünkü ilçe sınırları ile düÅŸünülmemelidir. Yüz yıldır Kadıköy denilince tüm Anadolu Yakası akıllara gelmiÅŸtir. Kadıköy bütün Anadolu Yakası'na öncülük etme sorumluluÄŸunu üstlenmek zorundadır.
Bu, Kadıköy ve Kadıköylü'ye tarihin verdiÄŸi bir görevdir.
Yazara Görüşlerinizi Bildirmek İçin