Seçimler yaklaÅŸtıkça hangi belediye baÅŸkanına oy verileceÄŸi yanında, belediyelerin yetkileri ve sorumluluklarının ne olduÄŸu da tartışma konusu. Belediyeler yani yerel yönetimler gittikçe daha çok yetkiyi haiz oluyorlar.

Hükumet yeni yasalarla yerel yönetimin güçlenmesi için özel çaba sarfediyor. Son zamanlarda çıkan burslara iliÅŸkin düzenleme bunun en açık örneÄŸi. Burs verme yetkisi üniversitelerden alınarak merkeze veriliyor. Üniversiteler burs veremiyor ama belediyeler bundan muaf tutuluyor. Yani onlar burs verebiliyor. EÄŸitim onların sorumluluÄŸunda olmadığı halde böyle bir yetkileri olmasının acaba sebebi nedir? Belediyeler hangi kriterlerle öÄŸrencilere burs veriyor, herhalde eÄŸitimdeki baÅŸarı düzeyiyle deÄŸil, onu en iyi deÄŸerlendirebilecek kurum çok açıktır ki üniversitelerdir.

Belediye baÅŸkanı olup da yeniden aday olanların seçim öncesi seçmenlere yaptığı dağıtımları duyunca seçimin tarafsızlığı kalmamış oluyor. Ayrıca verdiÄŸimiz vergilerin hesabını soramamak da çok rahatsız edici bir durum. Dağıtılanların da büyük bir kandırmaca olduÄŸu apaçık, insanlara iÅŸ vermeyip onlara bedava birÅŸeyler vermek, parası olmayanlar ve dolayısıyla iÅŸi olmayanlar için günü kurtarmak; onların yaÅŸam seviyelerine bir ivme vermiyor yani radikal bir çözüm deÄŸil, ayrıca da bu hediyeyi kabul edenler için haysiyet kırıcı bir durum. Nereden baksanız etik deÄŸil, rasyonel deÄŸil. Yasalar baÅŸbakana dahi ticaret de yaptırdıktan sonra tabidir ki pek söyleyecek bir ÅŸey kalmıyor.

Belediyelerin esas görevlerine gelince bu konuda pek baÅŸarılı oldukları söylenemez: Ä°stanbul'da yeni geliÅŸen semtlerin hiçbirisi ÅŸehircilik prensipleri doÄŸrultusunda geliÅŸememiÅŸtir. Hepsi çarpık bir yapılaÅŸma gösteriyor. Yani bu ÅŸu demek oluyor 1960'tan sonra hiçbir belediye, yeni bir yer iskan edilmeden önce hızlı davranıp o yerin imar planını yapamamış durumda. BaÄŸcılar, Kayışdağı, BoÄŸaziçi'nin geri görünüm, etkileÅŸim bölgeleri, Haliç'in iki yakası hep bu durumu yansıtmaktadır. Oysaki yöneticiliÄŸin en önemli vasıflarından birisi ileri görüÅŸlülüktür.

Belediyeler iÅŸbaşına geldiklerinde en gözde düzenleme alanlarından birisi Barbaros Bulvarı oluyor. Her sefer kaldırımları deÄŸiÅŸiyor. Yıldız parkı elden geçiyor. TuÄŸlalar kalkıyor, beton parkeler döÅŸeniyor, baÅŸka bir belediye gelsin tekrar tuÄŸlalar. Fakat yapılan iÅŸin kalitesine ve detayına bakan yok. 

Resim 2a, Amerika'dan standard kaldırım detayı

KöÅŸeler yine baÅŸtan savma, detaylar yine düÅŸünülmemiÅŸ. O kadar malzeme ve para harcanıyor, yapılan iÅŸ yine bir ÅŸeye benzemiyor.

Cumhuriyet Caddesi ve Halaskargazi Caddesi'nin yeni düzenlemesi ne hale gelmiÅŸ herkes gidip bakabilir. Yeni Champs Elysee ne halde lütfen gidip bakınız. Profesyonel insanlar istihdam edilmezse ve 'ben yaparım olur' zihniyeti ile bu kadar olur.

Asfaltlanan yollar da aynı ÅŸekilde teknik olarak yanlış yapılıyorlar. Ankara'da 1950'lerde Ä°srail evlerinin yolları usulüne göre yapılmıştı. Yani kaldırım ve yollar doÄŸru olarak planlanmış ve tasarlanmıştı. Uygulama olarak, döÅŸenen iki sıra kaldırım taşının arası yol olarak belirlenmiÅŸ, burası tesviye edildikten sonra blokaj yapılmış bu blokajlar silindir ile sıkıştırıldıktan sonra önce beton, sonra da asfalt dökülmüÅŸtü.

O asfalt bugün kullanılır haldedir. Hiçbir tarafı çökmemiÅŸ patlamamıştır. Åžimdi yapılan yollarda ise durum ÅŸöyledir: EÄŸer kaldırım taşı döÅŸenmiÅŸse, bu kaldırım taşı arada eÅŸit geniÅŸlikte bir araba yolu bırakacak ÅŸekilde deÄŸil, evlerin veya bahçelerin hizalarına paralel döÅŸenmektedir. Yol bu durumda trafiÄŸin normal akışının gerektirdiÄŸi bir biçimde yani eÅŸit izlere bölünecek ÅŸekilde deÄŸil, inceli kalınlı bir ÅŸekilde gitmektedir. Yolun eÄŸimi de ne enine ne de boyuna kontrol altındadır. 

EÄŸer kaldırım taşı döÅŸenmemiÅŸse durum daha da acıklıdır, asfalt kenarlara doÄŸru incelerek spontane bir biçimde sona ermektedir. Bunun yanısıra asfalt doÄŸrudan toprağın üzerine döküldüÄŸünden ilk yaÄŸmurlarda yol olma niteliÄŸini kaybetmektedir. Asfaltın sıvaÅŸtırılarak bitirilmesi üst geçitlerde, köprülerde de olaÄŸan bir durum, yolun kenarlarına bakınca pislikle karışan asfalt insanın içini kaldırıyor. 

Ayrıca nedendir bilinmez bir yere asfalt dökülür dökülmez Ä°SKÄ° tarafından Elektrik Ä°daresi tarafından, telefon idaresi tarafından farklı zamanlarda yarılarak tesisat döÅŸenmektedir. Bunların asfalt dökülmeden önce neden döÅŸenmediÄŸine akıl erdirmek mümkün deÄŸildir. Aslında tabii ki sebepleri malum, yine projesizlik, profesyonel insanın istihdam edilmemesi, organizasyonluk, ve de bu iÅŸ bilmezlik yanında acaba kötü niyet de var mı?

Üç beÅŸ yıldır araç trafiÄŸi için alt ve üst geçitler yapılırken yeni bir uygulama baÅŸlatıldı, baktık adı da konulmuÅŸ; toprakarme. Yani yol yükseltilip altından baÅŸka bir yol mu geçecek, bu yükseltme dolgu toprakla yapılıyor, alttan geçen yol için orta kısmı boÅŸ bırakılıyor. Böylece hafif strüktürler yerine çok ağır görünümlü, mühendislik tasarımından yoksun bir oluÅŸum ortaya çıkıyor. Bunu yaparken de nedense kimse Mimar Sinan'ın köprülerini aklına getirmiyor. Sinan kendi zamanında taÅŸ kullanarak hafif ve geçirgen köprüler yapmayı hedeflemiÅŸ ve baÅŸarmıştı.

Barbaros Bulvarı'nda yapılan yeni tünelin tavan yüksekliÄŸi herhalde 6 metre civarında, bu kadar yüksek tavana neden gerek duyulmuÅŸ merak ettik. Daha çok kazıp, kazı iÅŸini çoÄŸaltmaktan ve daha yüksek duvarlar inÅŸa etmekten baÅŸka sebep ne olabilir acaba? Ayrıca zemin asfalt fakat neden o kadar engebeli?

Nautilus'un önündeki düzenleme projeden ve tasarımdan anlamıyanların iÅŸi mi, plansızlığın sonucu mu? Round about'a saÄŸdan girileceÄŸine soldan giriliyor. Tam da saÄŸdan gitmeye ulusça iyice alışmışken sonra bu nasıl bir kavÅŸak çözümü? Yoksa kavÅŸak bir Ä°ngiliz mimara mı çözdürülmüÅŸ?

Yerel yönetimlerin bütçeleri de her kamu kurumu gibi Sayıştay denetiminde. Teknik çalışmaları için ise böyle bağımsız bir denetleme kurumu yok. Görülüyor ki, teknik denetimi kendi kendilerine yapmalarının sonucu hem kaliteden kaybediliyor hem israf yapılıyor. Teknik çalışmaların önce proje aÅŸamasında, daha sonra da uygulama sırasında denetimini yapacak bağımsız ve yetkin bir kuruma ÅŸiddetle ihtiyaç var. Bu ÅŸekilde kentlerin göbeÄŸinde projesiz veya uygun olmayan projelerle fuzuli vya zararlı uygulama yapılması bir ölçüde önlenebilir. ÖrneÄŸin önce Eminönü'ne alt geçit yapımının nihai kararı belediyede olmamalı, ikinci olarak da Eminönü meydanına alt geçit yapılacak ise bu karayolları kriterlerine ve detaylarına göre yapılamamalıdır. Aynı ÅŸekilde TaÅŸkışla yanında metro servis binası arkasındaki bir iÅŸe yaraması mümkün olmayan ve çevresi yüksek duvarlarla çevrili park gibi uygulamalar bir daha yapılamamalıdır. Resim -6, Havuza kimin nasıl bakacağı belli olmadığı gibi, yolların da nereye gittiÄŸi belli deÄŸildir.

Resim 6 - Havuza kimin nasıl bakacağı belli olmadığı gibi, yolların da nereye gittiği belli değildir.

Uygulamanın denetimi ise önce yapılan imalatın nicelik olarak doÄŸru belgelenmesini ve ödenmesini saÄŸlayacaktır. Daha sonra ise örneÄŸin asfaltın ömrü uluslararası standatdlara ulaÅŸacak, her yıl aynı yere asfalt dökülemeyecek, dökülürse hesabı sorulabilecektir.

Basını suskun olsa da demokratik olduÄŸu "Batı" tarafından da iddia edilen bir ortamdaki ÅŸu yerel yönetim seçimi öncesi günlerin baÅŸlıca tartışma konusu belediye harcamalarının ÅŸeffaflaÅŸması olmalıydı.