İzmir Foça antik kentinde yıllar önce Ord. Prof. Ekrem Akurgal tarafından bulunan ancak üzerinde bir okul olduğu için ayağa kaldırılamayan Anadolu'nun en eski İon tapınaklarından olan Athena Tapınağı, sonunda ayağa kaldırılıyor. Foça Kaymakamlığı, Belediye Başkanlığı ve Phokai Arkeolojik Kazı Başkanlığı'nın girişimiyle okul başka bir yere nakledilerek, altındaki tapınak ortaya çıkarılacak.

Kazılar 'çevreden' yapıldı
Athena Tapınağı üzerinde kurulan Foça Cemil Midilli Lisesi, birinci derece arkeolojik sit alanında bulunuyor. 1950'de inşa edilen lise, milattan önce 6. yüzyılın başlarında yapılmış olan ve halen dünyanın bilinen en eski İon tapınağının tam üzerine kurulu.

Ord. Prof. Dr. Ekrem Akurgal, keşfettiği tapınağın güney ve batı bölümünde kazılar yapmış ancak bu kazılar orada okul olması nedeniyle tamamlanamamıştı. Kazı ekiplerinin müracaatına karşın okulun yıkımı için izin çıkmadı. Okulun etrafında Prof. Ömer Özyiğit tarafından sürdürülen yeni dönem kazılarda ise tapınakla ilgili çok önemli bilgilere ulaşıldı.

Okula yeni alan da bulundu
Çalışmalarda tapınağın, körfeze ve kente hâkim kayalık düzlükte yer aldığı, bu kayalık alanda ise Anadolu'nun ana tanrıçası Kybele'nin bulunduğu belirlendi. İon düzeninde ve tüf taşından yapılmış ilk tapınak Roma döneminde mermerden yeniden yapıldı.

Yeni kazılarda tapınağın, tüf taşından dikdörtgen biçiminde büyük bloklarla yapılmış bir "podium"a oturduğu anlaşıldı.

Tapınağa ait çok sayıda sütun tamburları, üst yapı elemanları, pişmiş topraktan yapılmış pek çok heykel, at ve grifon başlıkları bulundu.

Son kazı çalışmalarından sonra kazı ekibi ve ilçenin yerel yöneticileri tapınağı ayağa kaldırma konusunda birleşti. Belediye 10 dönümlük bir araziyi okulun yeniden yapılması için ayırdı. Kaymakamlık okulun taşınabilmesi için girişimlerde bulundu. İzmir Valiliği'nin de çabasıyla okulun taşınmasına karar verildi.