Tarihi Roma Forumu'ndaki Golden Milestone
Kaynak: wikipedia.org
Tarihte bilinen ilk kent mobilyaları, Antik Roma Dönemi’ne ait mil taşları, at olukları ve bağlama kazıkları. İlk dönemlerde daha çok ulaşımla ilişkilendirilen kent mobilyaları, teknolojinin de gelişmesi, kentlerde nüfusun giderek artması ve artan nüfusun çeşitli noktalarda kontrol edilmesine duyulan gereksinimle birlikte çeşitlenmeye başlar. Yayaların ve yapıların güvenliği adına yaya-araç yolları çeşitli sınırlayıcılarla birbirinden ayrılır, özellikle büyük kitlelerin vakit geçirdiği açık alanların konforlu hale getirilmesi için gölgelikler, oturma birimleri, su elemanları gibi pek çok farklı birimin tasarımlanması gündeme gelir.
Yaşam kalitesini yükseltmek, mekanları daha tanımlı ve işlevsel hale getirmek, kullanıcılar üzerinde kentin kimliğine dair izler bırakmak adına önemli bir tasarım konusu olarak ele alınması gereken kent mobilyaları kavramı, Türkiye’de 1980’li yıllardan bu yana endüstri ürünleri tasarımı, peyzaj tasarımı, şehir planlama ve mimarlık gibi farklı disiplinler tarafından irdeleniyor. Aradan çeyrek asır geçmiş olmasına rağmen, kent bütününde söz sahibi yönetimlerin, kamusal alanları halen bireysel tercihler ile şekillendirdiğini, tercihlerinde tasarım kaygısından çok finans faktörünün etken olduğunu görüyoruz.
Yerel yönetimlerin, doğrudan estetik açıdan beğendiği bir başka yabancı şehrin kimliğini simgeleyen kent mobilyalarını birebir taklit ederek kendi kentinde uygulama çalışması sonucunda kentlerde ortaya çıkan kimlik bunalımı; gaz, elektrik ve su gibi hizmet sağlayıcı kurumların herhangi bir standarda bağlı olmadan kondurduğu donatı elemanları da halen Türkiye’de “kent mobilyası” tasarımının yönetimler tarafından ne kadar dar bir perspektifle ele alındığını ortaya koyuyor.
Eskişehir Porsuk Çayı üzerine Viyana'dan esinlenerek yapılan köprüler
Kaynak: wowTURKEY.com
Kent mobilyalarının tasarım, bakım ve işletimi konusunda ortak bir dil oluşturulamamasının en önemli nedenlerinden biri de bu görevlerin belediyenin farklı birimi tarafından üstleniliyor olması. Örneğin İstanbul Büyükşehir Belediyesi bünyesinde;
- Uygun kamu alanlarında kentin estetik görünümünü destekleyici nitelikteki süs havuzu, kent mobilyaları, çiçek saati ve çiçeklikler tesis etmek görevini Park ve Bahçeler Müdürlüğü,
- Mevcut kentsel kamusal alanların (meydan, cadde, sokak, yaya alanları, yeşil alanlar, rekreasyon alanları ve bu alanlarda bulunan tüm kentsel mobilyalar ve öğelerin tasarlanması, kentsel kamusal alanlar dışında kalan ve özel mülkiyete haiz alanlarda bulunan ilan reklam tabelaları, bina cephelerinin niteliklerinin belirlenmesi, bina cephelerinde bulunan var olan ve sonradan monte edilen tüm yapı elemanlarının gözden geçirilmesi, öneriler getirilmesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi yetki ve sorumluluk alanında bulunan tüm ana arterlerde kentsel tasarım projelerinin hazırlanması, bu amaçla her türlü avan ve uygulama projesi ihalesi yapılması, şehrin ihtiyaçları doğrultusunda yapılan tüm kentsel tasarım projelerinin belli aralıklar ile gözden geçirilmesi ve yeni çağdaş kentsel mobilya tasarımları ile desteklenmesi ve İstanbul genelinde ana arterlerde ve meydanlarda büfe, ATM cihazları, bilgi bankaları, gazetede satış üniteleri, çöp konteyneri, trafik işaret ve yön levhaları, ilan reklam ve tanıtım tabelaları, aydınlatma elemanları posta kutuları, ankesörlü telefon makineleri ve tüm bunlara ait yapılan tasarımların incelenmesi ve onaylanması, şehir estetiği dikkate alınarak başvuruların değerlendirilmesi ve red ve uygunluk görüşlerinin verilmesi görevini Kentsel Tasarım Müdürlüğü,
- Yolların daha modern bir görünüme kavuşmasını sağlamak için bordür ve tretuvar inşaatlarının yapımı, araç ve yaya güvenliğini sağlamak amacıyla riskli bölgelere yaya korkuluğu, çelik halat ve karayolu tipi oto-korkuluk uygulaması görevini Yol Bakım ve Onarım Müdürlüğü,
- Aydınlatmaya yönelik çalışmaları ise Şehir Aydınlatma ve Enerji Müdürlüğü yürütüyor.
Belediyelerin bünyesinde oluşturulan “estetik kurullar” tarafından hazırlanan yönetmelikler ise maalesef gelişmiş ülkelerin çeşitli kurumları tarafından belirlenen tasarım kriterlerine göre oldukça yetersiz kalıyor.
Farklı Kent Mobilyaları Örnekleri
Kaynak: wikipedia.org
Kırmızı Telefon Klübeleri
İngiltere’nin dünyaca ünlü kırmızı telefon kulübeleri ilk olarak 1920 yılında beton olarak üretilmiş, sonrasında düzenlenen çeşitli tasarım yarışmaları sonucunda metal malzemeye dönülmüş bugün halen Birleşik Krallık, Malta ve Gibraltar’da kullanılmaya devam edilen kulübelerin tasarımı ise Sir Giles Gilbert Scott’a ait. Kulübenin malzeme seçiminde İngiltere’nin bol yağışlı ilkimi etkili olmuş.
Paris
Kaynak: Flickr.com
Paris’in Sokak Lambaları
1801 yılında Phillipe Lebon’un gaz kullanarak evini ve bahçesini aydınlatması, tüm Paris’in aydınlatmasına yeni bir bakış açısı getirdi. 1820 yılında Paris sokaklarına -bugün çoğu elektrikle çalışan- ayaklı, yaklaşık 3 metre uzunluğundaki demir gaz lambaları yerleştirildi.
Miro’nun Kadın ve Kuş Heykeli
Katalan ressam Joan Miro’nun 1983 yılında tasarladığı 22 m yüksekliğindeki heykel, Barselona, Parc de l´Escorxador’da yer alıyor. Heykelin yüzeyi kırmızı, sarı ve mavi renkli mozaiklerle kaplı.
Ayşe Erkmen’in Tünel Heykeli
1993 yılında Ayşe Erkmen tarafından tasarlanan heykel Tünel Meydanı’na yerleştirildi. 2005 yılında düzenlenen “Yaya Sergileri 2” projesi kapsamında strafor ile kaplandı. Straforun alev almasıyla hasar gören heykel Tünel Meydanı’ndan kaldırıldı ve 2007 yılı başında tamir edilmiş olarak eski yerine yeniden yerleştirildi.
Park Güell'deki Gaudi tarafından tasarlanan bank
Kaynak: www.ianandwendy.com
Park Güell
Barselona’daki Park Güell’de gerek tasarımı gerekse içerisindeki çeşitli kent mobilyaları ile dikkat çekici yerlerden bir tanesi. Katalan mimar Antoni Gaudi tarafından tasarlanan ve 1900 – 1914 yılları arasında inşa edilen park aynı zamanda UNESCO Dünya Mirası listesindeki alanlardan bir tanesi. Parkın mozaiklerle süslenmiş bankı, dairesel ve uzayıp giden formuyla dikkat çekiyor.
YorumlarYorum Sayısı: Henüz hiç yorum yapılmamışBütün yorumları forumda okuyun!
Bütün yorumları forumda okuyun!
Bütün yorumları forumda okuyun!