|
Ulusal Mimarlık Ödülleri
Genel Açıklama
Mimarlar Odası tarafından iki yılda bir düzenlenen Ulusal Mimarlık Sergisi
ve Ödülleri, Mimar Sinan anısına, 1988 yılından itibaren gerçekleşmektedir.
Bu yıl dokuzuncu dönemini gerçekleştirecek olan Ulusal Sergi’ye bu süre içinde
800’e yakın mimar ve ekip 1010’a yakın eserle katılmış, ve öncü
nitelikteki çalışmaları nedeniyle 99 kişi ve kuruluş, çeşitli dallarda
ödüllendirilmiştir.
Ulusal Mimarlık Sergisi ve Ödülleri programının amacı yönetmelikte,
“ülkemizdeki mimarlık faaliyetinin tanıtılması, özendirilmesi, ödüllendirilmesi,
mimarlığın kamuoyunun gündeminde bulundurulması, mimarlık ürünlerinin
belgelendirilmesi ve güzel sanatların teşvik edilmesi” olarak tanımlanıyor.
Ulusal Mimarlık Sergisi’nin mimarlık ortamı açısından önemi, her iki yılda
bir mimarlar için buluşma olanağı yaratarak, ülke mimarlığının düzenli
bir değerlendirmesinin yapılmasına olanak sağlaması, tartışma ortamının
zenginleşmesi ve bir özeleştiri fırsatı yaratmasıdır. Sergiyle birlikte işleyen
ödül programı ise, özgün fikirlerin ortaya çıkarılıp teşvik edilmesi,
mimari üretimde niteliğin yükselmesi gibi beklentiler açısından önem taşımaktadır.
Ulusal Mimarlık Sergisi ve Ödülleri, başarılı genç mimarların ortaya
çıkmasına olan katkısının yanısıra, Türk mimarlarının yurt dışında
tanıtımına da olanak sağlamaktadır. Türkiye’yi yurt dışında temsil
etmek üzere Mimarlar Odası’ndan aday gösterilecek mimarlar ve eserler,
Ulusal Mimarlık Sergisi ödül ve ödül adayları arasından seçilmektedir.
Uluslararası ödül programlarına katılım için Mimarlar Odası’na yapılan
başvurular arasında örneğin UIA Ödülleri, Mies Ödülleri ve her yıl gerçekleşen
çeşitli uluslararası sergilere katılım, bu yolla gerçekleşmiştir.
Ulusal Mimarlık Ödülleri, iki ana başlık altında verilir.
I. Büyük Ödül (Sinan Ödülü)
Tüm meslek hayatı boyunca verdiği eserleri ve mimarlığa geçen hizmetleri
nedeniyle bir mimara veya ortak çalışan mimarlara verilir. Bu ödülün
verileceği mimar(lar)ın bitmiş yapısının olması, ve ödülün özellikle
bu yöndeki başarıları nedeniyle verilmesi şarttır. Bu ödül için kişisel
başvuru gerekmemektedir. Adaylar, “aday gösterme” yöntemi ile önerilebilir;
ayrıca, Seçici Kurul kendisi de adaylar saptayarak, isimleri gizli tutulacak tüm
adaylar arasından, tek bir ödül belirler.
II. Başarı Ödülleri
Üç ayrı dalda verilir.
1. Mimarlığa Katkı Dalı
Bu dalda en fazla 2 ödül verilebilir. Amaç, mimarlık kültürü ve mesleğine
katkıları ödüllendirmektir. Araştırma, kitap, makale, yorum, film, fotoğraf
gibi, mimarlık üzerine veya mimarlığı gündeme getiren çalışmalar ile,
mimarlık pratiği, kuramı ve eğitimi, meslek hakları ve örgütlenmesi
konularında yapılmış her türlü çaba ve çalışmaları nedeniyle kişi ya
da kurumlara verilir. Bu ödül için kişisel başvuru gerekmemektedir.
2. Yapı Dalı
Bu dalda toplam en fazla 5 ödül verilebilir. Ödüllerden ikisi Ulusal Komite
tarafından duyurulan özelleşmiş konulara, diğerleri “bitmiş yapı” tanımına
giren çalışmalara ayrılmıştır. Özelleşmiş konular kapsamında,
gelenekselleşmiş “Koruma” kategorisi yanısıra, 6. ödül döneminde oluşturulan
“Yaşam Çevresi” başlığındaki kategori de sürmektedir.
2a. Yapı (3 ödül)
Bitmiş ve kullanılmakta olan yapılara verilir. Yapının bitiriliş tarihinin
önemi yoktur.
2b. Koruma-Yaşatma (1 ödül)
Tarihi yapıların restorasyonu ile, tarihi/geleneksel çevrelerin koruma,
yenileme ve sağlıklaştırma uygulamalarına verilir. Tek yapı ölçeğindeki
anıtsal ve sivil mimarlık örneklerinin yanısıra, doku olarak korunabilmiş
yerleşimlerin iyileştirilmesi ve niteliklerinin sürdürülerek yaşatılmasına
yönelik, projelendirilmiş uygulamalar bu ödül kapsamındadır.
2c. Yaşam Çevresi (1 ödül)
Bu kategorinin amacı, “yapılı çevre” teriminin içerdiği farklı ölçek
ve tanımlardaki (bina-kent, iç-dış, açık-kapalı gibi ayrımlarla anılan)
mekânların gerçekleştirilmesine yönelik nitelikli çalışmaların teşvik
edilmesidir. Kentsel veya kırsal yerleşimlerde yeni yaşam çevrelerinin oluşturulması
veya mevcut çevrelerin iyileştirilmesi yönünde ‘Şehir Planlama’,
‘Kentsel Tasarım’, ‘Peyzaj Mimarisi’, ‘Çevre Düzenlemesi’, ‘İç
Mimari’ veya ‘İç Mekan Düzenlemesi’ gibi tanımlarla ayrışmaya başlayan
alanlarda uygulanmış (veya tamamlanma aşamasındaki) çalışmalar değerlendirilir.
Başvuru için mimar olma zorunluluğu yoktur.
3. Proje Dalı
Bu dalda toplam en fazla 4 ödül verilebilir.
3a. Mimari Proje (2 ödül)
Henüz uygulanmamış veya halen inşaat halinde olan projelere verilir.
3b. Fikir Sunumu (2 ödül)
Yarım kalmış tasarım çalışmaları, fikir düzeyindeki etüdler, ütopik
çalışmalar, mimarlığa ilişkin bir tema etrafında gelişen ve özgün
fikirler içeren her türlü sunuş, bu başlık altında değerlendirilir. Başvuru
için mimar olma zorunluluğu yoktur.
Seçici Kurul Çalışması
Değerlendirme
Tüm kategorilerde değerlendirme, sunuşlar üzerinden yapılır. Ancak yapı
dalı için, jüri gerek gördüğü takdirde, yerinde inceleme yoluna
gidebilir.
Katalog
Sergiye katılan eserler içinde Seçici Kurul tarafından değerlendirilerek
yayın için yeterli görülen çalışmaların yer alacağı katalog, katılımcılara
ücretsiz olarak gönderilir. İngilizce ve Türkçe hazırlanan katalog, diğer
ülkelerdeki meslek örgütlerine, ulusal ve uluslararası kütüphanelere, üniversitelere
ve mesleki dergilere ulaştırılır.
Ödül Töreni ve Sergi
Sergi’ye katılan ve ödül alan ve tüm çalışmalar, ilk olarak Ankara’da
sergilenir. Serginin ilk günü yapılan ödül töreninde, ödül alan katılımcılara
plaketleri verilir. Ödül sahiplerine plaket ve yazılı belge; Seçici Kurul
üyelerine ise hizmet plaketi verilir. Ödül alan eserler kamuoyuna her tür
yazılı ve görsel medya ile duyurulur. Ödül alan binalara birer plaket çakılır.
Sergi daha sonra oluşturulacak program çerçevesinde diğer Oda
birimlerinde sergilenir. Sergileme olanakları sınırlı olan birimlere ve
Sergi’nin gösterime girebileceği yurt içi ve yurt dışı kuruluşlara,
yalnızca ödül ve ödül adaylarından oluşan, özel bir sergi bölümü
yollanır.
Ulusal Sergi'ye Katılım
Genel İlkeler
1. Sergi’ye Mimarlar Odası’na kayıtlı her mimar bireysel veya ekip olarak
katılabilir.
2. Proje şirketleri ve kamu kuruluşlarından katılımlarda, ürünün müellifi
olarak gösterilen kişi Mimarlar Odası üyesi olmak zorundadır.
3. Koşulların uygun olduğu dallarda mimarlık mesleği dışından kişi ve
kuruluşlar, kurumlar, şirketler ve üniversite öğrencileri Sergi’ye katılabilirler.
4. Sergi’ye katılacak çalışmalar, Mimarlar Odası tarafından kazanılmış
aleyhte bir yargı kararının veya Mimarlar Odası Onur Kurulu’nca verilmiş
bir cezanın nesnesi olmamalıdır.
5. Sergiye daha önceki dönemlerde katılan bir eser, aynı kategoride tekrar
katılamaz.
Aday Gösterme Yöntemi ile Katılım
1. Mimarlar Odası birimleri, üniversiteler, kamu kuruluşları, kurumlar, şirketler
ve şahıslar “aday gösterme” yöntemi ile, değerlendirilmesini
istedikleri her tür ve ölçekteki mimari ürünü, kurum veya kişiyi ilgili
olduğu dalda ödüle aday gösterebilirler. Bu yöntemle geniş bir katılımın
gerçekleşmesi yanısıra, hayatta olmayan mimarların eserlerinin de sergiye
katılarak değerlendirilebilmesi ve gündemde tutulması amaçlanmıştır.
2. Büyük Ödül ve Mimarlığa Katkı dallarında aday göstermek isteyenler,
gerekçelerini açıklayacakları aday gösterme formunu doldurarak, Ulusal
Mimarlık Ödülleri Komite Sekreteryası’na başvururlar.
3. Yapı ve Proje dallarında aday göstermek isteyenler, aday gösterme formunu
doldurarak, eserin müellifinin veya varislerinin izin belgesi ile birlikte, koşullara
uygun pano hazırlayarak Ulusal Mimarlık Ödülleri Komite Sekreteryası’na
başvururlar.
4. Yapı ve Proje dallarında Sergi’ye katılan çalışmalar, ödüllendirme
dışı katılımlar hariç, doğal ödül adaylarıdır.
Ödüllendirme Dışı Katılım
Mimarlar Odası Merkez Yönetim Kurulu üyeleri, Seçici Kurul ve Komite üyeleri
sergiye sadece ödüllendirme dışı katılabilirler; ödüle aday gösterilemez
ve ödül alamazlar.
|
