reklam

GREENPEACE AKDENİZ OFİSİ ENERJİ KAMPANYASI Mart 2001
YÜZER - GEZER (TERMİK) SANTRALLAR

Türkiye’de insan sağlığını, çevreyi ve ekonomiyi kasten yıkıma uğratacak bir girişim!

Türkiye’de özellikle Karadeniz, Ege ve Akdeniz kıyı yerleşimlerinde kurulmaya çalışılan Yüzer-Gezer santrallar, termik santrallar olup, nafta, dizel ya da yüksek kükürt oranları (%3-4) yüzünden evsel ısıtmada kullanımı yasaklanmış olan 6 numaralı fuel-oil vb. kirletici fosil yakıtlarla çalışmaktadır;

Ya karada ya da denizdeki büyük platformlar (yaklaşık 30m - 100m boyutlarında) üzerinde kurulan, 5-6 kat yüksekliğinde ve oldukça gürültülü olan bu santralların kapasiteleri hiç de küçük olmayıp 100-130 Megavat’tır (Yatağan kömür santralının üç ünitesinin herbiri 210 MW) ve bir kez bir yere kurulduktan sonra bunların kısa sürede başka bir yere götürülmeleri söz konusu değildir!

TEAŞ’a bu tür santralların kurulması için yetki veren bir Bakanlar Kurulu kararı, Nisan 1998’de Resmi Gazete’de yayınlanmış (Anadolu Ajansı, 14 Nisan 1998) ve ilk elde Van, Silopi, İdil, ve Hakkari’de 10-20 Megavat’lık küçük örnekler devreye alınmıştır. Bu kirletici santrallar, Sağlık ve Çevre Bakanlıkları tarafından, bazı ek maddelerle, “Gayri Sıhhi Tesisler”, “Çevre etki Değerlendirme”, “Su Kirliliği Kontrol”, “Hava Kalitesinin Korunması” yönetmeliklerinden muaf tutmuştur. Bu değişiklikler yalnız hukuka aykırı olmakla kalmayıp, aynı zamanda bu santralların 2002 yılına kadar hiçbir kirlilik kontrolu olmaksızın çalıştırılmasına da izin vermektedir [Bizim Gazete, 19 Ekim 2000]

TEK eski Genel Müdürü F. Behçet Yücel’e göre, “Kilovatsaat maliyetleri sistem ortalamasının en az iki katı olan yüzer-gezer santrallar çoğaldıkça planlama düşüncesinden uzaklaşılacak ve elektrik sisteminin dengesi bozulacaktır.”
[28 Ağustos 2000 Dünya]

Anayasa Mahkemesi’nin, Bakanlar Kurulunun Kanun Hükmünde Kararname (KHK) yayınlamasını olanaklı kılan yasayı iptal ettiği gün, hükümet yangından mal kaçırır gibi yayınladığı bir son dakika KHK’sı ile TEAŞ’a, yüzer-gezer santral kuracak şirketleri ihale yapmadan davet edebilmesi için yetkilendirdi [Hürriyet 27 Ekim 2000]; 20-40 Megavat’lık Mardin, Siirt, Ankara ve Isparta santralları için Ekim 2000’de sözleşme yapıldı.

Fosil yakıtların kullanılmasıyla çevreye yayılan zehirli ve kanser yapıcı maddeler (kükürt, azot, florür, cıva, karbon monoksit, karbon dioksit, vb.): hava kirliliği ve asit yağmurlarıyla solunum yolu hastalıkları dahil birçok sağlık sorununa yol açar; ormanlara, tarım ve su ürünlerine ve tarihi eserler başta olmak üzere yapılara zarar verir; santrallara yakıt taşınması, yüklenmesi sırasında  denize petrol boşalması riski getirir; küresel ısınma ve iklim felaketine neden olur;

Tarsus CEKSAM (Doğu Akdeniz Çevre Platformu-DAÇE üyesi) önderliğindeki 26 avukat Danıştay’da açtıkları dava ile ÇED Yönetmeliği’nde ek 6. Madde ile yapılan değişikliğin iptalini istediler [Cumhuriyet, 28 Kasım 2000]. Herbiri 100 -130 Megavat’lık büyük kapasiteli projeler için Batman, Kırıkkale, Cide, Akkuyu ve Finike seçilmişti. Yine büyük kapasiteli projelerin kurulması düşünülen Karadeniz [Yomra, Çarşıbaşı (Trabzon), Ünye (Ordu) ve Bulancak (Giresun)] ve Akdeniz kıyılarında [Finike (Antalya)] kurulmak istenen 5 santral da yöre halkı ve yerel yönetimlerin karşı çıkışıyla geri çekildi! [Cumhuriyet, 11 Aralık 2000]

Bu yüzer-gezer santralları kurmaya davet edilen şirketler, (9 - 14,85 sent/kilovatsaat; sistem ortalamasının en az iki katı) aşırı yüksek fiyatlar vermiş ve Enerji Bakanlığı, 2003 yılında elektrik sisteminde aşırı kapasite oluşacağı gerçeğine karşın, onların pahalı ve kirletici elektriğine 5 yıl garantili fiyatlar vermeyi kabul etmiştir.

Petrol küresel ısınmaya ve iklim değişikliğine yol açan kirletici bir fosil yakıttır. Türkiye en verimsiz biçimlerde kullandığı fosil yakıtların ithalatı için her yıl milyarlarca dolarlık döviz harcamaktadır! Petrolün zaten yüksek olan fiyatına sağlık harcamaları, işgücü kaybı, çevresel yıkımın maliyeti eklenmemiş durumdadır!

95 Megavat gücünde benzer bir yüzer termik santralın Kaliforniya’da San Francisco Körfezi’nde kurulması girişimi, geçen yaz halkın karşı çıkışı nedeniyle bir kaç ay içinde (Ağustos 2000) terkedilmiştir. PG&E elektrik idaresinin bu dinozor projeyi geri çekmesinden sonra, süregelen elektrik kesintilerine güvenli bir çözüm olarak, şu anda dünyanın en büyük rüzgar enerjisi çiftlikleri Kaliforniya’da kurulmaktadır: Washington-Oregon Eyaletleri sınırındaki 300 Megavat’lık Stateline Rüzgar Çiftliği projesi, 260 MW’lık Nevada Nükleer Deneme Sahası projesinin toplamı 560 MW olup, planlanan üçüncü büyük proje ise Güney Kaliforniya’da kurulacak olan 200 MW gücündeki bir başka rüzgar çiftliğidir [Reuters, 25 Ocak 2001].

Türkiye’de ise Enerji Bakanlığı, birkaç şirketi zengin edecek bu kirletici ve pahalı yüzer-gezer santralları çözümmüş gibi ortaya çıkartarak, bizlere enerji verimliliği ve Türkiye’nin temiz yenilenebilir kaynaklarına dayalı, güvenli bir enerji geleceği sunmak konusundaki başarısızlığını ve yetersizliğini gizlemeye çalışmaktadır!