Haberler
17 Ekim 2001 Çarşamba

sayfayı haber kaynağında açar

Devlet İhale Yasası sil baştan
2002'de yasalaşırsa 2004'te yürürlüğe girecek olan Kamu İhale Yasa Tasarısı Taslağı'na göre ticari veya sınai yapıdaki kuruluşlardan piyasa koşullarında faaliyet gösterenlere bu yasa hükümlerinin uygulanmaması öngörülüyor. İhale kurulunun nasıl oluşturulacağını siyasilere bırakan taslakta, kamu ihaleleri yabancılara bırakılırken, eşik değerlerin altındaki ihalelere yalnızca yerli firmaların katılması öngörülüyor.

Hükümet, IMF'ye verilen taahhütler doğrultusunda 15 Ekim'-de TBMM'ye sunulması gereken Devlet İhale Yasa Tasarısı'nı yetiştiremedi. Ancak, AB komisyonuyla yapılan çalışmalar sonucunda yeni bir taslak hazırlandı. Ticari veya sınai yapıdaki kuruluşlardan piyasa koşullarında faaliyet gösterenlere bu yasa hükümlerinin uygulanmaması öngörülerek kapsam yasa çıkmadan daraltıldı. AB'nin istediği ihale kurulunun nasıl oluşturulacağı siyasilere bırakılırken, hazırlanan yeni taslakla 5 tip ihale yöntemi getiriliyor. Açık ihale ve belli istekliler arasında ihale temel yöntemler olurken, hangi yöntemin kullanılacağı eşik değerlere göre belirlenecek. Kamu ihaleleri yabancılara açılırken, eşik değerlerin altındaki ihalelere yalnızca yerli firmalar katılabilecek ya da eşik değerlerin üzerindeki ihalelerde yüzde 15 yerli firmalara fiyat avantajı sağlanabilecek.

2002'de yasalaşırsa 2004'de yürürlüğe girecek Kamu İhale Yasa Tasarı Taslağı'nda yer alan düzenlemeler şöyle:

Dar kapsam: Enerji, su, ulaştırma ve telekomünikasyon sektörlerinde faaliyet gösterenler dahil tüm KİT'leri, bağımsız bütçeli kuruluşları, kamu görevi olan tüzel kişilikleri, fonlar, genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli kuruluşlar, özel idareler, belediyeler, döner sermayeli kuruluşlar, birlikler ve tüm bunların sermayesinin yarıdan fazlasına sahip oldukları kuruluş, birlik, işletme ve şirketlerde bu yasa uygulanacak. Ancak bu kapsam, ''KİT'ler ve sermayesinin yarıdan fazlasına sahip olunan birlik, işletme ve şirketler'' den ticari veya sınai yapıda olup piyasa koşullarında faaliyet gösterenlere uygulanamayacak. Savunma ve dış kredili işler ile tarım ürünleri ihaleleri kapsam dışında kalıyor.

5 tip ihale: Bütün isteklilerin teklif verebileceği ''açık ihale'' ile ön yeterlilik değerlendirmesi sonucuna göre idare tarafından davet edileceklerin katılabileceği 'belli istekliler arasında'' ihale, yasanın temel iki ihale tipini oluşturuyor. İhalelerde, açık, belli istekliler arasında ve pazarlık yöntemlerinin kullanılabilmesi için belirlenen eşik değerler şöyle: ''Mal ve hizmet alımlarında, genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idarelerde yaklaşık 130 milyar lira ve üzerinde; yasa kapsamındaki diğer kuruluşlarda yaklaşık 200 milyar lira ve üzerindeki ihaleler. Yapım işlerinde ise bütün idareler için yaklaşık maliyeti 5.3 trilyon lira ve üzerinde olan ihaleler.''

''Basitleştirilmiş usulle'' ihale, genel bütçe ve katma bütçelilerde 130 milyar liranın altında, diğer kuruluşlar için de 200 milyar liranın altında kalan mal ve hizmet alımlarında, tüm kuruluşlar için de 500 milyar liranın altındaki yapım işlerinde kullanılabilecek. Yaklaşık maliyeti 500 milyar liranın altında olan işlerde ise belli istekliler arasında ihale yapılamayacak.

Pazarlık ve doğrudan temin yöntemleri
Belli istekliler arasında ihale yönteminde, en az 5 en fazla 20 katılımcı olabilecek. ''Pazarlık'' yöntemi ise, açık ve belli istekliler arasında ihale yapılamadığı, ivedi ve karmaşık işlerde uygulanabilecek.

''Doğrudan temin'' yöntemi, idarelerin 5 milyar lirayı aşmayan gereksinimleri, ihtiyacın yalnızca tek bir yerden karşılanması, ilk alım yapılan kişiden daha sonra alım yapılmasını gerektiren durumlarda uygulanacak. Ancak bu yöntemle, sözleşmede öngörülemeyen ek gereksinimler adı altında sözleşme bedelinin yüzde 50 arttırılabilmesinin önü açılıyor.

Ödeneksiz ihaleye çıkılmayacak: Ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamayacağı hüküm altına alınıyor. Ancak bu hüküm, ''birden fazla yılı kapsayan işler için ilk yıl proje maliyetinin yüzde 10'undan (önce tamamıydı, daha sonra yüzde 20, son olarak da yüzde 10 oldu) az olmamak ve başlangıçta daha sonraki yıllar için programlanmış olan ödenek dilimleri sonraki yıllarda azaltılamayacağı'' düzenlemesiyle geçersiz kılınmış oluyor.

Alt yüklenici: İhale aşamasında, istekliler alt yüklenicilere yaptırmayı düşündükleri işleri belirtecekler. Ancak alt yüklenicilerin işin ne kadarını üstlenebileceklerine ilişkin hiçbir sınır konulmamış.

Şartname: Alım ya da yapım işlerinin özelliği nedeniyle hazırlanmasının olanaksız olduğunu ihale yetkilisinin onaylaması durumunda teknik şartnameler başkasına hazırlattırılabilecek. Ancak kimlerin hazırlayacağı taslakta belirtilmiyor.

Aşırı düşük teklifler elenebilecek: Yaklaşık maliyet hesabına göre aşırı düşük olan teklif sahiplerinden açıklama istenecek. Açıklamaları yeterli görülmezse bu düşük teklifler reddedilebilecek. Ancak ihalelerde, ihale dökümanındaki koşullara uygun olan isteklilerden en düşük fiyatı teklif edene ihalenin verilmesi esas olacak.

Kimler katılabilecek: İhaleye katılacaklardan ''ekonomi ve mali'' ile ''mesleki ve teknik'' yeterliliklere yönelik ayrıntılı olarak istenecek belgelere ilişkin düzenleme yapılıyor. Ancak bu zorunlu tutulmuyor. İflas eden, konkordato ilan eden, alacaklılara karşı borçlarından mahkeme idaresi altında olanlar, prim ve vergi borcu olanlar, ihale tarihindeki önceki 5 yılda mesleki faaliyetleri nedeniyle yargı kararıyla hüküm giyenler, iş ve meslek ahlakına aykırı davranışları idare tarafından kanıtlanan, kayıtlı olduğu odanın mesleki faaliyetten men ettikleri, yanıltıcı bilgi ve sahte belge verenler ihale dışı bırakılacaklar.
17 Ekim 2001 Cumhuriyet
Cumhuriyet Gazetesine burayı tıklıyarak abone olabilirsiniz.