|
Sayıştay: Havaalanları ülke kaynaklarını tüketti
Sayıştay Başkanlığı, havaalanı yapımında ülke kaynaklarının verimli
ve etkin kullanılmadığını, maliyetlerin arttığını tespit etti. Sayıştay
raporunda, bazı havaalanı projelerinin, Demiryolları, Limanlar ve Hava
Meydanları İnşaatı (DLH) Genel Müdürlüğü yatırım programından çıkartılıp
Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğü programına alınmasının
neden olduğuna dikkat çekildi. Bu durumun Sayıştay denetimi dışında kalınmasına
yol açtığı belirtilen raporda, ihalelerde önemli fiyat farkları bulunduğu
ortaya çıkarıldı.
Sayıştay Başkanlığı'nca hazırlanarak TBMM'ye gönderilen "Havaalanı
yatırımları hakkında rapor"da, Türkiye'deki havaalanı veya havalimanı
sayısının, 20'si uluslararası olmak üzere 38'e ulaştığı belirtildi.
Raporda, "Her ile bir havaalanı politikasına bağlı olarak meydana gelen
havaalanı sayısındaki artış, havaalanı projelerinde kaynakların verimli
ve etkin kullanımına ilişkin sorunları da beraberinde getirmiştir. Hava ulaşım
sisteminin ülke kaynaklarını tüketen değil, ekonomiye ve taşımacılığa
katkı sağlayan bir duruma getirilmesi gerekir" denildi. Raporda, yapım işlerinin,
kanunla kurulmuş Demiryolları, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı (DLH)
Genel Müdürlüğü'nden "idari düzenlemelerle" alınıp bir
iktisadi devlet teşekkülü olan Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ)
Genel Müdürlüğü'ne verilmesi, "Sayıştay denetiminden kaçma"
olarak nitelendirildi.
'Kargaşa 1996'da başladı'
Sayıştay raporunda, ilgili mevzuat gereğince havaalanı yapım, bakım ve
onarım işlerinin, Ulaştırma Bakanlığı'na bağlı DLH'ye, havaalanı işletmeciliğinin
ise KHK ile kurulan DHMİ'ye ait olduğu hatırlatıldı. Ancak genel bütçe
kaynaklarının yetersizliği nedeniyle havaalanı projelerinin zamanında
tamamlanamaması gerekçe gösterilerek, 1996 yılından itabaren bazı
projelerin DHMİ'nin yatırım programına aktarılmaya başlandığı
belirtildi. Bazı havaalanı yatırımlarının yürütülmesi konusunda
Bakanlar Kurulu ve Yüksek Planlama Kurulu kararıyla DHMİ'ye yetki verildiği
belirtilen raporda, "Hükümetler, havaalanı projelerinin DHMİ tarafından
yürütülmesi eğilimindedirler" denildi.
'DHMİ, maliyeti artırdı'
Bazı havaalanlarında DHMİ tarafından yaptırılan işlerdeki birim
malzeme fiyatlarıyla DLH fiyat analizlerine ait karşılaştırmalara yer
verilen raporda, girdiler değişmediği halde havaalanı yapım maliyetlerinin
belirgin ölçüde arttığı belirtilerek, "DHMİ tarafından tespit
edilen fiyatlar DLH fiyatlarından daha yüksektir" görüşü savunuldu.
Raporda, DHMİ'nin birim fiyat tespiti konusundaki iç kontrol sistemlerinin
yetersizliği, keşiflerin sağlıklı yapılmaması ve sınırsız keşif artışı
uygulaması nedeniyle maliyetin arttığı dile getirildi.
"DHMİ tarafından yürütülen havaalanı projelerine ilişkin olarak
idame ve yenileme yatırımları için verilen ödeneklerin amacı dışında
kullanıldığı da görülmektedir" denilen raporda, DHMİ'nin "All
sigorta" süresinin geçici kabul ve kesin kabul arasındaki süreyi
kapsamadığı, bu süredeki ziyanın DHMİ tarafından karşılanıldığı
belirtildi.
'Havaalanlarını DLH yapsın'
Tüm uygulamaların mevzuata aykırılığı ve yol açtığı olumsuz sonuçlar
konusunda Ulaştırma Bakanlığı ile tam bir mutabakat sağlandığı dile
getirilen raporun sonuç bölümünde, bazı havaalanı projelerinin DLH yatırım
programından çıkarılarak, DHMİ yatırım programına alınmasının mevzuat
ve kaynakların kullanımı yönünden sakıncaları özetlenerek, şu önerilerde
bulunuldu:
"Bu olumsuz sonuçların ortadan kaldırılabilmesi için havaalanı yatırımlarının
halen yürürlükteki mevzuatın öngördüğü gibi DLH tarafından gerçekleştirilmesi
gerekmektedir. Ancak yatırımların zamanında tamamlanabilmesi için ihtiyaç
duyulan hallerde DHMİ'nin finansal imkanlarından da yararlanılmasına imkan
sağlayacak yasal düzenlemelerin yapılmasının uygun olacağı düşünülmektedir."
DHMİ'nin fiyatı, DLH'nin fiyatından yüzde 17 fazla
DHMİ tarafından ihale edilen Isparta Hava Meydanı terminal ve müteferrik
işler inşaatıyla diğer işlerde beton saha kaplama imalatının içinde yardımcı
poz olarak bulunan "soğuk derz" uygulaması konusunda 1996 fiyatıyla
DHMİ'nin maliyeti 36 milyar 925 milyon lira. Bunun 28 milyar 701 milyonu derz,
8 milyar 824 milyonu da astar maliyeti.
Aynı iş DLH tarafından yapılsaydı toplam maliyet 30 milyar 461 milyon
lira olacaktı. DHMİ'nin fiyatı, DLH'den 6 milyar 464 milyon lira daha fazla
olurkenbu fark, 2000 yılı fiyatına göre 55 milyar 654 milyon lira. DHMİ'nin
fiyatı, DLH'nin belirlediği fiyata göre yüzde 17 daha fazla.
Dünya
|
