|
Depreme en akılcı çözüm: Sismik
izolasyon tekniği
 Muhtemel bir İstanbul
depreminde büyük can kaybı olacağına ilişkin raporlar, deprem uzmanlarını
ve şehir planlamacılarını harekete geçirdi.
Başbakan Başdanışmanı ve şehir planlamacısı mimar Prof. Dr. Ahmet
Vefik Alp ile Türkiye Jeofizik Kurumu Başkanı ve İTÜ Jeofizik Bölümü öğretim
üyesi Prof. Dr. Ahmet Ercan, deprem güvenli konutlar için sismik izolasyonu
önerdiler.
Prof. Dr. Ahmet Ercan, Japonya'da 20 yıldır kullanılan, Türkiye'ye ise
yeni gelen ‘‘sismik izolatör’’ yani ‘‘sarsıntı söndürme
hokkaları’’yla, özellikle kötü zeminlerde iyi inşa edilmiş binaların
korunabileceğini anlattı. Uygulamanın, binanın taşıyıcı sistemlerinin
30-40 santimetrelik çelik bilyeler (hokkalar) üzerine oturtulmasıyla gerçekleştiğini
belirten Prof. Dr. Ercan, ‘‘Bina deprem sırasında bu hokkalar üzerinde
hareket ediyor ve hokkalar sarsıntının binaya ulaşmasını engelleyerek,
hasarı önlüyor. Sistem, yüzde 100 yıkılmazlığı sağlıyor’’ dedi.
Prof. Dr. Ercan, sistemin, okul, hastane, polis merkezi, itfaiye ile gökdelenlere
uygulanabileceğini anlattı. Sarsıntı söndürme hokkalarının inşası
tamamlanmış binaların temeline yerleştirilebileceğine dikkat çeken Prof.
Dr. Ercan, Ayazağa gibi zemin ivmesi çok düşük yerlerde ise böyle bir önleme
ihtiyacı olmadığını söyledi. Prof. Ercan tarafından ‘‘deprem söndürme
hokkaları’’ olarak tanımlanan ‘‘sismik izolatörler' yeni yapılacak
çok katlı binalarda maliyeti sadece yüzde 5-10 oranında artırıyor
Sismik İzolasyon Sistemleri'ni Türkiye'de uygulayan şirketlerden Em-ke İnşaat'ın
Genel Müdürü, Deprem Mühendisi Mehmet Emre Özcanlı, sistemin binalara
elastikiyet kazandırdığını ve deprem sırasında yapıya gelen kuvveti
azalttığını da söyledi. Araştırmaların, uygulama yapılan binaların 8 büyüklüğündeki
depremi, 5.5 büyüklüğünde hissettiklerini ortaya çıkardığını
vurgulayan Özcanlı, 1995 Kobe depreminde sismik izolasyonlu iki binanın
‘‘mükemmel davrandığını’’ söyledi.
PROF. DR. AHMET VEFİK ALP
Mevcut binalara uygulanabilir
Prof. Dr. Ahmet Vefik Alp ise ‘‘sismik izolatörler’’le ilgili olarak
şunları söyledi: ‘‘Bu sistemler daha önce yaydan, kauçuktan, yağlı
amortisörlerden imal ediliyordu. Bu eski teknolojilerin yapının yıkılmasını
önlese bile, üst yapının esas pozisyonundan kaçmasına neden oluyordu. Son
büyük depremde Bolu viyadüklerinde bu yaşandı. San Fransisco'da Dr. Victor
Zayas adlı bilimadamının patentini aldığı ‘friksiyon pandülüm' denilen
deprem izolatörleri bu eksiliği de yendi. Türkiye'de ilk uygulama Atatürk
Havalimanı Dış Hatlar binasında yapıldı.’’
Sistemin, mevcut çok katlı binalara da uygulanabileceğini belirten Prof.
Ahmet Vefik Alp, deprem izalotörlerinin, bodrum kattaki kolonlar teker teker
askıya alınarak, temel üstünden veya kiriş altından 20-30 santimetre
kesilip araya yerleştirilebileceğini ifade etti. Prof. Alp, bu işlem sırasında,
üst yapının kısmi olarak yıkılmasının ve insanların evlerini terk
etmesinin gerekmediğini belirterek, uygulamanın pratik olduğunu ve maliyetin
‘mantolama' tekniğine göre büyük binalarda daha düşük olabileceğini
anlattı.
Hürriyet
|
