|
Kamu İhale Kurumu yetersiz
Nisan sonunda faaliyete geçecek olan Kamu İhale Kurumu bu haliyle, kamu
ihale mevzuatına ve Türk inşaat sektörüne herhangi bir katkı sağlamaktan
uzak, bürokrasiyi ve kırtasiyeciliği artıracak bir görüntü içinde
bulunuyor.
Devletin küçültülmesine yönelik olarak; kaynak israfını önlemek için
bir çok kamu kurum ve kuruluşlarının özelleştirilmesine, bir çoğunun da
kapatılmasına çalışılırken (Çeşitli bölge müdürlüklerinin kapatılması
gibi), bir taraftan da yeni kurumlar oluşturuluyor. Bu bağlamda en son oluşturulan
kurumlardan biri de, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile getirilen "Kamu
İhale Kurumu"dur.
Kamu İhale Kurumu'nun, Avrupa Birliğine uyum çalışmalarını düzenleyen
Ulusal programda yer alan; "kamu ihalelerine ilişkin uygulamayı yönlendirecek
ve şikayetleri çözüme bağlayacak hukuki ve idari bağımsız bir kurum oluşturulması"
şeklindeki taahhüt gereğince oluşturulduğu anlaşılmaktadır.
Kamu İhale Kurumu'nun amacı
Kamu ihalelerinde, Avrupa Birliği normları çerçevesinde kurallar
getirmek, rekabet ve eşitlik sağlamak amacıyla hazırlanan ve 22.01.2002
tarih ve 24648 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan (01.01.2003'den itibaren yürürlüğe
girecek olan) 4734 sayılı "Kamu İhale Kanunu"nun 53'ncü maddesi hükmünce,
Kamu İhale Kurumu adlı yeni bir bağımsız ve özerk bir kurum oluşturuluyor.
Söz konusu kanunun gerekçesinde Kamu ihale Kurumu'nun kuruluş amacı;
"Uluslararası ihale mevzuatına uyum sağlamak üzere, kamu tüzel kişiliğini
haiz, idari ve mali özerkliğe sahip bir kurum kurulması gereği ortaya çıkmıştır.
Bu nedenle uluslararası örneklere paralel olarak; ihalenin başlangıcından sözleşmenin
imzalanmasına kadar olan süre içinde idarece yapılan işlemlerde mevzuata
aykırılık bulunduğuna ilişkin şikayetleri incelemek ve sonuçlandırmak, bütün
ihale mevzuatını hazırlamak ve uygulamayı yönlendirmek, kamu ve özel sektöre
eğitim vermek, ihalelerle ilgili istatistikler oluşturmak ve yayımlamak,
haklarında yasaklama kararı verilenlerin sicillerini tutmak ve maddede
belirtilen diğer görevleri yapmak üzere Kamu İhale Kurulu, Başkanlık ve
hizmet birimlerinden oluşan Kamu İhale Kurumu kurulmuştur. Bu maddede Kurum
ve Kurulun oluşumu, atanma ile çalışma usul ve esasları, özlük hakları,
Kurumun gelirleri ile bütçesi gibi gerekli görülen diğer hususlar düzenlenmiştir."
şeklinde açıklanmıştır.
Kurumun gelir kaynakları
Kamu İhale Kurumunun gelir kaynakları, kamu İhale Kanununun 53.
Maddesinin (J) bendinde aşağıdaki şekilde belirlenmiş bulunmaktadır.
1- Vize ve tescile tabi sözleşmelerin, sözleşme bedelinin yükleniciden
tahsil edilecek onbinde üçü,
2- Şikayette bulunan isteklilerden alınacak yüzelli milyon TL,
3 - Eğitim,kurs,seminer ve toplantı faaliyetlerinden elde edilecek gelirler,
4 - Her türlü basılı evrak, form, doküman ve yayınlardan elde edilecek
gelirler,
5 - Gerektiğinde genel bütçeden yapılacak yardımlar,
6 - Diğer gelirler.
Kamu İhale Kurumunun gelir kaynaklarının sınırlı tutulduğu görülüyor.
Vize ve tescile tabi olan sözleşmelerden alınacak olan pay önemli bir gelir
kalemi olmasına rağmen, vize ve tescil işlemleri yalnızca genel ve katma bütçeli
kuruluşlar için geçerli olduğundan diğer kuruluşlarca düzenlenen sözleşmeler
üzerinden pay alınması söz konusu olamayacağından, kurulun gelir kaynağı
olarak, genel bütçeden yapılacak yardımlara bağlı kalacağı, dolayısıyla
genel bütçeye yük getireceği anlaşılıyor.
Kamu İhale Kurulu ve üyeleri
Kurumun karar organı, biri başkan biri başkan yardımcısı olmak üzere on
üyeden oluşan Kamu İhale Kuruludur. Kurul üyeleri,
Maliye Bakanlığınca önerilecek iki kişi,
Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca önerilecek üç kişi,
Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanlık ve Danıştay ve Sayıştay
Başkanlıklarınca önerilecek birer kişi,
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Türkiye İşveren Sendikaları
Konfederasyonu tarafından kamu alımları ile ilgili meslek gruplarından önerilecek
birer kişi olmak üzere Bakanlar Kurulunca atanacak.
Yasa'nın Geçici 5'nci maddesinde, kurul üyelerinin yedi yıl süreyle görev
yapmak üzere, 22.01.2002 tarihinden itibaren 30 gün içinde atanacağı,
kurulun atama tarihinden itibaren 60 gün içinde, kurum teşkilatını oluşturacağı
ve bu tarihe kadar faaliyete geçmesi öngörülmüştür.
Buna göre; yaklaşık olarak Nisan 2002 ayı sonuna kadar kurumun teşkilatlanarak
faaliyete başlaması gerekiyor.
Yetkileri ve geliri sınırlı kurumdan ne beklenebilir
Yetkileri ve gelir kaynaklarının sınırlı oluşu Kamu İhale Kurumunu diğer
bağımsız özerk kurumlardan ayıran en önemli özelliğidir. Belli ücreti
ödeyen yüklenici kuruluşların kamu ihaleleriyle ilgili şikayetlerini hem de
sözleşme düzenlenene kadar olan süreçle sınırlı olmak üzere inceleyerek
karara bağlayacak olan ve verdiği kararlara da yargı yolu açık olan, Kamu
İhale Kurumu bu haliyle, kamu ihale mevzuatına ve Türk inşaat sektörüne
herhangi bir katkı sağlamaktan uzak, bürokrasiyi ve kırtasiyeciliği artıran
ve zaman kaybına yol açacak bir görüntü içinde bulunuyor.
Kurum'un görev ve yetkileri
Kamu İhale Kurumu'nun görevleri 4734 sayılı Kamu İhale Kanun'un 53'üncü
maddesinin (b) bendinde;
1 İhalenin başlangıcından sözleşmenin imzalanmasına kadar olan süre içerisinde
idarece yapılan işlemlerde bu Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun
olmadığına ilişkin şikayetleri inceleyerek sonuçlandırmak.
2 Bu Kanuna ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'na ilişkin bütün mevzuatı,
standart ihale dokümanlarını ve tip sözleşmeleri hazırlamak, geliştirmek
ve uygulamayı yönlendirmek.
3 İhale mevzuatı ile ilgili eğitim vermek, ulusal ve uluslararası
koordinasyonu sağlamak.
4 Yapılan ihaleler ve sözleşmelerle ilgili Kurum tarafından belirlenen şekilde
bilgi toplamak adet, tutar ve diğer konular itibariyle istatistikler oluşturmak
ve yayımlamak.
5 Haklarında ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilenlerin sicillerini
tutmak.
6 Araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunmak.
7 İhale ilanları ile ilgili esas ve usulleri düzenlemek, basılı veya
elektronik ortamda Kamu İhale Bültenini yayımlamak.
8 Yerli isteklilerin, yabancı ülkelerde açılan ihalelere katılmalarına
engel olunduğunun tespit edilmesi halinde, bu uygulamanın yapıldığı ülkenin
isteklilerinin de, bu Kanun kapsamında yapılan ihalelere katılmalarının önlenmesine
yönelik tedbirlerin alınmasını ve gerekli düzenlemelerin yapılmasını sağlamak
üzere Bakanlar Kurulu'na teklifte bulunmak.
9 Kurumun yıllık bütçesi ile kesin hesabını ve yıllık çalışma
raporlarını hazırlamak, Kurum bütçesinin uygulanmasını gelirlerin
toplanmasını ve giderlerin yapılmasını sağlamak." şeklinde sıralanmıştır.
Ayrıca Kurum, gerekli gördüğü takdirde, bu Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine
aykırılık bulunduğuna ilişkin iddiaları da inceleyerek sonuçlandırması
ve Kurul kararıyla bu Kanun'un ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun
uygulanmasına ilişkin standart ihale dokümanı, tip sözleşme, yönetmelik
ve tebliğler çıkarmaya yetkili kılınmıştır.
Kamu ihale işlemlerinde, Maliye Bakanlığı'nın ve Sayıştay'ın vize ve
denetim yetkileri yürürlükte olduğundan Kamu İhale Kurumunun bir şikayet
mercii olacağı ve kamu ihaleleri ile ilgili (sözleşme düzenlenene kadar
olan süreçle ilgili) şikayetleri inceleyeceği ve karara bağlayacağı anlaşılıyor.
Finansal Forum
|
