|
Bolu Tüneli viyadüklerini çelik
diskler koruyacak
Marmara depreminde büyük hasar gören Bolu Tüneli viyadükleri çelik
sismik izolatörlerle sağlamlaş-tırılacak. Halen Amerika’da yapımı süren
500 çelik izolatörün haziran–temmuz ayları içinde viyadük ayaklarına
takılmasına başlanacak. 7,2 büyüklüğündeki bir deprem, sistem sayesinde
4,5 büyüklüğünde hissediliyor.
17 Ağustos ve 12 Kasım depremlerinde ciddi zarar gören Bolu Tüneli
Projesi kapsamında yapımı devam eden Gümüşova–Gerede arasındaki viyadüklere
çelik sismik izolatörler takılacak. 15 milyon dolara mal olacak çelik
disklerin bedelini sigorta şirketleri karşılayacak. Türkiye’de ilk kez
Bolu Tüneli viyadüklerinde kullanılacak olan çelik diskler, Avrupa ve
Amerika’da, hastane, kan merkezleri, telekomünikasyon merkezleri ve kritik
kamu binalarıyla, otoyol viyadükleri, köprülerde kullanılıyor. Viyadük
ayaklarıyla, yol arasına takılan çelik sismik izolatörler, deprem anında
yerin ve yapının salınım periyotlarını uyumlu hale getirerek viyadüklerin
yıkılmasını önlüyor.
Çelik sismik izolatörler Türkiye’de sadece geçtiğimiz sene yapımı
tamamlanan Atatürk Hava Limanı inşaatının çatısı ile kolonları arasında
deprem yalıtımı amacıyla kullanıldı.
12 Kasım 1999’da meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki Düzce depreminde
fay hattının çok yakınından geçmesi sebebiyle zarar gören viyadüklere
3’er metre çapında 6’şar ton ağırlığında 500 tane izolatör takılacak.
Yaklaşık değeri 15 milyon doları bulacak sismik izolatör takviyesi, viyadüklerin
bundan sonra yaşayacağı depremlerde sıfır derecede etkilenmesini sağlayacak.
Faya yakın olması sebebiyle yer salınım periyodu 0,5 ve 1 saniye arasında
değişen Düzce bölgesinde, yüksek yapılar depremi çekiçleme diye tabir
edilen bir etkiyle daha şiddetli hissediyor. Viyadük ayaklarının beton
kolonlarının boyu 60 metreyi bulduğu için depremin etkisi katlanarak artıyor.
Çelik diskler takıldığında yol ve beton kolonların salınım periyodu 5
saniyeye çıkacak. Bu sayede ilk deprem darbesinden sonra yer ve viyadüklerin
salınım periyotları birbirine çakışmadığı için deprem yıkımı yaşanmayacak.
Bolu Tüneli Projesi’nin tamamının sigortalı olması sebebiyle izolatörlerin
bedeli Generali ve Lloyds Sigorta firmalarınca karşılanacak. Halen
Amerika’da yapımı süren 500 çelik izolatörün haziran–temmuz ayları içinde
Türkiye’ye getirilerek viyadük ayaklarına takılmasına başlanacak. Yıldız
Teknik Üniversitesi öğretim üyesi ve sismik izolasyon teknolojileri uzmanı
Dr. Nader Heyat, sismik izolasyon teknolojisinin Türkiye’de yeni gelişmeye
başladığını kaydetti. Heyat, izolatörler sayesinde viyadüklerin tamamen
deprem hareketinde yalıtılacağını, böylece viyadüklerin depremde yıkılmayacağını
söyledi. Otoyol, viyadük, köprü gibi yapıların depremden hasarsız çıkmasının
yolunun sismik izolatörlerde olduğunu belirten Heyat, “Sismik izolatörler
takıldıktan sonra 7,2 büyüklüğünde yeni bir deprem olsa bile viyadük ve
yollar bunu en fazla 4–5 büyüklüğünde hissedecek. Çelik veya kauçuk
izolatörler deprem dalgalarının binaya etkisini azalttığı için bu yapılar
depremde hiçbir zarar görmez.” dedi.
12 yıl önce 277 milyon dolara İtalyan Astaldi firmasına ihale edilen Bolu
Tüneli Projesi için bugüne kadar 455 milyon dolar para harcandı. 12 Kasım Düzce
depreminden sonra yapım çalışmaları bir süre duraklayan ve hasar gördüğü
için tünel güzergahı kısaltılan projenin en büyük riski yeni bir
depremde viyadüklerin yıkılması veya zarar görmesi olarak görülüyordu.
Depremde gördüğü zararlar sebebiyle sigorta şirketlerinin 115 milyon dolar
ödeme yapacaklarını açıklamalarından sonra, yeni bir depremde viyadüklerin
ayakta kalıp kalmayacağı tartışılmıştı.
Zaman
|
