Deprem erken uyarı sistemi frekans
engeline takıldı
İstanbul’da, 15 Temmuz 2002’de
hizmete girmesi planlanan deprem erken uyarı sisteminin, kullanılması yasak
ve tehlikeli olan 2,4 GHz’ten yayın yapacağı belirlendi. Bu frekansın
telsiz haberleşmesini bozacağı ve insan sağlığına zarar vereceği
belirtiliyor.
İstanbul’u deprem öncesi uyaracak ‘Acil Müdahale ve Erken Uyarı
Sistemi’ için İsviçre’den alınan radyolink cihazlarının Telekomünikasyon
Kurumu’nun (TK) izin vermediği yasak frekansta çalışacak şekilde imal
edildiği ortaya çıktı. Bilim adamları, söz konusu frekansın kullanılması
durumunda insan sağlığının tehlikeye gireceğini, telsiz haberleşmesinin
bozulacağını açıkladı. Telsiz Kanunu’na göre ise frekans aralığını
değiştirmeden sistemi çalıştıranlara 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası
verilebilecek. Cihazları yeni bir frekansta çalıştırmak için 1–1,5
milyon dolarlık ek bir yatırım yapılması gerekiyor.
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü
ile İstanbul Valiliği’nin birlikte yürüttüğü proje kapsamında
kurulacak 110 istasyonda kullanılacak cihazlar Türkiye’ye getirildi. Ancak
deprem dalgalarını tespit ederek 8–12 saniye öncesinde tedbir alınmasını
sağlayacak cihazların haberleşme frekansı olarak, kullanıma yasak olan 2,4
GHz (Gigahertz) UHF bandının seçilmesi 3,5 milyon dolarlık yatırımı
tehlikeye soktu. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma
Enstitüsü’nün 15 Temmuz 2002’de faaliyete geçeceğini duyurduğu
sistemde acil müdahale için 100, erken uyarı için 10 sismometri cihazı
yerleştirilecek. Sismometri cihazları ve radyolinklerden 33’ü yerleştirildi.
Bir kısmında ise yayın denemelerine başlandı.
Aynı frekansı başka bir telsiz haberleşmesinde kullanmak için 18 Mart
2002’de müracaat eden İstanbul Valiliği Afet Yönetim Merkezi’ne Telekomünikasyon
Kurumu’ndan “2,4 GHz frekans bandı Milli Frekans Planı’na göre farklı
sistemler için planlandığı için frekans tahsisi yapılamamaktadır.”
cevabı verildi.
Bu bilgiye rağmen, erken uyarı sisteminde kullanılacak cihazları Türkiye’ye
satan İsviçreli GeoSIG firması, sistemin 2.4 GHz bandından haberleşeceğini
duyurdu.
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü’nün
15 Temmuz 2002’de faaliyete geçeceğini duyurduğu sistemde acil müdahale için
100, erken uyarı için 10 sismometri cihazı yerleştirilecek. Sismometri
cihazları ve radyolinklerden 33’ü yerleştirildi. Bir kısmında ise yayın
denemelerine başlandı.
Deprem sonrası acil müdahale için kurulacak istasyonların yıkıcı bir
depremle tetiklenmesinden sonra bu bilgiler Kandilli’deki veri merkezine
gidecek. Bilgilerin değerlendirilmesiyle depremin en çok nereleri etkilediği
tespit edilecek. Ancak erken uyarı sistemi için kullanılacak cihazlar 2.4 GHz
UHF bandından haberleşme sağlayamazsa sistem işlemez hale geliyor. Cihazları
yeni bir frekansta çalıştırmak ve işler hale getirmek için 1–1,5 milyon
dolarlık ek bir yatırım yapılması gerekiyor.
Bu frenkans sağlığa zararlı
Boğaziçi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği
Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selim Şeker, 2.4 GHz UHF bandının sadece
kapalı alanlarda kullanımına izin verildiğini, yüksek güçte yayın yapılması
halinde insan sağlığına zarar vermesi nedeniyle uluslararası sistemlerde
kullandırılmadığını söyledi. Şeker’in verdiği bilgiye göre,
mikrodalga fırınlarda yiyecekler 2.45 GHz frekansında elektrik enerjisi gönderilmek
suretiyle çok kısa sürede pişiriliyor. Mikrodalgalarla insan vücudunun
direkt teması, uzun süreli olması halinde yanıklara, sık sık meydana geldiğinde
kansere sebep oluyor.
İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Elektronik Fakültesi öğretim görevlilerinden
Dr. Berk Üstündağ, 2.4 GHz’in bandının yakın mesafede kurumların kendi
içlerinde konuşmalarını sağlamak amaçlı kullanıldığını ifade etti.
Üstündağ, Kandilli’nin erken uyarı sisteminde olduğu gibi kilometrelerce
mesafeden uzaktaki merkezlere bilgi aktarımında kullanılması halinde telsiz
frekanslarının çakışması nedeniyle telsiz sisteminin işlemez hale geleceği
uyarısında bulundu.
İstanbul Valiliği’ne yakın kaynaklar, “Bizim müracaatımızda Milli
Frekans Planı’na göre 2.4 GHz frekansının kullanımının yasak olduğu
bildirildi. Kandilli’nin cihazları bu frekanstan işletmesi, yasak alanı
kullandığı için ve bu işe izin verilmediği için suç teşkil eder.” değerlendirmesini
yaptı.
Proje koordinatörlerinden Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof.
Dr. Oğuz Özer, sistemin kullanacağı haberleşme frekansı ile ilgili hiçbir
sorun olmadığını, gerekli iznin Telekomünikasyon Kurumu’ndan alındığını
söyledi. Yasak olduğu resmi yazıyla bildirilen 2.4 GHz’in kullanımı
konusunda gerekli iznin alınıp alınmadığını sorduğumuz Telekomünikasyon
Kurumu yetkilileri ise, sistemin haberleşmesinde kullanılacak frekanslarla
ilgili yeni önerilerde bulunduklarını, görüşmelerin sürdüğünü; ancak
kesin iznin verilmediğini ifade etti.
Telsiz Kanunu’na göre telsiz haberleşmesi yapmak için cihaz ithal eden
veya sistem kuran kurum veya kişilerin Telekomünikasyon Kurumu’ndan ruhsat
ve ilgili frekansın kullanım iznini alması gerekiyor. Bu kurum veya kişilerin
Telsiz Kanunu’na muhalefet etmeleri halinde, izinsiz telsiz sistemi kurulmasına
1 yıldan 3 yıla kadar hapis, sistemin maddi kazanç sağlama amaçlı kullanılmasında
6 aydan 1 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor.
Zaman
|