Yurtdışı müteahhitlik
hizmetlerinde stok iyice azaldı
Müteahhitlerin yurt dışında devam eden işlerinin tutarı 6.1 milyar
dolar. Bunların büyük bölümünün de tamamlanma olasılığı bulunmuyor
Körfez savaşı ve 1990'lı yılların sonlarında yaşanan ekonomik krizler
nedeniyle iyice sıkıntıya düşen Türk müteahhitlik sektörünü önümüzdeki
yıllarda da zor günler bekliyor. Rusya ve Orta Asya ülkeleri, Türk müteahhitlerin
şu anda en iyi pazarı konumunda. Önceki yıllarda önemli miktarda iş üstlenilen
Libya ve Ortadoğu ülkeleri Türk müteahhitleri için neredeyse kaybedilmiş
durumda. Bunda, bölgesel sorunlar ve bu sorunlar nedeniyle ikili ilişkilerde
yaşanan sıkıntılar da etkili oluyor. Özellikle Ortadoğu'da yaşanan gelişmeler,
müteahhitlerin bu pazarlardan önümüzdeki yıllarda da iş almakta zorlanacağını
gösteriyor. Bu da, değişik pazarlara girilemediği takdirde sektörün zor günler
yaşayacağı anlamına geliyor.
Proje stoku 6 milyar dolar düzeyinde
Yurt dışında 1998 yılında iki, 1999 yılında da bir milyar doların üzerinde
sözleşmeye imza atan Türk müteahhitlik firmaları, 2000 yılında 827
milyon, geçen yıl da 714.5 milyon dolarlık iş üstlenebildi.
Türk müteahhitlik firmalarınca üstlenilen işlerden 2001 yılına toplam
tutarı 7.2 milyar dolar olan 241 proje devretti. Toplam 115 firma tarafından
ve 18'i yabancılarla ortaklaşa yürütülen bu projelerden 1.1 milyar dolar
tutarında 52'si yıl içinde tamamlandı. Böylece, bu yıla devreden
projelerin sayısı 189'a, toplam tutarı da 6.1 milyar dolara indi.
Sözkonusu projelerden 1.5 milyar dolar tutarındaki 54'ü sözleşmeye göre
bu yıl, 503 milyon dolar tutarındaki 11'i gelecek yıl tamamlanacak. Türk müteahhitlik
firmaları sözkonusu projeleri zamanında tamamladıkları ve bu iki yılda
yeni proje üstlenmedikleri takdirde 2004 yılına toplam tutarı 4.1 milyar
dolar olan 124 proje devredecek.
Bazılarının tamamlanma olasılığı yok gibi
Ancak, mevcut proje stoku içinde, sözleşmesi uzun yıllar önce imzalanmış
ve çeşitli nedenlerle sürelerinde tamamlanamayan çok sayıda proje
bulunuyor. Örneğin, sözleşmeye göre 2001 yılından önce tamamlanması
gerektiği halde tamamlanamayan 3.1 milyar dolarlık 80 proje halen devam eden
projeler kapsamında yer alıyor. Bunların 1.4 milyar dolarlık 16'sını
Libya'da üstlenilen projeler oluşturuyor.
Geçen yıl itibariyle devam edenler arasında yer alan projelerden 19'unun sözleşmesi
1990 ve önceki yıllarda, 36'sının 1991-1997 yılları arasında imzalandı.
Bu projelerden bir bölümünün devam etme ya da tamamlanma olasılığı
kalmadığı belirtiliyor. Bu da, Türk müteahhitlik firmalarının fiilen
devam eden projelerinin sayısının, stok rakamlarının altında olduğu anlamına
geliyor.
Dünya
|