|
Ses, Efes'i yıkar mı?
 İddiaya göre modern
ışık ve ses düzeneklerinin kuruluşu sırasında tiyatro çok zarara uğruyor.
Efes'te son konseri Sezen Aksu verdi. Efes Antik Kenti'ndeki tiyatro, yasak
kararına rağmen verilen rock konserleri ve dans gösterileri yüzünden tehdit
altında. Sahne binasına ait taşıyıcı mimari elemanlarında çatlaklar oluştu
bile.
Dünyanın en büyük antik kenti Efes'teki tiyatro, yasağa rağmen verilen
konserler nedeniyle tehlike altında. Zamanında bir koro ve ona eşlik eden
oyuncuların bulunduğu dramalar için tasarlanan tiyatroya binlerce seyircinin
izlediği pop konserleri ve dans gösterilerindeki modern ışık ve ses düzenekleri
zarar veriyor. Şimdiden sahne binasına ait taşıyıcı mimari elemanlarda çatlaklar
oluştu bile.
Antik tiyatrodaki konser tartışmaları 1993'te başladı. Mikis
Theodorakis, Zülfü Livaneli, Joan Baez, Ray Charles, Sting gibi dünyaca ünlü
sanatçıların 20 bin kişiye konser verdiği antik tiyatronun elektronik enstrümanlar,
yüksek ses ve kalabalıktan zarar gördüğü belirlendi.
1993'te iki yıl kapatıldı
Bunun üzerine Kültür Bakanlığı koruma projesi hazırladı. 1993'te
oluşturulan komisyon raporunda, "Konser, gösteri ve benzeri faaliyetler
sonucunda aşınma ve tahribatlar tehlike sinyalleri vermeye başladı, can güvenliğini
de tehdit eder boyuta ulaştı" denildi. Tiyatro iki yıl süreyle
etkinliklere kapatıldı.
1997'de Avusturya Kazı Evi Başkanı Stefan Karlwiese, sahne binasının
onarıma alınacağını söyledi. 1999'da Avusturya Bilimler Akademisi ile Kültür
Bakanlığı Müzeler ve Anıtlar Genel Müdürlüğü arasında, antik
tiyatronun acilen bakım ve onarımının yapılması için protokol imzalandı.
Proje hazırlandı ve 2000'de onarım başladı.
Tiyatronun sadece klasik konserlerde kullanılması, elektronik alet ve ses yükseltici
kullanılan, seyirci sayısı 7 bini aşan etkinliklere izin verilmemesi karara
bağlandı. 2001' de de Efes Kaymakamı Hayri Sandıkçı başkanlığındaki İlçe
Güvenlik Kurulu toplantısında kurallar belirlendi. Konserlerde izleyici sayısının
7 bini aşmayacağı, yüksek desibelli tekno müzik ve rock müzik
konserlerinin verilmeyeceği, sahne kısmının, yıkılma tehlikesi yaratacak
faaliyetlerde kullanılmayacağı karara bağlandı.
Yasaklar uygulanmıyor
Bakanlığın protokolü ve kurulun kararlarına rağmen 'Sultans of the Dance'
geçen yıl bir hafta gösteri sundu. Her gösteriye 15 bin seyirci geldi. Geçen
hafta da 20 bin kişinin izlediği Sezen Aksu konseri vardı.
Kaymakam Sandıkçı, "Bu tür yerleri insanların ve turizmin hizmetine
sunarken gerekli özen ve dikkatin gösterilmesi, tarihi eserlere zarar
verebilecek her türlü faaliyetin önlenmesi gerekiyor" dedi. Belediye Başkanı
Vefa Ülgür de bilimsel ölçü ve sınırlar içinde bazı gösterilere izin
verilmesi gerektiğini söyledi. Ülgür, "Kurulda alınan kararlar doğrultusunda
gösterilere izin verilmeli. Tiyatro onarım ve bakıma alınıp, bilimsel
protokoller imzalandıktan sonra, bunlara aykırı gösterilere izin vermek doğru
değil. Bizim 35 yıllık festivalimize kapatılan Efes'in böyle gösterilere açılması
çifte standart" diye konuştu.
Mimar: Çok tehlikeli
Onarım için hazırlanan projenin sorumlusu yüksek mimar Arzu Öztürk ise,
tepkilerini şöyle dile getirdi: "Antik tiyatrolar, pop konseri ve dans gösterilerine
uygun değil. Sultans of the Dance'ın gösterisi için, seyirci oturma
basamaklarının bir bölümü alınarak sahne kuruldu.
Oysa 1993'te oturma yerlerinin büyük bölümü ziyaretçi girişine ve
kullanıma kapatılmıştı. Bu bölümdeki taşlar düşebilirdi. Seyirci çıkışı
için 2.5 metre genişliğinde sadece iki rampa var. Bu kadar büyük seyirci
tehlike anında hızla boşaltılamaz. Çok sayıda izleyicinin aynı anda dışarıya
çıkması sırasında ve modern ışık ve ses düzenekleri kurulurken yapıya
zarar veriliyor.
2001'de İdil Biret'in Selanik Senfoni Orkestrası'yla verdiği konser için
sahne binası üstüne kurulan ışık düzeni, tuğla tonozun üstüne devrildi
ve hasara neden oldu. Tiyatronun sahne binasına ait taşıyıcı mimari
elemanlarında çatlaklar oluştu. Yapının statik açıdan ne tip tehlikeler
taşıdığı bilinmiyor."
Radikal
|
