|
UNESCO devrede
Dünya, Irak'ta talan edilen tarih mirasının
koleksiyoner eline geçmemesi için çalışıyor. Müzelere 'Bu eserleri almayın'
uyarısı yapıldı. UNESCO yarın toplanacak.
Topraklarının neredeyse tamamı 'dünya kültür mirası' haritası içinde
kalan Irak'ta, Bağdat Ulusal Arkeoloji Müzesi'nin yağmalanmasıyla doruğa çıkan
'kültür terörü'ne karşı uluslararası tepki büyüyor. Hedef, bu mirasın
koleksiyonerlerle müzelere satılmaması.
Musul ve ABD füzelerine maruz kalan Tıkrit Müzesi'nin de yağmalanması,
kundaklandığı sanılan 'Irak Ulusal Kütüphanesi'nden geriye hiçbir şey
kalmamış olması, başta Birleşmiş Milletler (BM) Eğitim, Bilim ve Kültür
Örgütü UNESCO olmak üzere tüm uluslararası akademik çevreleri 'isyan'
noktasına getirdi.
Olaylara ilk 'bireysel' tepki yine Avrupa kıtasından geldi. Hollanda'daki
Leiden Üniversitesi arkeoloji profesörü Wilfred Van Soldt, açtığı
internet sitesiyle tüm dünyayı yağmaya seyirci kalan Britanya ve ABD'yi
protesto etmeye çağırdı.
1991'de çalınanlar da yok
Van Soldt, yağmalanan eserlerin Bağdat'a geri dönmesinin kendisi için bir
hayal olduğunu, çünkü, 1991'deki Körfez Savaşı sırasında da 4 bine yakın
tarihi eserin çalındığını ve bugüne kadar bunların çok azının su yüzüne
çıkabildiğini hatırlattı. Hollandalı bilim adamının dünyayı protestoya
çağırdığı internet sitesinin adresi şöyle: http://www.let.leidenuniv.nl/rencontre
İnternette envanter
Yağmalanan eserlerin el değiştirmemesi için de girişimler hızlandırıldı.
Amerikan Sanat Müzeleri Yöneticileri Derneği Başkanı Maxwell L. Anderson, müze
ve koleksiyonerlerin, kendilerine önerilmiş ve Bağdat'la ilişkisi olan her türlü
eserin reddedilmesi uyarısında bulunulduğunu bildirdi. Öte yandan uzmanların,
Irak'ta yok olan eserlerin envanterini internet üzerinden yayımlamak ve tüm dünyayı
uyarmak üzere harekete geçtikleri de vurgulandı.
Konuyu yakından izleyen UNESCO yetkilileri ise yağmalama olayları ve yok
olan kültür mirasını yarın Paris'te yapılacak olağanüstü bir toplantıyla
ele alacağını duyurdu. Yetkililerin 'hareket planı'nda, bölgeye yollanması
düşünülen ve Radikal'in dün gündeme getirdiği bir 'keşif misyonu' da yer
alacak.
Eleştiri oklarının hedefi olan ABD hükümeti ise cevabını geç de olsa, dün
resmi bir açıklamayla verdi. Yetkililer, yağmalanan eserlerle ilişkisi olan
her Iraklının Amerikan ve Irak yasalarına göre suç işleyecekleri uyarısında
bulundu.
ABD yine öncü olacak!
Dışişleri Bakanı Colin Powell, 'Amerika'nın sorumluluğunun bilincinde
olduğunu ve Irak genelinde eski eserleri koruyacağını, bu konuda öncü rol
üstlenileceğini' söyledi. Dışişleri Bakanı, Bağdat'ta yağmalanan müzenin
ise 'daha özel' bir mesele olduğunun altını çizdi.
Bağdat Ulusal Arkeoloji Müzesi'nde eski Ninova kenti ve Babil'den kalma
eserler, Sümerlere ait heykeller, Asur rölyefleri ve 5 bin yıllık çivi yazısı
tabletleri de vardı. Bu tabletler arasında bilinen ilk kanun metni sayılan
Hammurabi Kanunları'ndan örnekler de yer alıyordu.
Amerikalı arkeolog: Pentagon kandırdı
Irak'taki kültür kıyımı, Amerika'daki arkeologları da kendi yönetimlerini
kıyasıya eleştirme noktasına getirdi. Pentagon yetkilileriyle 'Irak'a Özgürlük'
operasyonundan önce birçok toplantıda bir araya gelerek tarihi korumaları yönünde
uyarıda bulunan Chicago Üniversitesi arkeoloji profesörü
McGuire Gibson da bu bilim adamlarından biri.
Gibson, açıklamasında "Onları daha işin başında uyarmıştık.
Bize eserlerin korunacağı güvencesi verilmişti. Bağdat Müzesi, içeriğiyle
bugünkü Kahire Müzesi'ne eşdeğerdir. Yaşanan olayı gözünüzün önüne
getirmek adına, Kral Tutankamon'un mezarını soyanları, firavun mezarlarını
deşenleri izleyen Amerikan askerlerini tahayyül edebilirsiniz" diyerek
konunun boyutlarını gözler önüne serdi.
Fisk: Osmanlı el yazmaları yerlerde
Irak'taki kültür mirasına yönelik tahribatın bir diğer yüzü de, yanan ve
yağmalanan Irak Ulusal Kütüphanesi'nde kendisini gösterdi. Bölgeyi The
Independent adına gezen Britanyalı gazeteci Robert Fisk, BBC'ye verdiği demeçte
tüm binanın yerle bir edildiğini, 16. yüzyıla uzanan ve çoğunluğu Osmanlı
döneminden kalma tarihi elyazması kitap sayfalarının yerlere saçıldığını
ve yüzlerce tarihi kitaptan geriye hiçbir şey kalmamış olduğunu söyledi.
Fisk, bu talana karşı Amerikan güçlerinin hiçbir şey yapmamış olmalarına
dikkat çekti.
Diğer taraftan ajanslar, yaşanan olaylarda bir İslam eserleri kütüphanesinin
de zarar gördüğünü, yok olan eserler arasında Kuran'a ait bilinen en eski
kopyalardan bazılarının da bulunduğunu vurguladı.
Radikal
|
