|
Sırp'tan tarih katliamı !
Belgrad'daki 240 camiden sadece biri ayakta kaldı
Belgrad’da Osmanlı İmparatorluğu döneminden kalma 240 adet cami, Sırplar
tarafından tamamen yok edildi. Tarihî camilerin yanı sıra hanlar, katarlar
ve hamamlar da yok edilen binalar ve mekanlar arasında. Sırplar’ın
uygulamaları sebebiyle bundan 500 yıl önce Türkler’in oturduğu yerlerden,
yaptırdığı eserlerden bir iz bile kalmamış durumda. Tarihi kayıtlara geçen
240 adet caminin ortak noktası, şimdi hepsinin sadece isimlerinin kalmış
olması. Bu camiler ya Sırplar tarafından yıkıldı, ya da bakımsızlıktan
çöktü.
Balkanlar’da Türk ve Osmanlı Kültürü ve târihî eserlerin tek tek
tespitine çalışan ve bu konuda çeşitli kitapları yayınlanan Kosovalı
Savcı Altay Suroy Recepoğlu’nun yakında çıkaracağı kitabının içinde,
Belgrad bölgesinde yer alan tüm tarihî camilerin, anıt fişlerini, çizimlerini
ve kayıtlarını ortaya koyuyor. Çalışmanın tamamlanmasıyla kaybedilen
tarih hazinesine ışık tutulacak. Tek tek belgeleriyle yapılan araştırmada;
346 yıl Osmanlı hakimiyeti altında kalan Belgrad’da bu dönem içinde 240
cami, 270 medrese, 10 hamam, 26 çeşmenin yapıldığı tesbit edildi.
Şehirdeki tahribat
Belgrad’daki camilerden günümüzde sadece bir tanesi ayakta kaldı. Diğerlerini
tahrip ettiler. Diğer Osmanlı mimari eserleri de tahrip edildi. Camiler dışında
sosyal amaçla kurulmuş hamamlar, saat kuleleri, çeşmeler, medreseler bile bu
tahrip çalışmasından nasibini aldı. Müslüman mezarlıkları yerle bir
edildi. İslam sanat eseri olan mezar taşları bile doğrandı. Osmanlı
idaresinin çekilmesinden sonra, Müslüman halkı göçe zorladılar. Müslüman
halk bulunmasına rağmen, Sırbistan’da yaşayan Müslümanları etrafına
toplayan Belgrad Müftülüğü’ne yeni cami inşaat izni verilmiyor.
Belgrad’da halen 50 İslâm ülkesinin temsilciliği bulunuyor, şehirde Müslüman
nüfusu kalabalık olduğundan ayakta kalan tek camiye gelenler namaz kılmak için
yer bulamıyor. Müftülüğün resmi makamlara yeni cami yapmak için başvuruları
olumsuz sonuçlanıyor.
Parlamento binası
Belgrad’da şimdiki bilinen parlamento binasının yerinde, eskiden Battal
Camii yer alıyordu. Battal Camii ve etrafındaki geniş alanda bulunan mezarlar
da tahrip edildi. Belgrad, Kosova Meydan Savaşı’ndan sonra 1521 yılında
ilk defa Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman döneminde fethedildi. İslam’a
doğru olan büyük yönelişle, bölgede çok sayıda camiler, saraylar,
hanlar, hamamlar bırakıldı. Bu eserlerin bir bölümü varlığını
Avusturya-Macar İmparatorluğu’nun Belgrad’a saldırması sonucu yıkıldı.
Bir kısmı ayakta kalmayı başardı. Ancak bu dönemin sonunda bütün eserler
birer birer ortadan kaldırıldı.
Depoya çevirdiler
Sırplar, Seyyid Hasan Paşa Camii’ni 1878 yılında minaresini yıkıp cami
binasını silâh deposu olarak kullandılar. Cami Birinci Dünya Savaşı’nda
yıkıldı.
Sultan Süleyman Camii 1521 yılında inşa edilmesine rağmen 1717 yılında
Belgrad’ı ele geçiren Avusturya Ordusu tarafından yıktırılmıştır.
Mehmet Ağa Camii, 1660 yılında Evliya Çelebi tarafından kaydedilmiş ve
1860 tarihli Osmanlı haritasında yer almıştır.
Sultan Mahmut Camii’nin 1876 yılında minaresi yıktırılıp binası askerî
hastahâne olarak kullanılmıştır. Mühimmat deposuna dönüştürülen cami,
cephanelerin infilâk etmesiyle tahrip olmuştur.
Türkiye
|
