|
İznik çinisinin 'Sır'ı
çözüldü!
 İznik
İletişim Sanatları Akademisi öğrencileri 'İznik' ve 'Sır' belgesellerini
sponsor desteği olmadan tamamen vakıf ve okullarının olanaklarıyla gerçekleştirmiş.
Eşsiz İznik çinilerini uykusundan uyandırıp 'sır'ını
çözen ve yeniden üretmeye başlayan İznik Eğitim ve Öğretim Vakfı'na bağlı
İznik Akademisi, ilk mezunlarını verdi. Öğrenciler hazırladıkları
belgesellerle beğeni topladı
İznik Eğitim ve Öğretim Vakfı bünyesinde faaliyet gösteren İznik İletişim
Sanatları Akademisi Sinema-TV Bölümü öğrencileri, İznik ve onun simgesi
çiniyi anlatan 'Sır' ve 'İznik' belgesellerini geçtiğimiz günlerde düzenlenen
bir galayla İznik halkının beğenisine sundu. İznik Surönü Meydanı'nda düzenlenen
galada açılış konuşmalarını İletişim Sanatları Öğretim Üyesi ve
Belgesel Sinemacılar Birliği Başkanı Mustafa Ünlü, Gazeteciler Derneği
Eski Başkanı Nail Güreli ile İznik Belediye Başkanı Zeynel Abidin Turan
yaptı.
İznik Eğitim ve Öğretim Vakfı'nın kuruluş amacını sorduğumuz vakıf
başkanı Işıl Akbaygin İznik çinisinin, yerinde üretilebileceğini göstermek
için vakfı İznik'te kurduklarını anlattı. Yapım aşaması oldukça uzun süren
ve çok sabır isteyen çininin formülünü bulacaklarına inanmak onlar için
ilk adım olmuş. Uzun süren denemelerin başarısızlıkla sonuçlanmasının
ardından 1716'dan beri çözülemeyen 'sır' çözülmüş ve üretime başlanmış.
Vakıf, tasarımcı yetiştirmek, üretimle eğitimi birleştirmek ve sanatın
iletişimle içiçe olmasını sağlamak amacıyla yola çıkarak İletişim
Sanatları Akademisi'ni kurmuş. 2001'de de eğitime başlanmış. Akademinin
kurucu müdürü Sibel Erentay, okulun yerinin İstanbul Kuruçeşme'de olduğunu,
ancak vakıfla bağlantılarını kesmedikleri için sık sık İznik'e
geldiklerini belirtiyor.
İznik Akademisi Sinema-TV bölümünün ilk mezunları olan öğrenciler de
belgesel çalışmaları için uzun süre İznik'te araştırmalar yapmış.
Akademinin Sinema-Televizyon Bölümü öğrencileri hazırladıkları
belgesellerin merkezine çiniyi ve İznik'i koymuşlar.
Akademi öğrencilerinin çektiği belgeselleri izlemek için vakıftan ayrılarak
hazırlıkların sürdüğü alana gidiyoruz. Belgeseller Surönü Meydanı'nda
gösterilecek. Gala saatinin yaklaşmasıyla meydanda birikmeye başlayan halkın
ilgisi, ekranda Tarkan konserinin gösterilmesiyle bir anda arttı. Kameraları
ve hummalı çalışmayı farkeden halk yavaş yavaş alanı doldurdu.
Açıkhavada ve halka açık bir belgesel galasının nasıl olacağını biz
de merakla beklemeye başladık. Belgesellerini kendi ağızlarından dinlemek için
öğrencilerin yanına yaklaşıyoruz. Önce 'Sır' belgeselini çeken gençlerle
konuşuyoruz. Sır belgeselinin senarist ve yönetmeni Rana Alagözyaylası.
Belgeselin adı, çininin üzerindeki saydam tabaka ile onun gizemini tek bir sözcükle
ifade ediyor. 'Sır'ın süresi 14 dakika. Siyah beyaz-renkli çekilen filmde söz
yok. İznik'i gezen genç, göl kıyısında yürürken bir çini parçası
bulur ve onun çiniyi gölden almasıyla film renklenir. Geçişlerle devam eden
filmde çininin yapım aşaması da yer alıyor. Alagözyaylası, İznik'in
tarihteki yeri ve şu anki konumuyla çiniyi özdeşleştirmeye çalıştıklarını,
İznik'in doğası, tarihi, dini ve çinisiyle çok önemli bir yer olduğunu
ama bir sır gibi saklı tutulduğunu anlatıyor.
Belgesellerini çeşitli yarışma ve festivallere göndereceklerini, eğer
başarabilirlerse çok daha fazla insanla paylaşmak istediklerini söylüyorlar.
Belgesel için sponsorları olmayan öğrencilerin tüm giderlerini vakıf karşılamış.
Toplam sekiz dokuz ay süren çalışmalar sırasında ön araştırma en fazla
zamanlarını alan bölüm olmuş.
'İznik' belgeselinin senarist ve yönetmeni ise Sinem Özütamer. Projeleri
için iki aydan fazla araştırma yapan ekip, 33 dakika süren belgesellerinde
tarihi, insanı ve çinisiyle İznik'i anlatmaya çalışmış. Prof. Dr. Oktay
Aslanapa, Semavi Eyice, Fehmi Demirel, Kerim Silivrili, Işıl Akbaygin ve İznikli
olan ünlü sinema sanatçısı Halil Ergün'le röportajlar yapmışlar. Bu
isimler dünden bugüne İznik'teki değişimi ve çiniyi anlatıyorlar.
İznik'le ilgili röportajların arasında da kamera arkası görüntüler
yer alıyor. Ekip, İznik'te kendi çabalarıyla bir internet sitesi oluşturan
Hayri Market'ten yola çıkmış. İznik'i tanıtmaya çalışan bu sitenin
sahibi Hayri Şen, onlara başlangıç için fikir vermiş. Daha sonra İznik Eğitim
ve Öğretim Vakfı aracılığıyla arkeolog, sanat tarihçisi ve çini
uzmanlarına ulaşmışlar. Ekibin tamamı belgesel çekmeye devam etmek
istiyor. Çünkü, belgesellerin gösterimi bittikten sonra seyircilerden gelen
alkış hepsinin yorgunluğunu unutturuyor.
Adım adım 300 yıllık gizem
Çininin yapımında kullanılan ana madde yüzde 85 yarı değerli kuartz.
Toz haline getirilen kuartz, hamura dönüştürülüp kalıplara elle basılıyor
ve birkaç hafta kurutuluyor. Bu işlemi zımparalama, astarlama ve fırınlama
izliyor. Bir hafta fırınlanan kalıpların ısıtılıp soğutulması yavaş
yavaş ve arada da durdurularak yapılıyor. Bunun amacı çatlamayı önlemek.
Desenler, fırınlanmış çinilere boncuk iğneleriyle işleniyor. Bu
deliklerden kömür tozu basılınca desenlerin buraya çıkması sağlanıyor.
Kontürle izlerin üstünden geçilip, desenin hatları çiziliyor ve çini
boyanarak kurutuluyor. Sırla kaplanıp fırınlandıktan sonra da renkler ayrışmış
olarak tüm ihtişamıyla ortaya çıkıyor.
Radikal
|
