reklam

1973'ten bu yana tüm sanat dallarında uluslararası festivaller düzenleyen İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı (İKSV) 1987 yılından beri, farklı kültürlerden sanatçılar ve izleyiciler arasında görsel sanatlar alanında bir iletişim ortamı oluşturmayı amaçlayan uluslararası bir Bienal'e de öncülük ediyor. İKSV'nin şimdiye değin düzenlemiş olduğu yedi Bienal, Türk sanat çevresi ve farklı uluslardan sanatçı, küratör ve eleştirmenler arasında uluslararası bir kültür ağının kurulmasına olanak sağladı.

1987'de düzenlenen 1. Uluslararası İstanbul Bienali'nde İstanbul, Jean Michel Alberola, Marcus Lüpertz, François Morellet, Michelangelo Pistoletto ve Gilberto Zorio gibi dünyaca tanınmış sanatçıları konuk etti. Bu Bienal'de ayrıca, Avusturya, İsviçre, Polonya ve Yugoslavya'dan özel sergiler de yer aldı. Bienal'e Türkiye'den sanatçılar, galeriler ve koleksiyoncular da katılımda bulundular.

1989'daki 2. Uluslararası İstanbul Bienali'nde "Geleneksel Mekanlarda Çağdaş Sanat" teması işlendi. Birinci Bienal'in genel koordinatörlüğünü yapan Beral Madra bu Bienal'de de aynı görevi üstlendi. Aya İrini Müzesi, Yerebatan Sarnıcı ve Süleymaniye Külliyesi'nin bir bölümü sergi mekanları olarak kullanıldı. Mekana özel projeler üreten sanatçılar arasında Sol LeWitt, Sarkis, Daniel Buren, Richard Long, Jannis Kounellis ile Anne ve Patrick Poirer vardı. Sergide Almanya, Avusturya, İtalya, İspanya, Yugoslavya, Yunanistan, Sovyetler Birliği ve Türkiye'den grup sergileri de yer aldı. Ayrıca, İstanbul'daki bazı sanat galerileri kendi mekanlarında özel sergiler açarak Bienal'e katkıda bulundular.

1992 yılında Vasıf Kortun tarafından yönetilen 3. Uluslararası İstanbul Bienali'nin "Kültürel Farklılığın Üretimi"ni irdeleyen teması, katılımcı ülkelerin bu tema ya da onun yorumları üzerine hazırladıkları sergileri bir araya toplayan kavramsal bir şemsiye oluşturdu. Burada hedeflenen; yalnızca farklı ırkların, etnik geçmişlerin, cinsiyetlerin uygun oranlarda temsil edilmeleri, alternatif tarih yorumları ya da "Low Culture" alanlarında yapılan yatırımlar değil, işlerin bizzat kendileri ve taşıdıkları fikirlerdi. 3. Bienal'de, 19. yüzyıldan kalma bir tekstil fabrikası olan Feshane binası 15 ülkeden 65 sanatçının eserlerine ev sahipliği yaptı.

1993 yılından itibaren yeniden yapılanma sürecine giren İKSV, bienallerin düzenlenmesine ilişkin gerekli kurumsallaşmayı sağlamak amacıyla 1994 yılında Bienal Yönetmenliği kadrosu oluşturdu ve bu göreve Fulya Erdemci atandı. 1995 yılında gerçekleşen 4. Uluslararası İstanbul Bienali ile İKSV, ulusal katılımı ön plana çıkaran bir sergileme sistemi yerine, eserlerin mekanla ilişkisini ve aralarındaki diyaloğu temel alan tek küratörlü bir sistem izleme kararı aldı. 4. İstanbul Bienali'nde sergiye katılacak sanatçıları belirleme hakkı farklı ülkelerin farklı küratör ve koordinatörlerine değil, bu Bienal'in seçtiği tek bir küratöre verildi. Böylece sergi, küratörün yaptığı seçimler ve bunları sergileme biçimiyle yapıtlar arasında kurduğu eleştirel diyaloğun doğal bir sonucu olarak kendi söylemini yaratma olanağına kavuştu. 4. İstanbul Bienali'nin küratörü René Block sergiye, Bienal'in kavramsal çerçevesini oluşturan "ORIENT/ATION, Paradoksal Bir Dünyada Sanatın Görünümü" teması ile bağlantılı projeler üreten sanatçıları davet ederken, seçiminde özellikle kendi ülkeleri dışında yaşayan sanatçılar üzerinde yoğunlaştı. 4. İstanbul Bienali birbirinden çok farklı ama hepsi de şehrin önemli merkezlerinde bulunan üç mekanda gerçekleşti; Antrepo I (Boğaz kıyısında bulunan eski bir gümrük deposu), Aya İrini Müzesi ve Yerebatan Sarnıcı. 47 ülkeden 119 sanatçının katılımıyla İstanbul, uluslararası sanat çevrelerinin ilgi odağı oldu.

1997 yılında "Yaşam, Güzellik, Çeviriler/Aktarımlar ve Diğer Güçlükler Üzerine" başlığı altında gerçekleştirilen 
5. Uluslararası İstanbul Bienali'nin küratörlüğünü Rosa Martínez üstlendi. Topkapı Sarayı avlusunda bulunan ve kent içinde kent görüntüsü taşıyan Darphane-i Âmire binası 5. İstanbul Bienali'nin ana sergi mekanı olarak belirlendi. Aya İrini Müzesi, Yerebatan Sarnıcı, Kadın Eserleri Kütüphanesi gibi mekanların yanısıra, İstanbul'un "kapıları" olarak tanımlanabilecek Atatürk Havaalanı, Haydarpaşa ve Sirkeci Garları ile kentin masalsı ruhunu ortaya çıkaran Kız Kulesi çeşitli sanat projelerine ev sahipliği yaptılar. Tarihi, kamusal ve günlük yaşantımızın bir parçası olan mekanların kullanımı ile Bienal hem bir sergi hem de bir gezi alanı özelliği kazandı. 45 ülkeden 86 sanatçı, birçok küratör, eleştirmen ve diğer sanat profesyonellerinin katıldığı 5. Uluslararası İstanbul Bienali, İstanbul'da uluslararası kültürel bir birlikteliğin oluşmasını sağladı.

Küratörlüğünü Paolo Colombo'nun yaptığı 6. Uluslararası İstanbul Bienali, daha önce planlandığı gibi 17 Eylül - 30 Ekim 1999 tarihleri arasında, "Tutku ve Dalga" başlığı altında gerçekleştirildi. 17 Ağustos'ta meydana gelen Marmara depreminin ardından, İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı iyileştirme ve yeniden yapılanma sürecine katkıda bulunabilmek umuduyla, sergiyi depremzedelere yönelik somut yardımlara odaklayarak gerçekleştirme kararı aldı.

Kişisel tarihlerin ve çağdaş dünyada duygusal yatırımların önemini gündeme getiren "Tutku ve Dalga", dünyaya dair deneyimlerimizin merkezini oluşturan hızlı değişimler, teknolojik gelişmeler, kültür çatışmaları ve sınırların birbirine karışması gibi olguları yansıttı. Çağımıza ayna tutarken, günümüz sanatsal manzarasını belirleyen son derece bireysel ve imgeye yönelik işler aracılığıyla sanatın duygusal nabzını tuttu. 32 ülkeden 56 sanatçının katıldığı 6. Uluslararası İstanbul Bienali, 40.000 sanatsever tarafından izlendi. Ayrıca, Bienal süresince aynı zamanda halka açık bir müze olan Yerebatan Sarnıcı'nı gezen 47.698 konuk da bu mekanda sergilenen eserleri görme fırsatını elde ettiler.

Küratörlüğünü Yuko Hasegawa'nın üstlendiği 7. Uluslararası İstanbul Bienali, "EGOKAÇ: Gelecek Oluşum için Egodan Kaçış" başlığı altında, 22 Eylül - 17 Kasım 2001 tarihleri arasında gerçekleştirildi. 22 ülkeden 63 sanatçının katıldığı Aya İrini Müzesi, Darphane-i Amire, Yerebatan Sarnıcı ve Beylerbeyi Sarayı'nda düzenlenen sergileri yaklaşık 68.000 sanatsever izledi. 7. Uluslararası İstanbul Bienali açılışında, aralarında uluslararası sanat eleştirmenleri, küratörler, galeri ve müze yöneticilerinin de bulunduğu 1200 yabancı konuğu ağırladı. Sergiler boyunca Bienalin ana konseptleri "Birlikte Varoluş", "Kolektif Bilinç", "Kolektif Zekâ" ve "Ortak Bağımlılık" başlıkları altında dört açıkoturum gerçekleştirildi. Ayrıca 7. Uluslararası İstanbul Bienali'nde kendi alanlarında isim yapmış uzmandan oluşan beş kişilik bir jürinin seçtiği ve aralarında Türkiye'den Ömer Ali Kazma'nın da yer aldığı beş katılımcı sanatçıya UNESCO Sanatı Destek Ödülü verildi.

8. Uluslararası İstanbul Bienali, bu yıl 20 Eylül - 16 Kasım tarihleri arasında "Şiirsel Adalet" başlığı altında ve Dan Cameron küratörlüğünde gerçekleşecek.