|
Munch'un 'Çığlık' ında gök
neden kızıl?
 Norveç’in
büyük ressamı Edward Munch’un (1863-1944) “Çığlık” resminin neden
lavların parlak kızılını yansıttığı sorusuna yanıt, gökbilimcilerden
110 yıl sonra geldi.
Teksas Eyalet Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Donald Olson ve
meslektaşları, Endonezya’nın Krakatoa Yanardağı’nın neredeyse tüm dünyayı
aydınlatan muazzam intifadasının Munch’a büyük esin verdiğini, yağlıboya
resmin, tümüyle üstadın hayal gücüne dayanmadığını aktarıyorlar.
1883’teki Krakatoa püskürmesi, yeryüzünde insan soyunun kaydedebildiği
en muazzam yanardağ patlamalarından biriydi. Öyle ki, yerkürenin öbür yarısında
gökyüzü, geceleri onun atmosfere püskürttüğü yanan küllerle aylar boyu
‘kızıl alacakaranlıklara’ gömülüyordu.
Sky and Telescope Dergisi’nde yayımlanan gökbilimcilerin açıklamasına
göre, Munch’un 1893’te, yani Krakatoa’nın püskürmesinden 10 yıl sonra
yaptığı ve bugün Oslo Ulusal Galerisi’nde sergilenen başyapıtı, temel
ilhamını, Kasım 1883’ten Şubat 1884’e dek, “20 bin km öteden” dünyanın
öteki ucundan gelen yanardağ fışkırmasının Avrupa ve Norveç’in semalarını
geceler boyu kızıllara boyamasından alıyordu. Önce annesini, ardından da
iki kardeşini ve babasını kaybeden Munch, veremi, ölümü, ‘Hasta Çocuk’
(1886, Ulusal Galeri, Oslo), ‘Ölüm Odası’ (1892, Munch Müzesi, Oslo),
‘Ölüm Döşeği’ (1895, Rasmus Meyers Koleksiyonu, Bergen) ve ‘Ölü
Anne’ (1899, Sanat Salonu, Bremen) resimlerinde aktardı.
‘O Yerde’ Duyulan Heyecan
Prof. Olson, tespitlerini doğrulamak için Norveç’in başkenti Oslo’da
yaptıkları turun heyecanını “Munch’un Krakatoa ışıklarını, arkadaşlarıyla
sokakta yürürken gördüğü dönemeci dolandık ve 120 yıl önce, (resmi yapışından
10 yıl önce) güneybatıdan, dünyanın öte yarısından, gece semadan gelen
kızıl ışıltıya baktığı tam noktayı belirlemiştik” diye ifade etti.
NTVMSNBC
|
