Köşe Yazısı

İstanbul'u Kim Yönetiyor

Yazan: Ertuğ Uçar Tarih: 11 Eylül 2008
Åžehirlerde barınma, su, elektrik, ısınma, ulaşım ve atık sistemlerini organize etme ve geliÅŸtirme iÅŸi belediyeciliktir. Bu yazının yönetmekten kastettiÄŸi ise, ÅŸehir için bir gelecek öngörmek ve bunun gerçekleÅŸmesini saÄŸlamak. Bu amaç için ÅŸehri yönetenler gerekirse baÅŸka kurumların, merkezi yönetimin, hatta ÅŸehirlilerin çıkar ve istekleriyle ters düÅŸmeyi göze alır, gündelik belediyecilik iÅŸleriyle meÅŸgulken aklını hep öngördüÄŸü gelecek resminde tutar. BaÅŸka masalarda baÅŸka hedefler doÄŸrultusunda alınan kararlar yönettiÄŸi ÅŸehre de etki ediyorsa bu kararları sorgular. Tüm niyetler arasında ÅŸehri yönetenin en üst katmanda, en kapsayıcı niyeti ÅŸehri iyi bir geleceÄŸe taşımaktır.

Ä°stanbul’da Ä°BB belediyecilik faaliyetlerini yerine getiriyor. Yaptıklarını da sık sık rakamlarla kanıtlıyor. Kendini salt istatistik ve rakamla var eden bilginin nitelik tarafı hep eksik kalıyor. Öte yandan Ä°BB’nin belediyecilik faaliyetini rakamla ölçmek, baÅŸka metropollerle karşılaÅŸtırmak bu yazının iÅŸi deÄŸil.

Soru basit: Ä°stanbul’u kim yönetiyor? Åžehrin gelecek resmi nedir? Kim çiziyor? Bu geleceÄŸi ilgilendiren kararları kim alıyor? Åžehrin geleceÄŸini kim ÅŸekillendiriyor? Ne yazık ki olan bitene baktığımda Ä°stanbul BüyükÅŸehir Belediyesi'nin (Ä°BB) Ä°stanbul’u yeterince savunduÄŸunu, bu ÅŸekillendirmede yeterince rol aldığını, dolayısıyla Ä°stanbul’u yönettiÄŸini söyleyemiyorum.

Bugün Ä°stanbul’un -ve ne yazık ki baÅŸka kentlerin de- geleceÄŸini belirleyen en önemli hareketleri TOKÄ° yapıyor. Kurum, süper yetkilerle donatılmış bir çeÅŸit ulusal emlak ofisine dönüÅŸmüÅŸ, Ä°stanbul üzerinden ticaret yapıyor. Bu ticaret üzerinde Ä°BB’nin söz hakkı var mı? Varsa bu hakkı nasıl kullanıyor? TOKÄ°’nin baÅŸka nerelerde gözü olduÄŸundan haberdar mı? Ertesi gün nereyi satmaya karar vereceÄŸini biliyor mu? TOKÄ°’nin Ä°stanbul’u hem çeperlerde hem merkezde ÅŸekillendiren ve sıkıştıran hareketlerini Ä°BB onaylıyor mu? Bilmiyorum.

Ali Sami Yen arazisi, ÅžiÅŸli Etfal Hastanesi arazisi, Mecidiyeköy Likör Fabrikası, Karayolları Arsası, Ataköy’de Galleria’nın da üzerinde bulunduÄŸu 160 dönümlük arazi. (Bu ihale sonra -BaÅŸbakan’ın telefonuyla- iptal edildi. 5 Eylül’de gazetelerden öÄŸrendiÄŸime göre bu kez de komÅŸu arazi ilanla satışa çıktı.) Benim sayabildiklerim bunlar. Ä°stanbul’un sıkışmış merkezinin nefes alma ÅŸansı bulabileceÄŸi son büyük kentsel boÅŸluklar. Hepsi birer birer satıldı, satılacak. Ucuz konut yapılacak. Ülkenin herhangi bir noktasında ucuz konuta rastlıyorsanız bilin ki finansmanı Ä°stanbul’dan saÄŸlanıyor. HerÅŸeyin istatistiÄŸini yapanlar ÅŸu hesabı da yapar mı acaba?: “Anadolu’da bir birim sosyal konut yapmak için Ä°stanbul’da kaç metrekare satmak gerekiyor?”

TOKÄ°, doÄŸrudan BaÅŸbakan’a baÄŸlı tamamen bağımsız bir otorite olarak Ä°stanbul kentinin geleceÄŸine etki ediyor. Büyük kentsel yeÅŸil alanlar olarak düzenlenebilecek bu son boÅŸlukları Ä°stanbul’un elinden alıyor, kullanım ÅŸekil ve haklarını deÄŸiÅŸtiriyor, daha çok para edecek hale getiriyor ve satıyor.

Ä°stanbul’un bu boÅŸluklardan birine deÄŸil, hepsine, hatta daha fazlasına ihtiyacı var. Bu noktada Ä°BB, Ä°stanbul’un yönetici otoritesi olarak TOKÄ°’nin ve baÄŸlı olduÄŸu merkezi yönetimin karşısında varlık göstermiyor. SessizliÄŸini onay olarak almak gerekir. Metro baÄŸlantısıyla daha da önemli hale gelen Ali Sami Yen arazisine mesela, büyük bir kent parkı yapma fikrini veya Ataköy sahiline bir hayvanat bahçesi yapma fikrini geliÅŸtirmiyor. Meclisini toplayıp TOKÄ°’nin talep ettiÄŸi aşırı emsalleri birazcık indirip tüm uygulamaları istisnasız onaylıyor. Hepsinin satılmasına, ÅŸehri rahatlatacak fonksiyonlar yerine konut ve alışveriÅŸle donatılmasına ses çıkarmıyor. Bu arazilerin, projelerin pazarlığını yapmıyor. Ä°stanbul’un çıkarlarını korumuyor. Ä°stanbul’u yönetmiyor.

TOKÄ° kendisine verilen hedefleri tutturmak için Ä°stanbul’daki tüm kamu arazilerini, hazine arsalarını satmayı göze alabilir. Belki de bunu planlıyor. Ä°stanbul, ucuz konutun finansmanı için eldeki en pratik kaynak. Her gün gazetede bir ihale ilanı. TOKÄ° Ä°stanbul’u satıyor. Haritadan satışa çıkabilecek yerleri buluyor: TCDD arazileri, TDÄ° arazileri, DHMÄ° arazileri, karayolları arazileri, okulların merkezdeki deÄŸerli arazileri, belki mezarlıklar vs. Ä°BB seyrediyor. Åžehir büzüÅŸüyor, nüfus artıyor, yoÄŸunluk artıyor, ÅŸehrin fiziksel sınırları giderek geniÅŸliyor. Bu kez Ä°BB, ÅŸehirde rutin belediyecilik faaliyetini gerçekleÅŸtirmek için türlü cambazlıklar yapıyor. Åžehrin altına tüneller açıyor, otobüslerin boyunu uzatıyor, tuhaf geometrili kavÅŸaklar inÅŸa ediyor, kaldırım daraltıyor vs.

Ä°stanbul için herkesin emelleri farklı. BaÅŸbakan kenti finans merkezi yapmak istiyor. Tüm bankalar aynı yerde olsun, satması kolay olur diye düÅŸünüyor olmalı. Ziraat Bankası ve Halkbank’ın Ä°stanbul’da 54’er dönüm arazi satın aldığını gazetelerde okudum. Vakıfbank’ın da 20 dönüm talebi olduÄŸu yazıyordu. Merkez Bankası da aynı yolda. Kısa bir araÅŸtırma, bu dört binayla birlikte Ä°stanbul nüfusuna asgari 20.000 baÅŸ ekleneceÄŸini gösteriyor.

Öte yandan TOKÄ° ucuz konuta para bulmaktan ve BaÅŸbakan’ın gösterdiÄŸi rakamsal hedefe ulaÅŸmaktan baÅŸka hiçbir ÅŸey düÅŸünmüyor. Åžehre yeni konut uyduları ekliyor, ayrıca sattığı arazilere de üst segment konutlar yapılıyor. Kurumun her hareketi Ä°stanbul’da nüfus artışı için teÅŸvik edici. Ä°BB de bu sırada ÅŸiÅŸtikçe ÅŸiÅŸen ÅŸehre elektrik, su yetiÅŸtirmeye çalışıyor. Ben bu ÅŸehre suyun yetmediÄŸine deÄŸil, yettiÄŸine ÅŸaşırıyorum. Ä°BB, nüfusu kontrol altına alacak önlem paketleriyle birlikte Ä°stanbul’u yönetmek için ipleri eline almazsa, bugüne dek olduÄŸu gibi bugünden sonra da ÅŸehir tarafından yönetilecektir. Ä°BB veya planlama bölümü Ä°MP, Ä°stanbul’un geleceÄŸine yönelik ne planlarsa planlasın TOKÄ°’nin ve merkezi yönetimin bugüne dek yaptıkları ve bundan sonra yapacakları bu planları çok etkileyecektir. Ä°BB’nin rutin belediyecilik faaliyetlerinin yanında Ä°stanbul’u sahiplenmesi, yönetmek için iradesini ortaya koyması, satış listesindeki araziler için TOKÄ° ve BaÅŸbakan’la, köprünün yeri için karayollarıyla ve -ÅŸaşılacak ÅŸey ama yine- BaÅŸbakan’la, taşınacak bankalar için yine BaÅŸbakan’la, yatırımcılarla, sonra ÅŸehirliyle; Ä°stanbul’un geleceÄŸi için herkesle pazarlık etmesi gerekir. Åžehir yönetmek bu olmalı. Gerisi belediyeciliktir.

Ben bilmek istiyorum. Ä°stanbul’u kim yönetiyor?Takip
YorumlarYorum Sayısı: Henüz hiç yorum yapılmamışBütün yorumları forumda okuyun!
Bütün yorumları forumda okuyun!
Yazara Görüşlerinizi Bildirmek İçin
Buraya yazacağınız görüşleriniz, Arkitera Forum bölümüne yansımayacak, sadece yazara ulaşacaktır. * İşaretli alanlar mutlaka doldurmanız gereken alanları belirtmektedir.
Sizin:
Adınız, Soyadınız *
E-Posta Adresiniz *
MesleÄŸiniz *
Telefon Numaranız Adres seçimi:
Adresiniz
Mesajınız:

ÝPUCU: büyük harf "W", büyük harf "T", küçük harf "v", büyük harf "U", büyük harf "K", büyük harf "X"

Lütfen sol imajdaki resimde görülen dizgiyi yandaki kutucuğa giriniz.
Köşe Yazısı Arşivi
Dönem içindeki köşe yazarlarının listesi aşağıdadır. Yazısını okumak istediğiniz yazarı listeden seçiniz. Bütün yazarların listesini görmek için buraya tıklayınız