İstanbul Modern yurtdışı atağında... İlk olarak İstanbul Modern’de izlediğimiz ‘Tasarım Kentleri’ sergisi 5 Eylül’de Londra Tasarım Müzesi’ne, ‘Modern Türkiye: Othmar Pferschy Fotoğrafları 1935-1955’ sergisi ise 19 Eylül’de Viyana Şehir Müzesi’ne taşınıyor.

Türkiye’de çağdaş müzeciliğin belli başlı adreslerinden İstanbul Modern, eylülde iki sergiyle dünyaya açılıyor. Kısa süre önce İstanbul Modern’de izlediğimiz ‘Tasarım Kentleri’ sergisi 5 Eylül’de Londra’da Tasarım Müzesi’nde (Design Museum), ‘Modern Türkiye: Othmar Pferschy Fotoğrafları 1935-1955’ sergisi ise 19 Eylül’de Viyana’da Viyana Şehir Müzesi’nde (Museen der Stadt Wien) sanatseverlerle buluşacak.

İstanbul Modern Tasarım Küratörü Paul McMillen’ın önerisiyle, Londra Tasarım Müzesi işbirliğiyle gerçekleşen, küratörlüğünü Londra Tasarım Müzesi Direktörü Deyan Sudjic’in üstlendiği ‘Tasarım Kentleri’ sergisi, mimariden endüstriyel ürünlere, mobilyadan grafik tasarıma, modadan otomotive uzanan çok geniş bir yapıt seçkisini içeriyor. Dünya tasarım anlayışını değiştiren sanatçıların yapıtlarını bir araya getirerek, 19. yüzyıl ortalarından günümüze kadar tasarım tarihini yansıtan sergi, 5 Eylül 2008 ile 4 Ocak 2009 tarihleri arasında Londra Tasarım Müzesi’nde görülebilecek.

‘Tasarım Kentleri’ sergisi, çağdaş tasarımın serüvenini, uluslararası anlamda yedi önemli kente ve bu kentlerin tasarımın gelişimindeki belirleyici konumlarına odaklanarak anlatıyor. Sergi, kentlerin farklı zamanlardaki konumlarının tasarımın gelişimini yönlendirmeye nasıl katkıda bulunduğunu göstermeye çalışarak, tasarımın çağdaş kültürü de biçimlendirmesini inceliyor. Aynı zamanda tasarımın, seri üretimin ve tekil üretimlerin, yüksek teknolojinin, yeni malzemelerin ve bu alandaki iletişimin kilit yönlerini bir araya getiriyor.

1851’den günümüze
1851 yılındaki ‘Büyük Sergi’ zamanının Londrası’nda başlayan sergi, 2008 yılında bugün dünyanın önde gelen tasarım merkezi olan, Ron Arad, Zaha Hadid, Ross Lovegrove, Jasper Morrison ve daha birçok öncü tasarımcının yaşadığı Londra ile sona eriyor. Bu iki dönem arasında ise altı kente odaklanıyor: Modernist dilin yeni yeni biçimlenmeye başladığı, I. Dünya Savaşı’nın hemen öncesindeki Adolf Loos’lu Viyana; dünyanın en ünlü tasarım okulu olan Bauhaus’un yer aldığı Almanya’daki Dessau; 1930’larda görsel kültürün başkenti olan, Picasso ve Le Corbusier’li Paris; Amerikan tasarım yüzyılını tanımlayan, Charles Eames’in son derece incelikli atölyesini ve evini inşa ettiği, savaş sonrasındaki Los Angeles; 1960’larda, çağdaş tasarımın başını çeken Milano ve 1980’lerde Avrupalı endüstri tasarımının ahlaki katılığının ötesine geçerek, daha oyunbaz bir anlayışla varlığını hissettiren Tokyo...

Küratörlüğünü Engin Özendes’in yaptığı Othmar Pferschy sergisinde, İstanbul Modern koleksiyonunda yer alan Othmar Pferschy fotoğraflarından seçilmiş, modern Türkiye’nin gelişimini gösteren 80 fotoğraf ve çok sayıda belge yer alıyor. Cumhuriyet’in kuruluş yıllarında, fotoğraflarıyla genç Cumhuriyet’in ve Türk insanının dünyaya tanıtılmasında görev üstlenen, Avusturya Graz doğumlu Othmar Pferschy’nin Viyana Şehir Müzesi’ndeki sergisi 19 Eylül-9 Kasım tarihleri arasında açık kalacak.

Belge fotoğrafının Cumhuriyet dönemindeki ilk ve en önemli temsilcilerinden Othmar Pferschy (1898-1984), genç Türkiye’nin yenilenen yüzünü tüm dünyaya tanıtmak için ülkeyi dolaşarak binlerce fotoğraf çekmişti. Kızı Astrid von Schell, Othmar Pferschy’nin 1714 adet negatif ve 1293 adet basılmış fotoğrafından oluşan, Türkiye’nin görsel tarihi olarak da nitelenebilecek eşsiz arşivini İstanbul Modern’e bağışlamıştı. Sanatçının fotoğrafları, Engin Özendes’in küratörlüğünde iki ayrı sergiyle, önce İstanbul Modern’de, daha sonra da Ankara Palas Devlet Konukevi’nde sergilenmişti.

Türkiye’de kırk üç yıl yaşayan, modern manzara fotoğrafçılığını başlatan, insan-doğa ilişkisinin, kentlerin değişiminin ve çağdaşlaşmasının en güzel örneklerini veren Avusturyalı fotoğrafçının fotoğrafları bu kez Viyana’da izleyiciye sunuluyor.

Türkiye’yi tanıtmak için
Othmar Pferschy, tekniği ve olağanüstü kompozisyon anlayışıyla, fotoğrafa bakmayı ve görmeyi öğreterek kendinden sonraki belge fotoğrafçıları kuşağına adeta bir öğretmen oldu. Sanatçının fotoğrafları, yeni dönemi dünyaya göstermek amacıyla hazırlanan ve baskısı Münih’te Türkçe, Fransızca, İngilizce, Almanca açıklamalarla yapılan ‘Fotoğrafla Türkiye’ (1936) adlı albümde, ‘La Turquie Kemaliste’ dergilerinde, pullarda, kartpostallarda, kâğıt paralarda, kitaplarda, broşürlerde, takvimlerde ve pek çok tanıtıcı yayında kullanıldı. ‘Fotoğraflarla Türkiye’, ‘Turistik Türkiye’ adlı sergiler, Bükreş, Belgrad, Atina ve Montreux’de açıldı. Bu kentlerde, yabancı dillerde hazırlanan yayınlar dağıtıldı.