|
Sadece kamu yatırımlarımız değil, paramız ve
'onurumuz' da yabancılara teslim
İhale Yasası'tuzak'ları
**Türkiye'yi tüm ''uluslararası ihale pazarına'' açmaya aday bir ''IMF
dayatması'' şeklinde hızlandırılan ''Devlet İhale Yasası Tasarısı'' artık
TBMM'de. Taslağın ''Hükümet Kararı'' olarak Meclise girip ''öncelik''
kazanması için bakanların ''acele ricalarıyla'' imzaladıkları taslakta bazı
bölümler hâlâ nokta nokta.
**Düzenlemenin bütünü içindeki amaç çok ''belirgin''. Türkiye'de
''devlet parasıyla'' ya da devletin bulduğu kredi vb. kaynaklarla yapılan ne
kadar ''kamu yatırımı'' varsa, bu taslağın yasalaşmasından itibaren artık
''yabancı firmaların katılımına da açık olarak ihale edilecek.''
* Yabancı yüklenici 'eşiklerini' belirlemede 'tek yetkili' Maliye Bakanı. Üstelik
'kamuoyuna kapalı' yöntemlerle.
* Kamu hizmeti için alımları ve inşaatları, 'kamu' değil 'özel sektör'
denetleyecek... Devletin paralarının 'harcanmasına' bile 'kamu' karışamayacak...
* Yüklenicilerde 'meslek ahlakı' sadece yerlilerde aranırken, yabancı
isteklilerin tümü 'namuslu' ve 'uzman' kabul ediliyor...
OKTAY EKİNCİ
Avrupa Birliği 'ne (AB) ekonomik ''uyum'' gerekçesiyle hazırlanan, ancak
AB üyeliği süreci ''belirsiz'' olduğundan Türkiye'yi tüm ''uluslararası
ihale pazarına'' açmaya aday bir ''IMF dayatması'' şeklinde hızlandırılan
''Devlet İhale Yasası Tasarısı'' artık TBMM 'de...
Taslağın ''Bakanlar Kurulu (Hükümet) Kararı'' olarak Meclise girip ''öncelik''
kazanması için bakanların ''acele ricalarıyla'' imzaladıkları taslakta bazı
kısımlar hâlâ ''nokta-nokta'' (...) şeklinde ''belirsiz'' bırakılmış
olsa bile, düzenlemenin bütünü içindeki amaç çok ''belirgin'' ...
Türkiye'de ''devlet parasıyla'' ya da devletin bulduğu kredi vb.
kaynaklarla yapılan ne kadar ''kamu yatırımı'' varsa, bu taslağın yasalaşmasından
itibaren artık; ''yabancı firmaların katılımına da açık olarak ihale
edilecek...'' ... Böylece yıllardır yerli yüklenicilere ödenen ''hakedişler''
, bundan böyle aynı yerli yüklenicileri ''yenerek'' ihaleleri kazanacak olan
yabancı firmaların ''hakkı'' olacak...
'Avrupa' bile rahatsız
Taslaktaki işte bu ''IMF hedefinin'' ayrıntılarına değinmeden önce Türkiye'nin
konuyu ''AB hatırına'' tepkisiz izleyen kesimlerine bir anımsatma yapalım...
AB içinde bile ve yine ''AB'nin ortak çıkarları'' için yakın yıllarda
devreye giren bu gibi yasalara karşı ''rahatsızlık'' ve hatta ''radikal
muhalefetler'' giderek yaygınlaşıyor...
Bunların en ''kararlı'' örneği ise birkaç yıldır Hollanda 'da gözleniyor...
Özellikle ''kent hizmetleriyle'' ilgili kamu yatırımlarının ''Hollandalı''
ve hatta ''o kentten'' yüklenicilerce üstlenilip gerçekleştirilmesini
isteyen ''Hollanda Belediyeleri'' , hem tek tek hem de ''Belediye Birlikleri''
kanalıyla hükümete baskı yaparak, bu özlemlerini giderek olanaksız kılan
''AB'ye bağımlı ihale mevzuatının'' değişmesini istiyorlar.
Muhalefetlerini ''gerekirse ABD'den bile çıkmalıyız'' düzeyine getiren
Hollanda'daki belediyelerin ''gerekçeleri'' ise sadece ihalelerin ''tüm AB ülkelerinde''
yayımlanan ilan gazeteleriyle ''duyurularak'' , yabancıların gelip ''işleri''
almasındaki yaygınlaşma değil...
Belediyeleri çileden çıkartan, AB bünyesinde oluşturulmuş ''İhale
Masası'' nın sürekli kendilerini ''izleyerek'' , bu kurala uymadan yatırımlarını
yerli yüklenicilere vermek isteyen Hollandalı yerel yönetimleri ''ceza yağmuruna''
tutması... Üstelik bu cezalar o denli ''ağır'' ve ''yüksek'' ki, aynı işi
yabancı bir firmaya verseler, daha ''kârlı'' çıkabilirler...
Teslimiyet maddeleri
Avrupa'daki işte böylesi ''gerilimlere'' bile aldırılmadan, aynı kuralı bu
kez ''tüm dünyaya açık'' bir yasayla Türkiye'ye de sokmak için düzenlenmiş
Kamu İhale Yasa Tasarısı'ndaki ''teslimiyet maddelerine'' gelince:
* ''Eşik Değerler'' Tuzağı:
Taslağın 8. md.'sinde getirilen bu ''önlem'' (!), 13 ve 58. maddelerle de
ilişkili olarak kamu yatırımlarında yabancı firmaları da ihalelere çağırma
konusunda ''hangi eşiklerin üzerinde'' bu uluslararası ''yarışmanın'' (!)
olabileceğini tanımlıyor.
8. maddeye göre genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idarelerin
''mal veya hizmet'' alımlarında ''130 milyar TL'' ; diğer kamu idareleri için
aynı alımlarda ''200 milyar TL'' ; ve tüm kamu kurumlarının ''yapım'' (inşaat)
ihalelerinde ise ''5 trilyon 300 milyar TL'' rakamları ''eşik'' değerleri oluşturacak...
13. maddede , bu eşiklerin altındaki ve üstündeki ''alım'' ve ''yapım''
ihalelerinde izlenecek ''ilan'' koşulları tanımlanırken, 58. maddede ise özetle
şöyle deniyor: ''Eşik değerlerin altındaki ihalelere sadece yerli
isteklilerin katılmasına ve eşik değerlerin üzerinde yabancı ihalelere de
açılan ihalelerde ise yerli istekliler lehine yüzde 15'e kadar fiyat avantajı
(...) konulabilir. (Yani ''konulmaya'' da bilir... O.E.)''
Peki, özellikle Türkiye'deki ''enflasyon'' dikkate alındığında, hükümetçe
''şimdilik'' ''makul'' görülebilen bu eşikler, kısa bir süre sonra hemen
her şey için yabancıları da çağırmaya olanak sağlayacak ''düşük değerler''
haline gelince ne olacak?..
Bu sorunun yanıtı da taslağın 62. maddesinde yer alıyor ve eşik değerlerle
diğer parasal limitlerin her yılın 1 Şubat tarihinde ''güncellenmesi'' için
sadece ''Maliye Bakanlığı'na'' ve tek başına ''yetki'' veriyor... Yani,
yabancı yatırımcıların ya da ''onları temsilen'' IMF heyetlerinin, bu
konuda yine sadece ''Maliye Bakanını'' muhatap alarak, onu tek başına
''ikna'' yoluyla ''eşikleri ayarlamaları'' na yasal ortam hazırlanıyor...
Böylece yasanın daha 5. maddesindeki; ''açıklık, şeffaflık, güvenilirlik,
rekabette eşitlik'' vb. gibi ''temel ilkeler'' (!) hemen rafa kalkabileceği
gibi, aynı maddedeki ''kamuoyu denetimi'' hedefi de yine yabancı yüklenicilerin
''eşik pazarlığında'' tümüyle ortadan kaldırılıyor...
* Kamusal Denetim ''Özelleşiyor'':
Taslağın ''aynı hedefe uyumlu'' diğer bir ''radikal'' yeniliği de kamu
ihalelerini ''kamunun'' değil ''özel kişi ve firmaların'' belli ücretler
karşılığında denetlemesi. Zaten bu nedenle, şimdiki ''Devlet İhale Yasası''
adındaki ''devlet'' sözcüğünün de ''kaldırıldığı'' anlaşılan
taslakta, ''devlet parasının harcanması'' işte bu yöntemle devlet dışı
kesimlerin ''eline'' teslim edilirken, bu denetimi sözde ''kamu adına'' (!)
yapacakların gerekli ''meslek ahlakına'' sahip olup olmadıklarını saptamak
için bile yeterli ''hassasiyet'' gösterilmiyor...
Örneğin 11. maddede ''ihaleye katılamayacak'' olanlarla birlikte ''danışmanlık
hizmetleri'' için de bazı kısıtlamalar getirilirken, bu kişilerin ''mesleki
sicillerinin'' uygun olup olmadığı konusunun ''ilgili meslek odasınca'' bu yönde
tutulacak siciller ve oda belgeleriyle belirlenmesi yönündeki TMMOB önerileri
taslakta yine yok...
Hele uluslararası katılıma açık ihalelerde, yabancı firmaların ve
yabancı danışmanların meslek etiği ve ahlakı açısından da irdelenmesine
yönelik hiçbir önlem bulunmuyor... Yani, bu konu, eksikliğine rağmen sadece
''yerliler'' için önemsenirken, yabancıların ''tümü'' baştan ''namuslu''
ve ''uzman'' kabul ediliyor...
Yeni Kamu İhale Yasası, işte bu gibi ''IMF onaylı'' tuzaklarla birlikte
sayın ''bakanlarımızın'' da imzalarından geçti ve şimdi TBMM'de... Yani
''ulusal irademizin'' en yüce ve demokratik ''ulusal yasama'' organımızda...
Sadece milletvekillerini değil, ''milliyetçi'' ve ''Atatürkçü''
kamuoyunu da dikkatle izliyoruz...
05 Kasım 2001 Cumhuriyet, Oktay Ekinci
Cumhuriyet
Gazetesine burayı tıklıyarak abone olabilirsiniz.
|
sayfayı haber kaynağında açar
