reklam

I. Ulusal Yapı Malzemesi Kongresi Bildirisi
Malzeme Dosyası > Duvar Elemanları > Bildiriler

Gazbetonun Fiziksel ve Mekanik Özellikleri Üzerine Bir Değerlendirme
Canan Taşdemir¹, Nuri Ertokat²

Özet
Bu çalışma gazbetonun iç yapısını, kullanımını ve üretiminde çevrenin korıınmasını özetlemektedir. Gazbeton hem ısı yalıtımında hem de üretim sürecinde enerjinin tasarruf edilmesine katkı sağlayan ilginç bir malzemedir. "Birim ağırlık-ısı iletkenlik katsayısı" ve "birim ağırlık-basınç dayanımı" bağıntılarında bulunan kuvvetli korelasyonlar gazbetonun tasarımı için önemli yarar sağlar. Gazbeton hem yük taşıyıcıdır hem de iyi ısı yalıtım özeliklerine sahiptir. Böyle bir hafif betonun dayanımına göre düşük birim ağırlığa sahip oluşu depreme karşı tasarım için önemli bir üstünlüktür. Gazbeton yanmayan bir malzemedir, yangın süresince diğer malzemeleri korur ve yangın etkisiyle oluşan hasarın maliyetini azaltır. Gazbeton üretiminde atık malzemenin kullanımı ekolojik dengenin korunmasına katkı sağlar.

l.Giriş
Son yıllarda gerek deney tekniklerindeki gelişmeler gerekse bilgisayarların sağladığı olanaklarla malzemelerin mekanik davranışı ile fiziksel özeliklerinin belirlenmesi doğrultusunda önemli ilerlemeler oldu. Özellikle söz konusu özelikler ile iç yapının birlikte incelenip değerlendirilmesi gelişmeklere yeni boyutlar kazandırdı. Yeni gelişmelerin ışığında malzeme davranışının daha iyi anlaşılmasıyla yirmibirinci yüzyılda mühendislik yapılarının projelendirilmesinde daha gerçekçi ilkelerin ortaya konabileceği ve çok gelişmiş yöntemlerin kullanılabileceği beklenmektedir.

2000'li yıllarda daha hafif, dayanım ve dayanıklılık bakımından performansı iyi, ekonomik, az enerji ile üretilen ve çevre ile uyumlu malzemelere gereksinim daha da artacaktır. Bu bakımdan hem üretimde hem de kullanımda daha az enerji gerektiren gazbeton ilginç bir yapı malzemesi görünümü sergilemektedir. Son yıllarda gazbetonda iç yapı, fıziksel ve mekanik özelikler, kırılma parametrelerinin belirlenmesi, rutubet ve su geçişi, sünme ve rötre gibi zamana bağlı davranışlar, donatılı gazbeton elemanları ve donatısız duvar elemanlarının tasarımı, deprem için tasarım, dürabilite ve yangına dayanıklılık gibi konularda bilgi birikimi artmış bunun sonucu olarak çok sayıda yayın yapılmıştır [1]

Gazbeton ile ilgili standardlaşma çalışmaları uzun bir süreden beri sürdürülmektedir. Avrupa Birliği bünyesindeki ortak standardlaşma çabaları ile birlikte yeni standardlar da hazırlanmakta ve yürürlüğe girmektedir. Gümrük birliğine katılmış olan ülkemiz de bu standardlara uygun üretim yapmakla yükümlüdür. Taşıyıcılık özeliği de gözönünde bulundurulursa ısı iletkenliği düşük, rijit bir yapı malzemesi olan gazbeton gereksinimleri karşılayacak türde, kaliteli ve ekonomik olmak zorundadır [2-4].

Bu bildirinin amacı taşıyıcı ve ısı yalıtkanlığı yüksek bir yapı malzemesi olarak gazbetonun bileşenlcri, iç yapısı ve çevrenin korunmasına katkısını açıklamaktadır. Özellikle birim ağırlıkla dayanım ve birim ağırlıkla ısıl iletkenlik katsayısı arasındaki bağıntılar verilmekte, yapı bileşenlerinin gelişmiş bir endüstriyel etkinlik sonucu üniform üretimle elde edilcn malzemenin özelikleri üzerinde durulmaktadır. Ayrıca, gazbetonun dcpreme ve yangına karşı dayanıklılığı açıklanmaktadır.

2. Üretim ve İç Yapı
2.1. Gazbetonun Üretimi:
İlk kez İsveç'te üretilen gazbeton, oluşumundaki temel farklılıktan dolayı belirleyici olan özelikleri diğer çimento esaslı malzemelerden farklıdır. Bu hafıf beton şu maddelerden oluşur: a)Kalker esaslı malzemeler: Çimento, kireç, b)Silis esaslı malzemeler: Doğal ve/veya öğütülmüş kum, bazı durumlarda uçucu kül ve/veya öğütülmüş yüksek fırın cürufu, c)Boşluk oluşturan maddeler (genellikle alüminyum tozu)

Söz konusu hammaddeler kullanılarak üretilen bulamaç içinde gaz oluşturulur ve sertleşme sürecinde üniform dağılı gözenekli bir yapı oluşur. Şekil 1'de görüldüğü gibi silisli malzeme, bağlayıcı, su ve katkıdan oluşan bulamaç çelik kalıplara döküldükten sonra boşluk oluşturucu katkının etkisiyle kabararak hacminin yaklaşık iki katına erişir. Kütle biraz sertleştikten sonra blok veya plaklar istenilen biçimde kesilirler. Elemanlar donatılı veya donatısız olarak üretilebilir. Daha sonra otoklavda sertleştirilen ürün sevkedilmeye hazır hale getirilir. Sertleşmiş gazbetondaki hacim dağılımı Şekil 2'de görülmektedir[l-4].


(a)                                            (b)
Şekil l-(a) İnce oğütülmüş silisli malzeme, bağlayıcı, su ve boşluk oluşturucu
katkıdan meydana gelen bulamaç çelik kalıba konulur.
(b) Bulamaç hacminin yaklaşık iki katı kadar kabararak en son hacmine erişir .


Şekil 2- Boşluk oluşturulmuş vc sertleştirilmiş malzemedeki hacim dağılımı: yaklaşık; (i) %50'si hava boşluğu, (ii) %30'u küçük boşluklar vc (iii) %20'si ise katı malzemedir.

2.2. Gaz Betonun İç Yapısı:
Çimento esaslı bir malzemeyle normal sıcaklık ve normal basınç altında kür uygulanırsa bağlayıcı fazda reaksiyon olur ve agrega ile fiziksel bir bağlantı oluşur. Reaksiyon ürünleri yüksek özgül yüzeye sahip olan çimento jelini oluşturur. Bu olgu normal betonda tipiktir.

Gazbetonda ise silisli ince malzeme bölümü kireç ve çimentonun hidratasyonu sonııcu ortaya çıkan kireç gibi kalkerli bileşenlerle basınçlı buhar altında otoklavda kimyasal reaksiyonu girer. Oluşumundaki temel farklılıklardan dolayı gazbetonun karekteristik özelikleri diğer çimento esaslı malzemelerin özeliklerinden farklıdır. Gazbelonun boşluklu yapısı ve normal betona göre daha düşük alkali ortama sahip olması çeliğin korozyonuna karşı önlem alınmasını gerektirir [1-4].

3. Çevresel Etkiler ve Çevrenin Korunmasına Katkı
3.1. Çevresel Etkiler
Gazbetonda pH derecesi 10-11 arasında olduğundan alkali miktarı betondan biraz daha düşüktür. Bununla birlikte insan sağlıgı açısından her hangibir zararı söz konusu değildir. Gazbetonun tipik bileşimi Tablo 1'de verilmektedir.

Çevresel ve sağlık açısından bir yapı malzemesindeki ağır metallerin içeriğini bilmek gerekir. Bu bağlamda gazbeton ağır metaller bakımından zararsızdır ve standartların ön gördüğü koşulları sağlamaktadır [1].

CaO

% 18 - % 36

SiO²

% 32 - % 58

Al²O²

% 2,4

MgO

 < % 2

Fe²O³

%2

Alkali

< % 1

Diğer

% 1 -% 4

Ateşte Kayıp

% 8 - % 1

Tablo I. Gazbetonun tipik oksit bileşenleri

3.2. Çevrenin Korunmasına Katkı
1 m3 hammadde ile yaklaşık 4 m³'lük mamul gazbeton elde edilmektedir. Çünkü bu hafıf betonun yaklaşık %80'ni hava boşluğudur. Böylece üretimde daha az hammadde tüketilmektedir. Bu malzemenin üretiminde çevresel bakımdan diğer bir üstünlük de hammaddelerin önemli bölümü silisli kum ve kireç olduğundan tarımsal alanlardaki toprağın harcanmasının önlenmesidir. Ayrıca uçucu kül ve öğütülmüş yüksek fırın cürufu gibi endüstriyel atık malzemeler de hammadde olarak üretimde kullanılabilmektedir. 

Bu atık malzemelerin değerlendirilmesi de temiz bir çevreye önemli katkıdır. Gazbeton üretimindeki diğer bir üstünlük ise CO², CO ve NOX gibi gaz emisyonlarının tuğla gibi diğer yapı malzemelerine kıyasla daha düşük oluşudur. Öte yandan tuğla üretiminde gazbetona göre 2 veya 3 kat daha fazla enerji tüketildiği bilinmektedir. Gazbetonun üretimi sırasında elde edilen atık malzemelerin de geri kazanımı söz konusudur [l-3].

4. Gazbeton Üretiminde Enerji Tasarrufu
Gazbetonun hem üretiminde, hem de kullanımında ürünün ekonomik olduğu belirtilmelidir. Tablo 2'de bazı yapı malzemeleriyle karşılaştırmalar yapılmaktadır[l].

Harcanan Enerji

Malzeme

Kwh/ton

Kwh/m³

Normal beton

200

460

Gazbeton

500

250

Tuğla 

1200

2200 

Mineral yün

 6000

180

Tablo 2- Gazbetonun üretiminde harcanan enerjinin karşılaştırılması

Normal beton ve tuğla iyi taşıyıcı olmalarına karşın ısı yalıtım özelikleri gazbeton kadar iyi değildir. Mineral yün de iyi yalıtım malzemesi olmasına karşın yük taşıyıcı değildir. Gazbeton ise hem taşıyıcılık bakımından hem de ısı yalıtımı bakımından önemli gereksinimleri karşılamaktadır. Bu bakımdan gazbetonun diğer betonlar içindeki durumu sistematik biçimde ortaya konmalıdır [1-4].

5. Gazbetonun Mekanik Özellikleri
Gazbetonun basınç dayanımı TS EN 679'a göre yapılmakta olup küp numune esas alınarak prEN 12602'e göre karekteristik dayanımlar (fck) Tablo 3'de verilmektedir.

Dayanım sınıfı 

AAC 1,5 

AAC2

AAC 2,5 

AAC 3

AAC 3,5

fek (MPa)

1.5

2.0

2.5

3.0

3.5

Dayanım sınıfı

AAC 4

AAC 4,5

AAC 5 

AAC 6

AAC 7

fck (MPa)

4.0

4.5

5.0

6.0

7.0

Tablo 3- Gazbetonun dayanım sınıfları

Şekil 3'de görüldüğü gibi gazbetonun basınç dayanımı birim ağırlıktaki artma ile artmaktadır. Bu hafıf betonu oluşturan malzemelere ve üretim sürecine bağlı olarak basınç dayanımı birim ağırlık ilişkisi şekildeki bölgenin dışına da çıkabilir. RILEM'e göre standard basınç deney numunesinin boyutu bir kenan 150 mm olan küp numunedir. Numunenin deney sırasındaki rutubet içeriğinin %15-%25 arasında olabileceği RILEM tarafından önerilmektedir. 

Bir kenarı 100 mm olan küpler de basınç dayanımı için uygundur. 150 ve 100 mm'lik küplerin dayanımları arasındaki farklar ihmal edilebilir düzeydedir. Gazbetondaki homojen yapının bir sonucu olarak, bu aralıktaki dayanımların numune boyutundan bağımsız olduğu varsayılabilir. Prizmatik numunelerde ise narinliğin 2-3 aralığındaki değerleri için basınç dayanımı küp basınç dayanımından yaklaşık %5 daha azdır. Gazbetonun kabarma yönündeki basınç dayanımı, bu yöne dik doğrultudaki basınç dayanımıdan %10 daha düşüktür. Üretim süreci tamamlandıktan sonra gazbeton en son dayanımına erişmiş olur, ayrıca kür işlemi uygulanmaz. Gazbeton birim ağırlığı ise TS EN 678'e göre belirlenir. prEN 12602'e göre birim ağırlık değerleri Tablo 4'deki gibi sınıflandırılır.


Şekil 3- Gazbetonun birim ağırlığı ile                                  Şekil 4- Gazbetonun basınç dayanımına 
basınç dayanımı arasındaki bağıntı                                    rutubet içeriğinin etkisi

Birim ağırlık Sınıfı 

300

350

400

450

500

550

600

650

Kuru birim Ağırlık (kg/m3) 

>250
300

>300
350

>350
400 

>400
450

>450
500

>500
550 

>550
600

>600
650

Birim ağıriık Sınıfı

700

750

800

850

900

950

1000

Kuru birim Ağırlık (kg/m3)

>650
700

>700
750

>750
800

>800
850

>850
900

>900
950

>950
1000

Tablo 4- Gazbcton için birim ağırlık sınıfları [5]

Şekil 4'de görüldüğü gibi rutubet içeriğinin yaklaşık %10'un altına düşmesi halinde kuru numunenin basınç dayanımı yükselir

Tekrarlı yükler altında gazbetonun davranışı normal betona benzerdir. Gazbetonun tek eksenli çekme dayanımı basınç dayanımının %20-%30'u civarındadır. Tek eksenli halde çekme dayanımı basınç dayanımına kıyasla rutubet içeriğine daha duyarlıdır.

6. Depreme Dayanıklı Yapı İçin Gazbeton
Gazbeton uzun yıllardır deprem etkisindeki yörelerde kullanılmaktadır. Bu hafif beton betonarme yapıda blok halinde ara bölme duvarları olarak kullanıldığı gibi donatılı döşeme ve çatı plakları ve donatılı düşey paneller halinde de kullanılır. Genel olarak bölme duvarları gazbeton ile yapılmış yapıların depreme karşı iyi direnç gösterdiği bilinmektedir. Bu malzeme ile yapılan bölme duvarı ne yatay ne de düşey yük taşıyıcı eleman olarak tasarlanır. Ancak, yapının taşıyıcı sisteminin deprem davranışına katkısı vardır. 

Deprem hareketinin başlangıç aşamasında gazbeton duvar elemanları yatay yüklerin alınmasına oluşturdukları yapısal rijitlikle katkı sağlar ve geçici bir süre için deprem sırasında düşey yükleri de taşıyabilir. Bu hafıf betonun kullanıldığı yapılarda daha üniform gerilme yayılışları elde edilir ve daha iyi bir deformasyon uyumu sağlanır.

Aynı amaç için kullanılan birçok malzemeye göre gazbetonun düşük birim ağırlığa sahip olması yapının toplam ağırlığının azalmasına katkı sağlar ve böylece yapının toplam kütlesini düşürerek deprem sırasında oluşan eylemsizlik kuvvetlerini azaltır. Tuğla duvarlarla yapılan yapılarda eşdeğer bir yalıtım sağlamak için sandöviç elemanlar kullanılır, ancak orta şiddette ve üstündeki depremler sırasında bu dış duvarlar yıkılabilir; bu da hasarı arttırır. Bölme duvardaki devrilmeyi önlemek için hatıllar kullanılabilir, böyle bir önlem ise ısı köprülerinin oluşmasına neden olur. 

Gazbeton blokların arayüzeylerinde kullanılan yapıştırıcı harcın iyi bir dayanım sağlaması nedeniyle üniform yük dağılımları elde edilir. Bu durumda gazbeton kayma rijitliğini diğer malzemelerle yapılan duvarlara göre daha uzun süre koruyarak depremin şiddetli yer hareketi fazına girmesinde yapıya ek dayanım sağlama olasılığı vardır. Deprem tasarım kuvvetinin global olarak azalması donatıda da azalmayı sağlar, böylece gazbetonla daha ekonomik çözüm elde edilir. Endüstriyel yapılarda gazbeton panellerin kullanılmasıyla sismik yükler altında yapının düğüm noktalan daha az zodanır ve depreme karşı uygun çözüm sağlanır [6].

7. Isıl Özellikler
Gazbetonun ısıl iletkenliği yoğunluk ve rutubet içeriği ile artar. Isıl iletkenlik katsayısı fırın kurusu durumda yapılır. Rutubet için düzeltme yapılmalıdır. Gazbetonun ısıl iletkenlik katsayısını saptamak için çeşitli yöntemler vardır [1-4].

7.1. Kuru Durumda Isıl İletkenlik
Kuru durum, 105°C±5°C de havalandırma sistemi içeren bir dolabda değişmez ağırlık adı verilen denge halindeki duruma karşı gelir. Şekil 5'de farklı sınıflardaki gazbetonlar için kuru durumdaki ısıl iletkenlik katsayısının birim ağırlığın fonksiyonu olarak değişimi görülmektedir


Birim Ağırlık ( kg/m3)
Şekil 5- Gazbetonun ısıl iletkenlik katsayısının yoğunlukla değişimi

Ölçülen değerlerden elde edilen sonuçlara göre ısıl iletkenlik katsayısı aşağıdaki denklem ile ifade edilebilir:
λ=A+ Bp (1)
burada; A= -0,011 W/mK, B=0,00027 Wm²:/kgK, p ise kg/m³ olarak birim ağırlığı göstermektedir. X katsayısının boyutu ise W/mK dir.

7.2. Rutubetli Durumda Isıl İletkenlik
Isıl iletkenlik rutubet içeriğindeki artma ile artar. Deney sonuçlarına dayanarak elde edilen bu bağıntılara göre rutubet içeriğinde her %1 artış ısıl iletkenlikte % 42 artışa neden olmaktadır. Eğer ölçülmüş değerler mevcut değilse rutubetli halde ısıl iletkenlik katsayısı aşağıdaki denklemle elde edilebilir:
λrut=λkuru(1+Cw)
burada C=0,04 ve w ağırlık yüzdesi olarak rutubet içeriğini gösterir.


                      Rutubet İçeriği(ağırlıkça %)
Şekil 6- Gazbetonu rutubet içeriği ile ısıl iletkenlik katsayısı arasındaki bağıntı

8. Yangına Dayanıklılık
Gazbeton yanmayan bir yapı malzmesi olup yangına karşı üstün bir performansa sahiptir. Düşük ısıl iletkenliği nedeniyle malzeme içindeki ısı geçişi düşük hızda oluşur ve bu da gazbetonun yangın etkisine dayanıklı olmasını sağlar. Sadece yangının etkili olduğu gazbeton yüzeyi değil, diğer yüzeyinde de sıcaklık normal betona göre daha düşüktür. Bundan dolayı, gazbetonun yapılarda diğer malzemeleri koruma işlevi de vardır.Ayrıca bu hafif beton deprem sırasında oluşması muhtemel yangınlara karşı da yarar sağlar.

Yangın sırasında gazbeton içinde mevcut kristal suyu sıcaklık düşürücü rol oynar. Gazbetonun boşluklu yapısı nedeniyle yangın sonucu parça kopmaksızın ve dağılma olmaksızın buharın kaçışı sağlanır. Yangında gazbetonda sıcaklık normal betonunkinden çok daha düşüktür. Sıcaklık, sadece yangın etkisindeki bir yüzde ve yaklaşık olarak ancak 5mm lik bir derinlikte etkili olabilmekte, gazbetonu diğer yüzeyinde ise sıcaklık etkili olamamaktadır. 

Dolayısıyla gazbeton, içindeki donatıyı iyi bir biçimde korumaktadır. Şekil 7'de görüldüğü gibi bir fabrika binasında yangından artan yüksek sıcakık sonucu betonarme kolonda pas payını aşacak biçimde kapak atması gözlenmiş, beton agregasında kalsinasyon oluşmuş ve böylece hasar belirgin biçimde ortaya çıkmıştır. Buna karşın sözkonusu kolona bitişik donatılı gazbeton panellerde hasar gözlenmemiştir [7].

Tablo 5'de görüldüğü gibi söz konusu yangın etkisindeki bir donatılı gazbeton panelin içindeki donatı çeliğinin özeliklerinde de bir değişiklik olmamış ve gazbeton donatısını korumuştur.

Donatının mekanik özelikleri 

Donatının çapı

mm

TS 708 standardının öngördüğü değerler

4,2

3,8

Akma sınırı, MPa

670 

598

500

Çekme dayanımı, MPa

743

708

550

Kopma uzama oranı %

9,8

 10 

 8,0

Tablo 5- Yangın görmüş donatılı gazbcton pancl içindcki donatıların mckanik özelikleri ve standard değerlerle karşılaştırılması [7]

Öte yandan gazbeton çelik yapıları da koruyucu bir malzeme olarak kullanılmaktadır. 1970 yılında Atatürk Kültür Merkezi yangınında birçok metali eriten yangının alevleri gazbetonla yapılan "yangın kalkan duvarını aşamadı. Sonuçta, çok değerli aletler ve enstrümanlar gazbeton sayesinde korunmuş oldu.

Yüksek dayanımlı betonların üç önemli sakıncası vardır; i) erken yaşta oluşan otojen rötre, ii) kırılmaları sırasında gevrek davranış sergilemeleri, iii) yangına karşı normal betona kıyasla daha dayanıksız olmaları. Bu sonuncusu yüksek dayanımlı betonların en önemli sakıncalarından biridir. Bu sakıncayı gidermek için yüksek dayanımlı betonlara polipropilen lifler katılmaktadır.

Bu lifler yaklaşık 180°C' de erimekte ve böylece yangın sırasında beton içinde su buharının tahliye olabileceği kanallar yaratılmaktadır [8]. Bu da gazbetonun yangına karşı önemini belirgin biçimde ortaya koymaktadır.

9. Sıva-Gazbeton Aderans Dayanımı
Çoğunlukla yanlış uygulamanın neden olduğu sıva-gazbeton arayüzeyi sorunlarıyla karşılaşmak olasıdır. Sıvaların uygulandığı geniş satıhlarda görülen çatlaklar ise çoğunlukla anolama yapılmamasından kaynaklanmaktadır. Gazbeton bloklar arasındaki derzlerde üretici firmaların özel harçları kullanılmaktadır. Buna karşın, gazbetona uygulanan sıvalar genel olarak normal sıva malzemesidir. Bununla birlikte, uygulanan sıvanın gazbetonla iyi bir aderans sağlaması için bileşiminde bazı değişiklikler yapmak gerekebilir. 

Böyle bir amaç için, kür ve bakım koşulları aynı iken gazbeton ile uygulanan sıva arasındaki aderans dayanımına yönelik olarak İ.T.Ü. İnşaat Fakültesi'nde yapılan bir çalışmada şu sonuçlar elde edilmiştir: i) Çimento ve kireç miktarları aynı iken karışımdaki kum miktarının azalması aderans dayanımını arttırmıştır. ii) Kumun %5 lik bir kısmı silis dumanı ile yerdeğiştirildiğinde çok daha iyi bir aderans dayanımı elde edilmiştir. iii) Silis dumanı ve akışkanlaştırıcı içeren toz halindeki katkı, aderans dayanımını arttırmıştır.

Sonuçta; çimento, kireç, kum ve su ile birlikte silis dumanı ve süperakışkanlaştırıcının aynı anda kullanılması sıva-gazbeton aderans dayanımını belirgin biçimde arttırmıştır [9].

10. Akustik Özellikler
Bir duvarın, ses yalıtım kalitesi genel olarak hem birim hacim ağırlığına hem de boşluk oranına bağlıdır. Hava ile geçen sese karşı esas olarak yüzeysel birim ağırlığın yüksek olmasının istenmesine rağmen duvar elemanlarındaki boşluk yapısının da ses yalıtım performansında önemli işlevi vardır. Gaz betonunun özgün boşluk yapısı karşılaştırılabilir koşullarda birçok duvar elemanına göre daha iyi bir ses yalıtımı sağlar.

Tek tabakadan oluşan homojen bir duvarın ses yalıtımı, yüzeysel ağırlığına, sesin frekansına ve sesin geliş açısına bağlıdır. Bir duvar için en yaygın kullanılan bağıntı aşağıda verilen Berger yasasıdır:
Rs= I4,5 1og(m)+10 dB (3)
burada m yüzeysel birim ağırlık (kg/m_) ve Rs dB olarak ses geçiş kaybıdır.

Bağıntının geçerli olduğu frekans aralığı 100-3150 Hz dir. Yapılan deneyler yukarıdaki bağıntının gazbetonlara doğrudan uygulanamayacağını ve katsayılarının farklı olması gerektiğini göstermektedir. Gazbetonlar için ses geçiş kaybı aşağıdaki bağıntı ile gösterilebilir:
Rs = 27,7 log(m)-l 1,6 dB (4)

Şekil 8'deki değerler tamamlanmış yapılar üzerindeki deney sonuçlarına dayanmaktadır. Bu şekilden görüldüğü üzere deney sonuçlarıyla denklem 4 arasındaki korelasyon oldukça yüksektir.


Şekil 8- Gazbcton duvarlarda ses geçiş kaybı ile log(m) arasındaki ilişki

ll.Sonuçlar
Gazbetonun çevreyle uyumlu üretimi, fıziksel, mekanik ve yalıtım özelikleri ile depreme ve yangına karşı dayanıklılığı incelendiğinde aşağıdaki sonuçlara varılabilir:
- Gazbeton hem üretim sürecinde hem de kullanımında benzeri amaç için yararlanılan malzemelere göre daha az enerji gerektirir.

- Gazbeton hacminin yaklaşık %80 kadarı boşluk olduğundan daha az hammaddeyle daha fazla üretimin gerçekleşmesi sağlanır.

- Gazbetonun birim ağırlığının düşük olması nedeniyle yapının toplam yükü azalır, böylece deprem yüklerinin etkimesi sırasında düğüm noktaları daha az zorlanır. Betonarme yapıda bölme duvarı olarak kullanılan gazbeton depremle gelen yatay yüklerin ve geçici bir süre için de düşey yüklerin taşınmasına katkı sağlar. Ayrıca, endüstriyel yapılarda düşey veya yatay gazbeton panellerin kullanılmasıyla deprem sırasında düğüm noktaları daha az zorlanır.

- Gazbetonda "birim ağırlık-ısı iletkenlik katsayısı" ve "birim ağırlık-basınç dayanımı" arasındaki mevcut bağıntılarda gözlenen kuvvetli korelasyonlar tasarım için önemli bir üstünlüktür.

- Malzemenin üretimi sürecinde yararlı tarımsal topraklar yerine silisli kum ve kireç gibi hammaddelerin kullanılmaktadır.

- Gazbetonun üretim sürecinde özellikle kesimi sırasında oluşan atık malzeme tümüyle geri kazanılabilmektedir.

- Gazbeton üretimindeki gaz emisyonları benzeri amaç için üretilen diğer yapı malzemelerine göre daha düşüktür.

- Üretim sırasında uçucu kül ve yüksek fırın cürufu gibi endiistriyel atık malzemelerin kullanılması daha temiz çevreye önemli katkı sağlar.

- Gazbetonun endüstriyel olarak hassas biçimde üretilebilmesi ve yapıda kolayca kullanılması da ayrı bir teknolojik üstünlüğüdür.

- Gazbeton yangına karşı dayanıklıdır.

- Isıl iletkenlik katsayısı düşük olan gazbeton aynı zamanda taşıyıcı bir yapı malzemesidir.

Kaynaklar
1. Taşdemir, M.A., (2000), "Yapı Malzemesi Olarak Gazbetonun Performansı Üzerine Bir Değerlendirme", Gazbeton Semineri, 22-23 Kasım, Pendik, 18s.
2. Taşdemir, M.A., 1999, "Rijit Bir Yalıtım Malzemesi Olarak Gazbeton", Seminer notu.
3. Taşdemir, M.A., (1999), "Gazbetonun Yapısı ve Özellikleri", GÜB (Gazbeton Üreticileri Birliği) Adana Toplantısı, Nuh Dünyası (aynı başlıkla), Ocak-Şubat, No.48, s.18-25
4. Taşdemir, M.A., (1999), "Yapı Malzemesi Olarak Gazbetonun Yalıtım ve Taşıyıcılık Özellikleri", Enerji Tasarrufunda Jeotermal Enerjinin ve Yalıtımlı ve Hafif Yapı Malzemelerinin Önemi Senpozyumu, MTA, 12-13 Nisan, Ankara, s.55-64.
5. prEN 12602, (1999), "Prefabricated Reinforced Components of Autoclaved Aerated Concrete", February, 128 pp.
6. Gürol, M., Taşdemir, M.A. and Kocataşkın, F., 1988, "Comparative Experimental Study of Reinforced Lighweight Concrete Roof Slabs", Civil Engineering Practive, Vol. 3, No.2, pp.59-66.
7. Özgün, T., Boz, M. ve Taşdemir, M. A., 1999, " Gazbetonun Yangına Karşı Dayanıklılığı", Seminer notu.
8. Breitenbücher, R., (1998), "Developments and Applications of High-Performance Concrete", Materials and Structures, Vol.31, April, pp. 209-215
9. Aydoğdu, M.E., (1999), "Sıva-Gazbeton Aderans Mukavemetinin İncelenmesi", C.Taşdemir yönetiminde Bitirme Projesi, İ.T.Ü. İnşaat Fakültesi.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
¹  İTÜ İnşaat Fakültesi,Ayazağa Kampüsü,İstanbul
² Türk YTONG Sanayi A.Ş.,Pendik,İstanbul

 

Duvar Elemanları

Platform

"Güncel Basın ve Mimarlık"  tartışılıyor.

Forum'da başlayan tartışmaya şimdi katılmak için tıklayın.  Tartışma 06 Şubat'ta İTÜ Mimarlık Fakültesi 109 No'lu Salon' da davetli konuşmacılar ile son bulacak.

Yönetici: Korhan Gümüş
Konuşmacılar:
Serhan Ada, Behiç Akİhsan Bilgin
Tan Oral

Lamp 83' ün katkılarıyla

Copyright © 2000-2002 Arkitera Bilgi Hizmetleri [email protected]

Reklam vermek için - Danışmanlarımız - Editörlerimiz