Proje Müellifi

Cem İlhan - İTÜ Mim. Fak. Mimar (Ekip Temsilcisi)

Tülin Hadi - İTÜ Mim. Fak. Mimar

Türkan Kahveci - Yıldız Teknik Üni. Mim. Fak. Mimar

Yardımcı Ekip: Aydoğan Özsoy - Bahçeşehir Üni. İç Mim. ve Çevre Tas. Böl. İç Mimar

Proje Açıklama Raporu

Sükunet İçinde Hareket...

"İslam mimarisi sükunet içinde harekettir, sınırlılığın berraklığına sahiptir, ifade bakımından mütevazı ve tabiidir, dramatik ya da dayatmacı olmaktan ziyade güzelliğe ve tezyiniliğe yöneliktir."

Cami yapısının bir tasarım konusu olarak "yer" den bağımsız, "kendisi olarak" ele alınması, birtakım tercihlerin en baştan yapılmasını da zorunlu kılar. Camiyi cami yapan unsurların yeniden yorumlanması ancak, bunun oturmuş bir plan şemasını zorlamadan yapılması temel düşüncemizdir. Cami gibi kesin ve keskin kuralları olan bir konuda "zamanın ruhunu" taşıyan bir yapıya ulaşmak konusunda temel yaklaşımımız ana başlıklar halinde şöyledir:

İç ve dış mekanın bütünleşmesi,
Dönemin merkezi plan idealini yinelemekten ziyade ‘enine gelişen' bir tipolojinin yeniden gündeme getirilmesi,
İç bahçe ve mihrap duvarının şeffaflaşarak bütünleşmesi,
Esneklik ve Yalınlık
Büyük açıklık geçme meselesinin arka plana atılması,
‘Örtü' konusunda biçimsel bir ön tercihten bilerek ve isteyerek uzak duruş,
İbadet anına hazırlık ve bunun gerçekleşmesini güçlendiren bir mekansal kurgu,
Işığın tüm mimariyi var edecek şekilde kullanımı,
Aşırıya kaçmayan bir tezyinat...

Kitle Düzeni ve Genel Kurgu
Yapının kente verdiği yüz, iki hakim unsur ile ifade bulur. Bunlar; artık sembolikleşen düşey minare elemanı ve prizmatik yalın geometrisi ile belirginleşen, enine genişleyen cami kitlesidir. Diğer asal unsurlar - gasilhane, abdesthane, imam odası vb.- ana kitle etrafında, farklı arsalara göre konumlanabilecek şekilde düzenlenen tamamlayıcı mekanlardır.

İç Mekan Kurgusu
Yapı kendini farklı mevsimsel döngülere uydurabilme anlamında da öneriler sunar. İç-dış bütünlüğü bu noktada devreye girer. Avlunun bir ibadet mekanı olarak "iç"in bir uzantısı haline gelmesi, onunla bütünleşmesi sağlanır. Böylece cemaatin topyekünlüğü mekansal anlamda da karşılığını bulur. Son cemaat mahali özellikle yaz aylarında adeta eriyerek yok olur, iç ve dış arasındaki bir eşik olmaktan çıkar.

Caminin gündüz ve gece algılanışı, kabuğunu oluşturan duvarların niteliği ile değişkenleşir. Çeperin geçirgenliği, gün ışığının filtre edilerek içeri süzülmesini sağlar. İç mekan bu kontrollü ışık ile hacim kazanır. Geceleri ise "iç"in aydınlığı geçirgen çeperden yayılarak "dış"a imada bulunur.

Esneklik
Cami ve ek yapıları, farklı arsa geometrilerinde konumla nabilme, büyüyebilme ve programsal açıdan ek alabilme açısından zengin konfigürasyonlar sunar. Çeperi oluşturan geçirgen duvar caminin konumlanacağı ana ulaşım arterlerine istenen noktadan açılabilir.

Camiyi oluşturan ana modül, çoğaltılarak farklı plan şemalarına zorlanmadan ulaşabilmeyi sağlar. Enine büyüme kararı bu çoğaltma modülasyonunda da sürdürülür.

Tezyinat
Tasarımın bütününde tezyinatın dengeli bir düzeyde tutulması ve duvar elemanlarının parçası haline geldiği bir yorum hedeflenir. Bu bağlamda özellikle mihrap yönündeki duvar şeffaflaşarak bahçe ile bütünleşir. Tabiatın kendisi ibadet edilen ortamın bir parçası haline gelir. Duvarda tek bir prefabrike modüler elemanın farklı yönlerde dizilmesi ile zengin bir tezyinilik ve ışık birlikte elde edilir.

Örtü Strüktürü ve Endüstriyel Üretim
Çatı örtüsünün tek belirleyici unsur olmasından özellikle kaçınılır. Örtüde çeşitlenme ve strüktür olanakları sağlanması, cami örtüsünün yerel koşul ve tercihler doğrultusunda çeşitlenebilmesini sağlar. Kısacası örtünün kendisi cami kurgusunu tek başına belirlemez.

Bu bağlamda hangi biçim kullanılırsa kullanılsın örtüyü çift cıdarlı termal bir kabuk oluşturur. Prefabrike modüllerden oluşan kabuk hızlı, hafif ve ekonomik çözümler sunarak, en başta değinilen zamanın ruhu da strüktüre yansıtılmış olur.

Cami Mimarisi Üzerine Fikir Yarışması