Yarışma alanı, Büyükçekmece ve Küçükçekmece gölleri arasında, E-5 devlet karayolundan başlayıp güneyde doğal bir eşik olan vadi sınırına kadar olan aks ve çevresidir. Göller arasında kalan alan ve çevresinde yoğun toplu konut alanları, endüstriyel yapılar ve fuar işlevlerini barındırmaktadır.
Ülkemizde yaşanan hızlı nüfus artışı ve fiziksel büyüme kentsel mekanların bozulmasına, yozlaşmasına ve kimliksizleşmesine neden olmaktadır. Bu oluşum, özellikle kentlerimizin doğal alanlarında yaşanmaktadır. Ekolojik özelliklere sahip alanın sorunları statik bir planlama anlayışı yerine ekolojik bir planlama anlayışı ile ele alınmalıdır. Bu özellikli çevrede doğayı ve kenti birbiriyle barıştıracak, sürdürülebilir çevre stratejisi ile yeniden tasarlanması ve tanımlanması gereklidir.
Alanın gelecekte yaşayanların bir arada, ticari fonksiyonunun yanında, sanat ve kültür etkinliklerinin üretildiği, açık hava faaliyetlerin düzenlendiği - yaşayan, kentlinin kent yaşamıyla bulaşacağı bir kentsel yaşam alanı olmaya adaydır.
Kavramsal Yaklaşım
Günümüzde mimarların, plancıların ve peyzaj mimarlarının en önemli görevlerinden biri sürdürülebilir çevre ve sürdürülebilir enerji ilkelerini dikkate alarak kentsel mekanları yeniden üretme zorunluluğudur. Bilimsel anlamda sürdürülebilirlik, yeniden üretilebilen ve gelecek zamanlarda da korunacak doğal kaynaklar için bir düzen kurmanın, önlemler politikasının alması şeklinde tanımlanmaktadır. Sürdürülebilir planlama ve tasarım, geri planda çeşitliliği olan, arazi kullanım planlaması, enerji, ekoloji, ekonomik gelişme ve klimatoloji gibi öncelikli konular arasında geniş farklılığı içeren (entegre) bütünleştirilmiş bir yaklaşıma ihtiyaç duyulmaktadır.
Bu nedenle planlama ve tasarım çalışmalarında ekosistemi ve kaynakları göz önünde bulundurarak yaşam kalitesinin yükseltilmesi hedeflenmektedir. Ayrıca, enerjinin etkin kullanılmasına yönelik olarak ortaya çıkan sürdürülebilir enerji kavramı, sürdürülebilir çevre ile birlikte sürdürülebilir kalkınmanın önemli bir etkeni olarak ele alınmaktadır.
Metropoliten Transport Reserarch Unıt (MTRU)'te çalışmakta olan Keith Buchan ve arkadaşları, yaptıkları çalışma neticesinde sürdürülebilir planlama ve tasarımın çatısının oluşturulması aşamasında altı genel amacın önemine değinmektedir.
Bunlar;
• İnsanlar için daha yaşanabilir bir fiziksel çevrenin oluşturulması,
• Bio-farklılığı destekleyen fiziksel durumun iyileştirilmesi,
• Sağlıklı ve güvenli bir çevrenin oluşturulması,
• Toplu kullanımların özendirilmesi,
• Sürdürülebilir ekonomik aktivitelerin ve enerji kullanımın ortaya çıkarılması,
• Sürdürülebilir esaslara göre çevrenin tolere edebileceği seviyenin altındaki etkilerin azaltılmasıdır.
Sorunlar
Yarışma alanında bugünkü sorunları aşağıdaki gibi özetlenebilir;
• Alandaki doğal değerlerin yanlış kullanımlar sonucu yok olmaya başlamış olması,
• Cumhuriyet Caddesi çevresindeki yoğun yapıların yarattığı görsel kirlilik.
• Cumhuriyet Caddesi’nin alanları ayrıştırdığı, böldüğü.
• Yarışma alanında kullanım çeşitliliği ve nitelikli bir merkez gelişmesi gözlenememesi.
• Alan, yakın çevresinde yoğun konut alanları içerisinde bulunması ve kamusal mekan olarak değerlendirilmesi nedeniyle özel bir ilgi odağı olması.
• Yoğun trafik arterlerin yaratmış olduğu gürültü ve hava kirliliği gibi çevresel sorunlar nedeniyle oluşan sağlıksız mekanların varlığı.
• Fiziksel dokuda ulaşım ve diğer kullanımlar sonucu kayıp mekanların ortaya çıkması,
• Alanın trafik kaosu, yapı yoğunluğu ve otomobil öncelikli ulaşım yaklaşımlar nedeniyle kent yaşamında, yayanın kent gelişmesinde ihmal edilmesi.
• Şehircilik ve mimarlık kültürü açısından özgün ve kimlikli mekanların yaratılamaması.
• Tüm bu sorunlar, sosyal yaşamın geçtiği kentsel dış mekanının kalitesini zayıflatmıştır.
Üst Ölçek Plan Kararları
Beylikdüzü yerleşmesi, Büyükçekmece ve Küçükçekmece su havzaları gibi doğal değerleri ile fuar organizasyonları, Olimpiyat Parkı ve yat limanı gibi stratejik yatırımların bulunması nedeniyle İstanbul Metropoliten Alanın cazibe merkezi olması nedeniyle hızla büyüyen bölgesidir.
Sürdürülebilir kentleşme stratejisi ile artık kentsel dokunun içerisinde veya çeperlerinde korunmuş doğa parçaları yaratılması zorunludur. Büyükçekmece ve Küçükçekmece su havzaları arasında kalan ve önemli özelliklere sahip bir doğa parçası olan yarışma alanı, tasarım alanını da aşan bir hinterlandı içerisinde ekolojik sistemin sürekliliği ilkesi kapsamında değerlendirilmelidir.
Yeşil Sistem Stratejisi
Türkiye’nin ve dünyanın en özgün kentlerinden biri olan İstanbul’un sağlıksız kentleşme sürecine paralel olarak kentsel ve kırsal peyzaj öğelerini önemli ölçüde yitirmeye başlamıştır. İstanbul metropolünün yeşil sistem senaryosunda öncelikle her yaş kuşağındaki kentlinin sağlığı ve eğlence gereksinimleri, kentin fiziksel yapısının ve dokusunun iyi değerlendirilmesi ve dengelenmesi kentte estetik görünüm kazandırılması temel amaç olarak kabul edilmelidir. Bu amaçla kent içerisindeki mevcut yeşil alanların öncelikle korunması sağlıklaştırılması yenilerinin geliştirilmesi ve yeşil bağlantıların, yaya alanlarının oluşturulması ve süreklilik göstermelidir.
Yeşil sistem stratejisi ilkeleri;
• Kent yakın çevresindeki ve içerisindeki doğal bölgelerin (koruluklar, bahçeler, dere çevreleri, göl havzası...) korunması geliştirilmesi ve bütünleştirilmesi – Yeşil Kuşaklar,
• Kent yakın çevresinde ve içerisinde her yasta halkın günlük hafta sonu ve mevsimlik rekreasyonel gereksinimlerini karşılayabileceği kent parkları – kırsal parkların nicelik ve nitelik olarak artırılması,
• Bio-klimatik koşullandırılmasını sağlayacak klimatizasyon bölgelerinin ve karakterinin yaratılması yada değerlendirilmesi,
• Kent Bütün’ünden ve göl kıyı yakın çevresindeki yasam alanları arasında ulaşım olanaklarının düzensiz ve yetersizliğini toplu taşımla kolaylaştırılması
olarak özetlenebilir.
Ekolojik sistemin parçası ve odak noktası olarak görerek bir devamlılık içerisinde ele alan bu yaklaşımda; göl havzalarının aktif korunması yanı sıra, göller arasındaki ekolojik birlikteliğin, sürekliliğin sağlanması ve sürdürülebilir çevreler oluşturulabilmesi için çevredeki yapılaşmış alanlarının tekrar değerlendirilmesi ve tasarlanması hedeflenmelidir. Ekolojik yaşam koridoru, vadi tabanında eğitsel amaçlı açık alan kullanımlarının (park, çocuk bahçesi,oyun alanları, spor alanları) ağırlıkta olacaktır. Bu ekolojik koridor ya da vadi boyu ve sulak alanlar bütünü, İstanbul Metropoliten alan içerisinde doğaya açılan ekolojik yaşam koridoru olarak kentten doğaya açılımı sağlayan ve doğa parçalarının mekansal sürekliliği sağlamaktadır.
Yakın Çevre ile Bütünleşme
Sürdürülebilir yerleşmeler kapsamında kentlilere, özellikle de kentli çocuklara, doğayı yaşatabilme, doğal süreçlere ve doğal çevreye karşı ilgi duymalarını sağlamak amaçlanmaktadır. Bu nedenle yarışma alanın ekolojik yaşam koridoru ile ekolojik ve mekansal ilişkinin kurgulanması amaçlanmıştır. Beylikdüzü eskiden İstanbullunun hafta sonu ve yaz aylarında Geleneksel rekreatif yaşam yeri olan garden (bahçe) kültürünün olduğu yerdi. Bu nedenle yarışma alanı, sanat, kültür, dinlence ve spor etkinliklerinin üretildiği, rekreatif faaliyetlerinin depolandığı, doğanın kentsel yaşamla buluşacağı bir kent bahçesi olarak değerlendirilmiştir.
Ayrıca alana erişebilirliğin yükseltilmesi amacıyla E5 karayolunun güzergahından geçen metronun metro istasyonu alanın kuzeyine kaydırılarak kent ve çevresi ile ilişkisi güçlendirilmiştir. Bunun yanında alan çevresinde tekerlekli toplu taşım durakları önerilmiştir.
Alanın kuzeybatısında yer alan TURYAP merkezi, ekolojik yaşam koridoru ile diğer konut alanlarından kent bahçesine yeşil bağlantılar önerilmiştir.
Kentsel Dönüşüm Stratejisi
Projenin amacı, Beylikdüzü’nün eskiden İstanbullu’nun haftasonu ve yaz aylarında geleneksel rekreatif yaşam yeri olan garden (bahçe) kültürünün yeniden yorumlanarak kent bahçesi olarak kentliye sunulmasıdır.. Bu nedenle yarışma alanı, sanat, kültür, dinlence ve spor etkinliklerinin üretildiği, rekreatif faaliyetlerinin depolandığı, doğanın kentsel yaşamla buluşacağı bir kent bahçesi olarak değerlendirilmiştir. Yarışma alanının kültürel ve sosyal kullanımlara yönelik yeni açık alan ağırlıklı bir kompleks, modern kentin taleplerini karşılayacak yeni bir kamusal mekanın sürdürülebilir planlaması ve tasarımını yapmaktır
Bu nedenle alanın, potansiyellerini farklı ölçeklerde sistematize eden, bu anlayışla da mekansal belirsizliklerini ortadan kaldırılması, çevresel ilişkilerini yeniden tanımlanması ve çevreyle bütünleştirilmelidir. Bu amaca erişebilmek için alana yönelik şu hedefler ve araçlar belirlenmiştir.
Geliştirme stratejisi, planlama araçlarının zaman ve mekan içinde eşgüdümlü olarak kullanımı ile olanaklıdır. Stratejide, etki'yi yaratacak olan başlıca planlama araçları erişilebilirliğin artırılması ve odak noktalarındaki tasarımlarla planlama alanı çevresinde dönüşüm daha hızlı, sağlıklı ve istenilen nitelikte gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır.
Alan içerisinde son derece karmaşık ve çoğunlukla bir kent merkeziyle uyuşmayan kullanımların bulunduğu gözlemlenmiştir. İyi bir fiziki planlama ve tasarım bu kent parçasının nitelikli bir merkeze dönüşmesi için yeterli değildir. Fiziksel önlemlere ek olarak;
• gelişmenin öngörülen hız ve disiplin altında oluşmasını denetleyecek bir yönetim ve örgütlenme modelinin,
• yaratılan fiziksel önlemleri destekleyerek sermayenin harekete geçmesini kolaylaştıracak bir yatırım ve finansman modelinin ve
• alanın bakım ve işletmesi için işletme modelinin
planlanarak eşgüdüm içinde devreye sokulması gerekmektedir.
Yönetim ve örgütlenme modeli
Uygulama projelerinin denetlenmesi ve onayı, gelişmelerin istenilen hız ve disiplin içinde gerçekleşmesinin denetimi, gerekli altyapı olanakların yaratılarak mülkiyet dönüşümünün denetim altında tutularak gereğinde müdahale edilmesi, kaynak akışının düzenlemesi ve izlenmesi, yapımcı-geliştirici veya pazarlamacı şirketlerin kurulması belediyenin denetiminde halkın katılımıyla gerçekleştirilmek zorundadır.
Yatırım ve finansman modeli
Alan kamu yatırımları yanında özel girişimcilerin devreye sokularak kısa zamanda gerçekleştirilmelidir. Erişilebilirliğin arttırılması, tasarımla alana çekicilik yaratılması, altyapı ve statü kazandırıcı kamu yatırımları gibi önlemler çoğunlukla sermayenin harekete geçmesini sağlayabilecektir. Burada gözetilmesi gereken ilke, ekolojik değerleri ön planda tutan ve kamu yararlarından ödün vermeden özel girişimcileri yatırıma özendirecek dengenin veya kurgunun kurulmasıdır.
İşletme modeli
Alan içerisinde yer alan özel işletmelerden elde edilecek kira gelirleri yanında fuar, kermes türü etkinliklerden gelecek gelirlerin alanın bakımına harcanmalıdır. Böylece belediyeye ekstra bir yük gelmeden alan kendi kendini finansa edebilir.
Temel Tasarım Konsepti
Beylikdüzü’nün eski ismi bahçe anlamına gelen “GARDAN” dır.
Tasarımın ana kurgusu bu noktadan çıkarak, doğal peyzaj ilişkisi ve sakinlik gibi değerleri dikkate alınarak, çağdaş kent bahçesi anlayışı dahilinde yorumlayan kentli için, canlı, çekici, motive edici bir yaşam çevresi sunabilmektir. Bu kurgu, alanın özüne uygun, kimlikli bir kentsel yaşam alanına dönüşmesini sağlayacaktır. Böylece park alanında yaya dolaşım alanlarının, bisiklet yollarının, geniş yeşil alanlar ve çim alanların olduğu ve çeşitli açık ve kapalı kültürel, sosyal ve rekreatif ağırlıklı kullanımlar oluşturulmuştur.
• Kent Bahçesi Vizyonu (geleneksel bahçe yaşantısının modern yorumu):
Alanda, doğanın geometrisi olan iç – dış bükey çizgileri kullanılarak oluşturulan mekan insan aktivitelerinin yoğunlaşacağı, geleneksel bahçe yaşantısının modern yorumu olarak etkinlik, toplanma ve dinlenme mekanlarının bulunduğu bir alandır.
• Cumhuriyet Promenatı:
Cumhuriyet caddesi çevresi dinlenme parkları, koruluk, tiyatro, ticaret sinema, kültür, kongre salonları ve açık hava etkinlikleriyle çevrelenmesi ile oluşacak yoğun yaya hareketleri nedeniyle yayalaştırılmış ve Cumhuriyet Promenatı oluşturulmuştur. Yayalaştırılan caddede oturma bankları, su oyun havuzları yanında bisiklet yolu yer alacaktır.
• Etkinlik Çadırı:
Etkinlik çadırı yarı açık bir alanda ramazan çadırı, hediyelik eşya ve kitap türü özel kullanımların yapılacağı alan.
• Koru Bahçesi:
Mevcut ağaç dokusunun korunarak ekolojik sürekliliğe katkısı yanında görsel bir değer olarak kullanılan alan.
• Dinlenme Bahçesi:
Konut yakın çevresinde kullanıcıların dinlenme ve çocuk bahçesi kullanımları içeren alan.
• Yeşil Avlular:
Kültür avlu; açık havada konser, tiyatro, sinema gösterileri türü kültürel etkinliklerin yapılacağı alan,
Etkinlik avlusu; yöresel ürünlerin satıldığı, festival ve kermes türü etkinliklerin düzenleneceği alan,
Rekreatif avlu; koşma, güneşlenme, spor, piknik türü serbest rekreatif faaliyetlerin yapılacağı alan.
• Yeşil Bağlantılar:
Mevcut ve öneri yeşil doku ile kent bahçesi ve yakın çevre ilişkisinin, yeşil sürekliliği ve yaya aktarımını sağlayacak alan.
• Spor Bahçesi:
Kentli ve yakın çevrene yönelik olarak kapalı ve açık spor etkinliklerin yapılacağı alan.
• Ticaret Avlusu:
Cumhuriyet caddesinin ticaret ve konut yapıların yer aldığı alanın ticaret avlusu olarak değerlendirilmiş ve çevresindeki kullanımlar ile yoğun yaya trafiği nedeniyle sosyal etkileşimin artması hedeflenmiştir.
Peyzaj Tasarım Konsepti
Tasarlanan mekanlar üzerinde plastik sanat objeleri ve gerekli kent mobilyaları dışında başka mimari elemanlar bulunmamaktadır. Bitki tasarımının genel konsepti, sade ve doğal ortamlar yaratacak türler seçilmiştir. Ancak görsel monotonluğun kırılması için değişik mevsimlerde çarpıcı renklenmeye neden olacak bitki türlerinin kullanılması da konseptin ana temalarından biridir. Projede halkın kent içinde doğayla tanışması amaçlandığından, sade – basit – doğal ortamlarda bulunan bitkilerin değişik kompozisyonlarına yer verilmiştir.
Ayrıca Cumhuriyet Caddesi peyzajında ise; cadde de doğal bir yeşil koridor etkisi yaratılması, cadde peyzajı kimliğinin mevcut potansiyellerden yararlanılarak oluşturulması ve geliştirilmesi, alanda doğal bitki türlerinin kullanılmıştır.
Mimari Tasarım Konsepti
Yarışma alanın yakın yapısal çevresinin kimliğinde noktasal ve ardışık müdahaleler ile düşeyde yapılanmış konut ağırlıklı programların baskınlığı gözlenmektedir. Bu yapılanma biçiminde özellikle zeminde yatay ilişkilenme önemli eksiklik olarak ortaya çıkmaktadır. Yarışma konusu bu bağlamda alanın kimliğini zenginleştirme fırsatı oluşturmaktadır. Arka planda ise benzer karekteristikler taşıyan alanlar için model olabilme fırsatını da beraberinde barındırmaktadır.
Bu çerçevede genel tespitler ve öneri çözümün yörüngesi aşağıdaki konseptte gerçekleşmelidir.
• Mevcut fiziksel çevrenin baskın karekteristiğinin tekrar edilmemesi gerektiği; Bu bağlamda öngörülen mimari programların tekrar düşey ağırlıklı ve birbirinden kopuk ilişkileneme biçiminde ele alınmaması gerektiği tespitine ulaşılmıştır.
• Bunun yerine mimari enerjinin mevcut yetersiz zemin ilişkilerini geliştirecek, katmanlaşarak zemin arttıran yönde odaklanması gerektiği tespitine ulaşılmıştır.
Spor Kompleksi
Bu bağlamda "Cumhuriyet Promenadına" takılı açık ve kapalı spor alanlarının mekan organizasyonları aşağıdaki müdahaleler ile biçimlendirilmiştir:
Mevcut zemine ilave zeminler ilave ederek,
• Güneydeki açık alan spor aktivitelerinin izlenebildiği geçirgen yüzeye dönüşerek başlayan, daha sonra ise kapalı spor aktivitelerine doğal kuzey ışığı sağlayarak örten Kuzeyde ise ana girişi tanımlayarak tekrar mevcut zeminle buluşan 'üst zemin' önerilmiştir.
• Mevcut zemin bir kot çökeltilerek kapalı alanın ana hacmini oluşturan spor sahaları ve seyir yüzeyleri elde edilmiştir. Bu ana kapalı hacmin Kuzeyine spor kompleksinin gastrolojik ve donanımsal ihtiyaçlarını sağlayan birimler ve iki spor salonu takılmıştır. Güneyinde ise açık spor aktiviteleri seyir yüzeyini taşıyan iki spor salonu ve kapalı-açık spor aktiviteleri mekanları ilişkilerini sağlayan bağlantı kurulmuştur.
• Güneyden başlayarak mevcut zemin bir kot aşağıya coğaltılarak öncelikle açık spor aktiviteleri için teknik destek mekanları (soyunma, duş, wc) sağlayan 'alt zemin' elde edilmiştir. Bu zemin Kuzey yönünde devam ettirilerek kapalı spor sahaları için teknik destek mekanlarını (takımlar için hazırlanma, soyunma, duş, wc ve hakemler için gerekli mekanlar, revir mekanı) barındırmaktadır. Devamında ise teknik mekanlar, depolar ve otoparka dönüşmektedir.
Kültür Merkezi
Kültür Merkezi ise "Cumhuriyet Promenadının" "Vadiyle" buluştuğu uçta ve Cumhuriyet Promenadının "Vadiyle" hem görsel hemde fiziksel temasını engellemeyen, tam tersi vadinin doğal yapısına duyarlı inen katmanlar ile bakı yüzeyleri oluşturacak biçimde kurgulanmıştır.
Konaklama Tesisi
Konaklama Tesisi ise "Cumhuriyet Promenadının" vadiye inen katmanların en uç yüzeylerinde kurgulanmıştır. Böylelikle üst zeminlerinde vadiye bakı yüzeyleri elde edilirken bir yandan mahremiyetleri sağlanmış bir yandan ise Kültür Merkezi ile yakın ilişki içerisinde de bulunmaları sağlanmıştır.
Bütün yorumları forumda okuyun!Bütün yorumları forumda okuyun!