reklam

Persler ya da Medler döneminde inşa edildiği düşünülen Bem şehri İslamiyetten önceki dönemde hızla gelişti. İpek Yolu'nun üzerinde bulunması ve Bem'de üretilen tekstil ürünlerinin dünyaca üne sahip olması nedeniyle şehrin ekonomisi oldukça güçlüydü. MÖ 500 yıllarında kurulduğu tahmin edilen şehir 1850 yılında bilinmeyen bir şekilde terk edilene kadar kullanıldı.

Erg-e Bem (Persçe) olarak da adlandırılan şehrin ünlü kalesi Sasaniler Dönemi'nde inşa edildi. 180.000 m² genişliğe sahip kale, 6-7 m yüksekliğinde ve 1.815 m uzunluğunda duvarlara sahipti. "Bidar Bash" olarak bilinen iki büyük kulesi ile birlikte toplam 67 tane kulesi vardı.

Güvenlik
Bem, antik çağda diğer şehirler gibi çok iyi korunuyordu. Şehir yüksekte kurulmuştu ve etrafı yüksek, kalın duvarlarla, hendeklerle çevrilmişti. Şehrin kalesi, güvenlik açısından şehrin en yüksek yerine konumlanmıştı.

Kalenin tasarımı ve mimarisi
Kalenin planlaması ve mimarisi pek çok açıdan bakıldığında ustaca düşünülmüştü. Şehrin ve kalenin yıkılmadan önceki haline bakıldığında bütün planlama aşamaları çok iyi okunabiliyordu.

Kale'nin mimarisi iki farklı bölümden oluşuyordu.
· İçteki duvarlar kaleyi kapsayacak şekilde hükümdarlara aitti. Burada değirmen, "Dört Mevsim" konutu, 40 m derinliğinde su kuyusu ve 200 at için ahır bulunuyordu
· Hükümdarların bölümününün etrafını saran diğer bölümde ise, çarşı, kamu alanlarını kapsayacak şekilde 400 tane bina bulunuyordu.

Dik bir yoldan şehrin kapısına ulaşılıyordu. Oktagonal formdaki kapının yanında görevliler için odalar bulunuyordu. Şehrin kuzey-güney (Kapı-Kale) aksının iki tarafında dükkanlar yer alıyordu.

Kalenin kapısının karşısında büyük bir meydan, meydanın diğer tarafında kervansaray bulunuyordu. Takye adı verilen bir başka binada özel dini merasimler yapılıyordu. Zurkhane denilen (İran sporlarının yapıldığı bir çeşit spor salonu) şehirde yer alan önemli binaların arasındaydı.

Konutlar üç tipten oluşuyordu;
· Fakir aileler için 2-3 odalı konutlar
· Orta sınıf aileler için 3-4 odalı, verandalı konutlar
· Farklı mevsimlere göre yönlenmiş odaları, avlusu ahırıyla çok lüks konutlar

Kerpiçten yapılmış bütün binalar çok güzel bir sıvayla kaplı ve kafesli pencereler ile süslüydü.

Perslerin, Arapların, Selçuklular'ın, Safeviler'in egemenliği altına giren şehir 1722'deki Afgan istilası ile önemini yitirdi. 1932 yılında İran ordusu tarafından kışla olarak kullanılıp daha sonra boşaltıldı.

Bem Kalesi 26 Aralık 2003 tarihindeki depremde çok büyük hasar görene kadar dünyadaki kerpiçten yapılmış iki önemli binadan bir tanesiydi. UNESCO tarafından Kültür Mirası Listesi'ne de alınan kalede 1953'te başlayan restorasyon çalışmaları ise depreme kadar devam ediyordu.