Budapeşte’de eğitimini tamamladıktan sonra Dessau’ya giderek Bauhaus’a katılan mimar, eleştirmen, kent plancısı ve mobilya tasarımcısı Weiner, bir mimarın görevinin topluma hizmet etmek ve toplumu dönüştürmek olduğunu kavradıktan sonra Moskova’da çalıştı.
Sovyetler Birliği deneyimleri ve Yoldaş Stalin’in Moskova kent planı için verdiği direktiflerden yola çıkan Weiner, hazırladıkları kent planının üç temel noktasını şu şekilde özetliyordu:
“Kent, iç ve dış bölgelere ayrılmıyor. Sosyalist sistemin demokratik yapısı, kentin her yerinin eşit kalitede olmasını gerektiriyor.“
Weiner’in bu sözleri ne yazık ki gerçeği yansıtmıyordu. Sadece Sztálinváros’ta değil, ülke genelinde periferiler yokmuş gibi davranıldığı bilinen bir gerçekti. Mimarın dile getirdiği bu kentsel mekan eşitliği anlayışının, sosyalizmin nefretle baktığı kapitalist dünyada geliştirilip benimsenmesi ise oldukça ironik.
“Kent’ ve ‘Endüstriyel Alanlar’ organik bir bütünün iki kutbudur. Kentin merkezi ve fabrikaların bulunduğu alanın ana girişi, birbiriyle doğrudan ilişkili olmalı.”
Weiner, bu anlayışa dayanarak kentin endüstriyel ve konut alanları arasında bir Via Sacra1 geliştirdi. Ancak bu, sosyal eşitliği temel alan mekan eşitliği anlayışına ters düşüyordu. Bu ana bağlantı aksının fonksiyonu, iktidardaki parti üyelerinin resmi geçidi ve diğer politik olaylar için, bir cardo2 oluşturmaktı.
“Kente getirilen strüktürel ve mimari çözümler, bireysel aktivitelerin ve aile etkinliklerinin yanı sıra ‘tüm kamunun katılacağı’ büyük kutlamalar da dahil olmak üzere kamusal yaşamın her anı için uygun olmalıdır. Ancak bu prensip uygulanırsa yapılan kutlamalar mimari dille birleşerek sahip olması gereken anlama ulaşır.”
Sztálinváros’un planları ve uygulama dökümanları, tüm bu prensip açıklamaları ve yaşanan gerçek arasındaki tutarsızlığı gözler önüne seriyor. Planlama ve uygulama süreciyle paralel ilerleyen ideolojik tanımlamalar yaratma ve tesadüfi olarak gelişen düzeltmeleri de bu tanımlamalara uydurma girişimleri, başlangıçtaki ideallerle sonuç arasındaki bu uyumsuzluğa neden oldu. Her şeyin planlanması gerektiği prensibinin arkasında, plansızlık ve organizasyon zaafları gizleniyordu.
Kentin inşasına 1950 yılında başlandığında, belirlenen ilk hedeflerden biri ilk kez tek bir alanda inşa edilen -ve birbirinin tamamen aynı olan- konut öbekleri nedeniyle ulusal ortalamanın ötesine geçen üretim masraflarını azaltmak oldu. İlk evrede tamamlanan binalar, akla modernizmi getiriyordu. Ancak bu standardizasyonun teknolojik bir dayanağı olmadığını ve prefabrik elemanların kullanılmadığını da ayrıca belirtmek gerekiyor.
1 Via Sacra (Latince): Kutsal Yol, Antik Roma kentinin ana caddesi
2 Antik Roma dönemi kent planlamasında kuzey - güney doğrultusunda uzanan yol
İmaj Galerisi
 Sztálinváros, 1959. Kaynak: Sztalinvaros.uw.hu |  Dunaújváros, 1964. Kaynak: Sztalinvaros.uw.hu |