Havagazı üretim tesisi, merkezi Glasgow'da bulunan "Lanloux and Sons" fabrikası tarafından kurulur. Fabrikanın kuruluş çalışmaları sürerken kent içi nakil şebekesi de hazırlanmıştır. Fabrikanın kuruluşu sırasında kent içi aydınlatma için 600 fener öngörülmesine karşın kentin hızlı büyümesiyle bu sayı 3.000'e ulaşır. Bu nedenle fabrikada zaman zaman kapasite artırımı için ekler inşa edildi. Fakat 1900'lü yılların başında elektrik kullanımın yaygınlaşmaya başlamasıyla, 1904 yılından itibaren İzmir'in aydınlatılmasının elektriğe dönüşmesiyle, havagazı kullanımı mutfaklar sınırlandı. 1.Dünya Savaşı başlarına kadar hem gaz hem elektrikle aydınlanmaya devam edilmiş ancak daha sonra havagazı ile aydınlanma terkedildi. Cumhuriyet döneminde yabancı şirketlerin imtiyazları uzatılmadığından belediyeye devredildi ve havagazı mutfaklarda kullanılmaya uzun süre devam etti.
1955 yılında kapatılan fabrika binalarının büyük bir bölümü günümüze ulaşamadı. Son olarak ESHOT ve İZULAŞ tarafından kullanılan fabrika binası koruma kurulundan gerekli izinler alındıktan sonra restorasyon çalışmaları başladı.
Havagazı Fabrikası Restorasyon Projesi gereğince, 24 bin metrekarelik açık alan üzerindeki 2.850 metrekarelik inşaat alanına sahip tescilli yapılar dışındaki tüm yapılar yıkıldı.
Fabrika sahasındaki dökümhane binası kafeterya olarak planlanırken, depo binaları da sergi salonu ve sanat atölyeleri şeklinde düzenlendi. Ayrıca diğer tescilli yapılar, okuma salonu satış birimi ve idari bina olarak kullanılmak üzere restore edildi. Alanın gerisindeki iki katlı betonarme bina da yeniden düzenlenerek yenilendi. Aynı çalışmalar çerçevesinde, eski Havagazı Fabrikası'nın simgesi konumunda olan dev bacanın iç temizliği yapıldı ve bacanın güçlendirilmesi için gerekli çalışmalar gerçekleştirildi.
Fabrika sahasındaki dökümhane binası kafeterya olarak planlanırken, depo binaları da sergi salonu ve sanat atölyeleri şeklinde düzenlendi. Diğer tescilli yapılar ise okuma salonu satış birimi ve idari bina olarak kullanılmak üzere restore edildi. Alanın gerisinde iki katlı betonarme bina da yenilendi.
Tarihi Havagazı Fabrikası 2008 yılı Aralık ayı sonunda hizmete alındı. İzmir'de sanayinin gelişmesinde önemli rol oynayan yapı uzun yıllar sonra, bu kez kültür sanat ağırlıklı bir çekim noktası olarak yeniden kent yaşamında yer almaya başladı.
Fonksiyon Dönüşümü