Gündem

Bölünmüş Kentler

Tarih: Ağustos 2009 Kaynak: Conflictincities.org, Of States and Cities: The Partitioning of Urban Space, Buiding Design, Morgenpost.de, Der Spiegel, Research.the-bac.edu, Lebbeuswoods.wordpress.com, Manchester.ac.uk, Eaue.de, Wikipedia Derleyen: Burcu Karabaş
Kapitalizm Öncesi Kentler
Kent içindeki bilinen ilk bölünmelerden birine, Çinli yazar Kuan-tzu'nun sözlerini aktaran Spiro Kostof1 tarafından değiniliyor:

"Eğitimli memur, köylü, zanaatkar ve tüccarların bir arada olmaları gereksiz tartışmalara, fikir ayrılıklarına ve zıtlaşmalara yol açabileceğinden, bu gruplar ayrı yerlerde yaşamalıdır. Öğretmen ve bilim adamları okullara, köylüler tarlalara yakın alanlarda; zanaatkarlar resmi saray civarındaki atölyelerde, tüccarlar da ticaret bölgelerinde yaşamalıdır."

Kuan-tzu'nun saptamalarındaki belirsizlik, önerilerini işçilerin işe gitme süresini kısaltmak için yapıyormuş gibi görünmeye çalışmasıyla farkediliyor. Oysa buradaki amaç, doğrudan sosyal ayrım. Aynı yaklaşıma, tarih öncesinde de rastlamak mümkün. MÖ 14. yüzyılda Kahire'nin güneyinde kurulan Amarna kentinde, işçilerin yaşaması için grid sistemle bölünen alanlar hazırlandı, ancak zengin kesim oturacağı evi istediği yerde inşa etme özgürlüğüne sahipti. Mısır piramitlerinin yapımında çalışan işçilerin tahminlere göre MÖ 2670 yıllarından itibaren barınmaya başladığı Kahun'daki köy ise, içeridekilerin dışarıya çıkmasını önlemek amacıyla yüksek duvarlarla çevriliydi.

Bilinen en erken izole kentler ise, muhtemelen Çin'deydi. Bu yerleşimler, sadece işgali önlemek amacıyla inşa edilen bilinen duvarlarla değil, aynı zamanda "disiplini korumak ve halkı kontrol altında tutmak" için geliştirilen özel bölgelerin duvarlarıyla da çevriliydi. Dolayısıyla sosyal kontrol amacıyla yapılan zorunlu ayrımların geçmişi, uzun yıllar öncesine dayanıyor. Lewis Mumford2, bu konu hakkında detaylı ve belki de üzerinde tartışılabilecek açıklamalar yapıyor:

"Mesleki farklılıklara ve sosyal sınıf ayrımına dayanan katmanlaşma, antik şehirlerde mutlak hakimiyete sahip olanın en tepede durduğu kentsel bir piramit meydana getirdi. Kral tek başına zirvede oturuyor, rahip, savaşçı ve katip ise zirvenin altında yerini alıyordu. Piramidin aşağıya doğru genişleyerek ilerleyen katmanlarında tüccarlar, zanaatkarlar, çiftçiler, denizciler, hizmetçiler, özgür kentliler ve son olarak en aşağı tabakayı oluşturan köleler bulunuyordu. Bu bölünme, çeşitli derecelerde mal varlığı veya yokluğuyla daha da keskinleşiyor, giyim tarzı ve yaşama biçimiyle de dışarıya yansıtılıyordu."

1 Kostof, S. (1992) The city assembled: The elements of urban form through history
2
Mumford, L. (1961) The city in history: Its origins, its transformations, and its prospects


Bölünmüş Kentler
Bölünmüş Kentler
Gündem Arşivi
Dönem için hazırlanan gündemlerin listesi aşağıdadır. Ayrıntılarına ulaşmak istediğiniz gündem başlığını listeden seçiniz.