Fotoğraf: Keith Goldstein

İçinde bulunduğumuz dönemde kentlerin bir bölünme ve kutuplaşma sürecinde olduğu ve bu değişimin giderek güçlerini kaybetmekte olan devletlerdeki rekabet ortamından kaynaklandığı, son zamanlarda üzerinde fazlasıyla durulan iki saptama.

Ancak, kentlerdeki bölünmenin yeni olmaması da, bu saptamaların yeniden ele alnmasını gerektiren gerçeklerden biri. Kentlerdeki farklı bölümler, ekonomi, nüfus, işlev ve yapısal çevrenin karakteri gibi özelliklerine bağlı olarak kolayca algılanabilir durumda. Birçok farklı parçaya ayrılan kentlerin bu durumunu görebilmek için bir sosyal bilimler veya coğrafya uzmanı olmak gerekmiyor. Ancak bu dosyada ele alınan "bölünme", bu doğal parçalanma değil. Bu kentler, kendiliğinden bölünmüyor, birileri veya bir şeyler tarafından parçalara ayrılıyor. Dolayısıyla incelenmesi gereken, bu sınırların hangi aktif güçler tarafından çiziliyor olduğu. Her ne kadar devlet, kentler hakkında alınan kararlar söz konusu olduğunda tarih boyunca önemli bir güç olageldiyse de, global günümüz dünyasında var olan birçok aktörden sadece biri konumunda bulunduğunu da gözden kaçırmamak gerekiyor. Çünkü kentler, son zamanların saptama ve kurallarını aşan yeni bir biçimde gelişti ve gelişmeye de devam ediyor. Karşı karşıya olduğumuz kentler, iki parçalı kentler veya kutuplaşmış kentler değil, yeni yan anlamları ve bölünmeyi etkileyen yeni güç oluşumlarıyla "bölünmüş kentler". Bu kentlerin oluşumunda, önem söz konusu olduğunda aşağıdaki faktörler ilk sıraları alıyor:

Jon Calame ve Esther Charlesworth'ün kaleme aldığı, Lebbeus Woods'un ise önsözünü yazdığı "Divided Cities", bölünmüş kentleri ele alan bir diğer kitap.

- Küreselleşmenin etkisi ile ülkeler ve kentlerin küreselleşmeyle baş etme yöntemleri.  - Üretim ve iş piyasasındaki biçim değişimleri, eğitimin rolü. - Köken ve ırk farklılıkları ile göçün artan etkisi. - Irk ve sınıf kavramlarının dışlanması durumuyla olan karşılıklı ilişki. - Bölgeler arasındaki/içindeki sınırların katılaşması. - Problemin mekansal ölçeği. - Farklı politikaların etkisi (konut politikası, mekansal politika ve her tür sosyal politika). Kentlerin bölünmesini, "ikiye ayrılmak"tan çok "parçalanmak" sözcüğüyle tanımlamak daha doğru. Çünkü kentler, ikiden daha fazla parçaya bölünüyor ve bu parçalar birbirinden nüfus, ekonomi, kültür, işlev ve yapısal çevrenin karakteristik özellikleri gibi birçok faktör doğrultusunda farklılaşıyor.

Bu faktörlerin tümünü örneklendirmek ve belirli şehirler bağlamında açıklamak, oldukça kalın bir dosya oluşturabilecek kadar kapsamlı dökümanlar anlamına geliyor, ancak tarihten bugüne bölünmenin önemli simgeleri haline gelmiş bazı şehirlere -her ne kadar 2000'li yılların parçalanma eğilimini yansıtmasalar da- değinmek gerek:

Bölünmeleriyle Sembolleşmiş Kentler

Bölünmüş Kentler