1989 yılında yıkılan 167,8 kilometre uzunluğundaki duvarı aşmak isterken öldürülen insanların sayısı hakkında kesin bir bilgi olmamasına rağmen, araştırmalar sonucunda ulaşılan sayının 200 civarında olduğu belirtiliyor.


Duvarın ikiye böldüğü bir cadde.

Duvarın inşası için hazırlanan plan, sadece DDR yönetiminin bildiği bir sır olarak kaldı. Ancak iki farklı yönetim altındaki iki farklı Berlin, birbirinden farklı ideallere göre inşa edildi ve gelişti.


Berlin Kent Planı, 1940

Atina idealine göre şekillenen Batı Berlin, çok merkezli, fonksiyonel strüktüre sahip bir kent oldu ve merkezindeki yoğun yapılaşma, konut işlevini bünyesinde barındırmıyordu. Buna karşılık Moskova örneğiyle yapılaşmanın sürdüğü Doğu Berlin, tek merkezliydi ve bu merkezde yoğunluk ve fonksiyonellik ilk göze çarpan bileşenler değildi. Bu duruma bağlı olarak duvarın yıkılmasından sonra, planlama bağlamında Almanya'nın başkenti olarak yeniden ele alınan Berlin'de tahmin edilebileceği gibi birçok sorunla karşılaşıldı.

Bir başkente yakışır biçimde tasarlanması gereken kent yapısında öncelikle, kentin merkezinin geliştirilmesi gerekiyordu. Ancak Doğu'nun ve Batı'nın farklı, hatta birden çok merkeze sahip olması ve bu merkezler arasında kurulması gereken bir bağlantıya ihtiyaç olup olmadığı ilk akla gelen karmaşık problemlerden biri oldu. Kentte sahipsiz, terkedilmiş ve kullanılmayan birçok alan vardı. Prefabrik apartman bloklarından ibaret olan konut yapılaşması ise ayrı bir sorundu.


Berlin Kent Planı, 1989

1961 - 90 yılları arasında Berlin Duvarı'ndaki en bilinen sınır kapılarından olan Checkpoint Charlie. Kaynak: Superstock

Usule uygun enstrümanlar kullanılmadan yapılan gelişigüzel planlama, şehrin kırk yıl gibi bir süre içinde nasıl bir değişim geçirdiğinin göstergesiydi. Bölgeleme planlarının ve yerel kalkınma planlarının eksikliğinin yanı sıra, hızla büyüyen br kentte hem yerel hem de uluslararası yatırımcıların varlığı, hem Alman devletinin hem de yabancı devletlerin sözünün geçmesi ve bunlara ek olarak sadece bir kısmı bilgilendirilen kentli halk, karmaşık bir tablo oluşturuyordu. Ayrıca, Berlin'i çevreleyen alandaki gelişmelerin etkisi de bu süreçte göz ardı edilmemesi gereken önemli bir faktördü.

Duvarın yıkılmasının ardından tekrar birleşen kentte, bu yeni duruma uygun olabilecek gelişim planının kanunlara dayanarak hazırlanmış bir altyapısı yoktu. 1988'te Batı Berlin'de hazırlanan alan kullanımı planı geçerliliğini yitirmiş, 1980'de Doğu'da hazırlanan genel gelişim planının ise, geçen yıllar düşünüldüğünde kullanılması imkansız hale gelmişti. Böylece, kentin ilerleyen yıllarda yaşayabileceği mekansal ve ekonomik gelişmeler göz önünde bulundurularak ve gerektiğinde de öngörülerek, 1990'ların ilk yarısında yeni bir plan geliştirme ihtiyacı doğdu. Bu doğrultuda, Berlin'in bir "Avrupa kenti" olduğu, rekonstrüksiyon prensiplerine ihtiyaç duyulduğu ve master planların hazırlanması gerektiği kararları alındı.

Bölünmüş Kentler