Musee des Graffitis, Massimiliano Fuksas

Mimarlık tarihi açılımlarına göre iç mekan kullanımı olmayan dikey mimari tasarımlar, anıtsal özellikler sergiler. Herhangi bir zaman aralığıyla sınırlandırılamayan bu bakış açısına hemen hemen her uygarlıkta rastlanır.

19. yy.’dan itibaren ise, dikey mimari objeler, bu baskın sembolik tanımlamadan sıyrılarak görsel bir referans noktası ve bir deneyim olmaya doğru gitti. Kevin Lynch’in 1960’ta kaleme aldığı The Image of The City adlı denemesinde artık sembolik değil görsel olan nirengi noktalarından bahsetmesi bir tesadüf değil. Artık anıtlar yerine reklam panolarının, kentsel tasarım objelerinin ve hatta kentteki doğal unsurların bile birer landmark olabildiği bir modern kent sözkonusuydu. Açıkça gözlemlenebilen anıtsallık karşıtı ruhuyla modern çağ, soyut dilin nasıl ortak hikayeleri olan kentsel objelere dönüşebileceğini gösteriyordu. Eyfel Kulesi, mantıksal gelişimi ile bu duruma verilebilecek ilk örneklerden. Tatlin’in 1919 Dünya Sergisi için önerdiği Tatlin Tower da bu bağlamda sayılabilir.

Le Corbusier ve Niemeyer, Chandigarh ve Brasilia’da heykelsellik üzerinden sadece moderniteyi değil, gelenekseli ve peyzajı da ele aldı. Savaş sonrası mimaride, dikey objeler, soyut ve mekanik algılardan sıyrılarak mecaz anlamlar taşımayı tekrar keşfetti. Bu sefer tasarımların boyutları kent ölçeği ile sınırlı kalmıyor, kentin yayıldığı bölgeleri dahi kapsayabiliyordu. Luis Barragán’ın Mathias Goeritz ile birlikte Ciudad Satélite of Mexico için yaptığı kuleler gibi, yapılardan “temizlenmiş” geniş alanlarda ve bir fonksiyonu olmayan boşluklarda konumlanabiliyorlardı.

1970’lerden itibaren dikey karaktere sahip hacimsel olmayan mimari örnekleri, gittikçe daha az heykelsi ve daha fazla mimari özellik taşımaya başladı. Bu durum, objelerin daha kullanılabilir olmasına, yaşama ve ortak hafızaya katılmasına zemin hazırladı. Aslında bu durumun da bir çeşit sembolizm özlemi olup olmadığı tartışılabilir, ancak bu kez farklı bir amaçla: Toplumda iletişimi sağlamak...
Peyzaj Mimarlığı