1 Ekim 2001 - Dünya Mimarlık
Günü Mimarlar Odası Bildirisi
Her yıl Ekim ayının ilk Pazartesi günü tüm ülkelerde kutlanan Dünya
Mimarlık Günü için Uluslararası Mimarlar Birliği'nin (UIA) bu yıl (1Ekim
2001) yapılacak etkinliklerdeki ortak teması "Bir Kaynak Olarak Mimarlık"
şeklinde belirlendi.
TMMOB Mimarlar Odası olarak, bu temanın 2001 yılı Türkiye'sindeki değerlendirmesini;
"Türkiye'yi mimarlıktan ve mimari birikimlerinden hızla uzaklaştıran
bilim dışı ve spekülatif imar politikalarını sorgulayarak" yapıyoruz...
Türkiye, kimlikli ve uygarca kentleşmesinin ve gelişmesinin en önemli
"kaynağını" oluşturan zengin mimarlık kazanımlarına ve değerlerine
hızla ve hatta sanki "bilinçli" bir şekilde yabancılaştırılıyor...
O kadar ki sadece planlama değil, artık mimari kararlarda bile sadece
"yatırımcılar" ile bunlara hizmet eden bir "siyaset" söz
ve yetki sahibi kılınırken, mimarlığın toplumsal, kültürel, çevresel ve
geleceğe dönük sorumlulukları ve etik değerleri giderek "etkisiz"
hale getiriliyor...
Çünkü yine Türkiye'yi yönetenler, özellikle "ekonomik kazanımlar"
için neredeyse artık tek seçenek olarak imar rantını, denetimsiz bir inşaat
pazarını ve arsa-arazi spekülasyonunu "öncelikli kaynaklar" olarak
görüyorlar.
Sadece buna endekslenmiş girişimleri değil, toplumun geniş bir kesimini
de "ekonomik kurtuluş" için toprak yağmasına ve rant pazarına yönlendiren
bu politikaların sonucunda da aynı süreçle barışık kalması mümkün
olmayan "mimarlık" hem planlamadan, hem de doğrudan mimarlıktan dışlanıyor...
O kadar ki 1999 yılındaki son büyük depremlerden sonra yürürlüğe
sokulan yeni yasal düzenlemelerde bile, depremlere yüzlerce yıldır direnen
ve artık yıkılmamayı öğrenen mimari birikimlerimiz de yok sayılarak,
"mimarlığın karıştırılmadığı" bir sözde sağlam yapı ve
yapı denetim mevzuatı hazırlandı...
Benzer şekilde, hazine arazilerinin işgalcilere pazarlanmasından, Endüstri
Bölgeleri'ne ayrıcalıklı arazi tahsisi öngören bilim dışı ve çevre düşmanı
yasa hazırlıklarına kadar, mimarlığın uygarlığa ve gelişmeye değil,
talana ve yağmaya hizmet etmesini adeta "dayatan" tutumlar
sergileniyor...
Bütün bunlara koşut olarak Mimarlar Odası'nın, kendi üyelerine ait
mimarlık hizmetlerini, kamu yararını ve meslek kurallarını gözetmek üzere
"denetleme" hak ve yetkisini bile "yok etmeye" çalışan
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nın siyasal yönetimi, Cumhuriyet'in
1990'lara dek neredeyse "kamusal gelenek" haline getirdiği önemli
mimarlık ve şehircilik projelerinin "yarışmalarla elde edilmesi uygarlığını"
da giderek terkediyor...
İşte böylesi bir süreçte, bizler Türkiye'nin tüm mimarlarını ve
mimarlığı temsil eden Mimarlar Odası Genel Merkezi, Şubeleri,
Temsilcilikleri ve tüm birimleri olarak diyoruz ki:
Türkiye'yi mimarlıktan ve mimarlığın ulusal ve evrensel katkılarından
uzaklaştırmak, sadece tarihe karşı değil, bu ülkenin tüm değerlerine ve
geleceğine karşı da "ihanettir."
Arsa ve arazi rantlarını artırmak, ülkenin yağmalanmasından nemalanmak
ve rantçı yatırımlara ayrıcalıklı olanaklar sağlamak adına izlenen bu
politikalardan da sadece mimarlık değil, genelde tüm toplum, kentlerimiz ve tüm
ülke "zarar" görmekte, hatta insanlık bu ülkede yaratılacak yeni
mimari değerlerden de "yoksun" bırakılmaktadır.
Aynı politikayla, özellikle zengin mimarlık ve kültür mirasımızın yıkıma
ve yokoluşa sürüklenmesi, bu mirasın hem geçmişin belgeleri olarak, hem de
geleceğe dönük "kaynaklar" olarak korunması çabalarımızın sürekli
sekteye uğratılması ise yine ülkemiz ve insanlık adına kabul edilemez bir
aymazlıktır ve artık bu kültür katliamına mutlaka son verilmelidir.
Bütün bu yaşamsal ve tarihsel uyarılarımızın ayrıntılarını, yasal
ve kurumsal dayanaklarını ve çözüm yollarını içeren :
"TÜRKİYE'NİN MİMARLIKLA YENİDEN BULUŞMASI
RAPORU'muzu
ilgili tüm kişi, kurum ve kuruluşlarla birlikte kamuoyunun da bilgi ve değerlendirmelerine
sunuyor, ülkemizin tarihine yakışır bir çağdaşlıkta geleceğe hazırlanması
için özlediğimiz mimarlık ortamına kavuşmada katkı ve destek verecek
herkese bir kez daha teşekkür ediyoruz.
MİMARLAR ODASI
Mimarlar Odası Genel Başkanı Oktay
Ekinci'nin Açıklaması
Türkiye'nin Mimarlıkla Yeniden Buluşması Raporu
|