Ana teması “Out There: Architecture Beyond Building (Orada: Binanın Ötesindeki Mimarlık)” olarak belirlenen 11. Uluslararası Mimarlık Sergisi bilinen bir gerçekliğe dikkat çekiyor: Mimarlık sadece bina demek değildir. 6 yıldır Hollanda Mimarlık Enstitüsü (Netherlands Architecture Institute - NAI)'nün yöneticiğini yapan 11. Uluslararası Mimarlık Sergisi'nin küratörü Aaron Betsky temayı şu sözlerle açıklıyor:

“Binalar nesnelerdir ve inşa etme eylemi bu gibi nesneleri ortaya çıkarır. Ancak mimarlık bundan farklı bir şeydir. Mimarlık, binalar hakkında düşünme ve konuşma biçimimiz, onları nasıl sunduğumuz, nasıl inşa ettiğimizdir. Daha genel olarak, mimarlık bir ifade etme, biçimlendirme ve hatta belki de yapılaşmış çevreye eleştirel alternatifler sunma yoludur. Bu dünyada yağmurun içeri girmesini önlemek, ofisler için mekan yaratmak veya sürekli değişen ya da yapay olarak dondurulmuş bir içeriğe uymak yeterli değil.

Aslında, binalar yeterli değil. Onlar mimarinin mezarları: başka, daha iyi ve gündelik hayatın ötesindeki olanaklara açık bir dünya yaratma arzusunun tortuları. Mimarlık, bizim dünyadaki bir evde olmamızı sağlıyor. Bu, yaşadığımız, çalıştığımız, dinlendiğimiz evlerin, ofislerin veya diğer mekanların üretilmesi anlamına da gelebilir. Ancak bu binaların üretimi de bir takım kanunlarla tanımlanıyor: finansal kanunlar, yapı kanunları, yaşam ve güvenlik kanunları, bilgisayar kanunları, görünüm ve davranış kanunları. O kadar tanımlanmış hale geldi ki, ortaya çıkan mimarlık ürünü, oluşma aşamasındaki biçimine çok az benziyor.

Zengin bir kişinin bir ev istemesi veya bir müzenin kültür yapısı istemesi gibi soyutlanmış durumlarda, nerde olduğumuzu bilmemize fırsat tanıyan, çevremizi hissel ve duygusal olarak şekillendirebildiğimiz mimari örnekler bulabiliriz.

Masalsı mekanlarda da bu olasıdır. Bunları, farklı mekanların yansıtıldığı filmlerde ve sanatta görebiliriz. Sınırları oldukça net tanımlanmış yerlerde –kozalarda- oturabiliriz, bu otel odaları içindeki özel bir mekan ya da bir araya geldiğimiz restoranlar, butikler, klüpler de olabilir. Son doğru kamu alanımıza dönüşen bu mekanların, itinayla planlanmış çevremizde giderek büyümelerini izleyebiliriz.

Bu görüntüler ve mekanlar yalnızca güzel oldukları için değil, aynı zamanda binaların yetersiz kaldığı tasarım sorunlarıyla mücadele ettiği için de görülmeye değer. Örneğin doğru bir şekilde dağılmayı nasıl hesaplayacağız? Eğer kentlerimiz, herhangi bir sosyal ve çevresel kaygı taşımadan doğal alanlara ulaşmış konutlar nedeniyle kan ağlıyorsa, çevreyi akıllıca kullanan, bu dünyayla ve birbiriyle ilişkili, evimizdeymiş hissi veren ve bizi daha geniş bir sosyal, ekonomik ve fiziksel bir yapıya bağlayacak mimarlığı nasıl yaratabiliriz?

Belki de mimarlığı her şeyden önce neyi inşa etmeye, neyi inşa etmemeye ihtiyacımız olduğunu anlayabileceğimiz bir araç olarak görmeliyiz. Nasıl mantıklı ve duygusal mekanlar oluşturabiliriz? Aslına uygun sahneler veya uyumluluk içinde kavramsal dakikalar inşa edebilir miyiz? Bu gücü, modern dünyada bizi evimizdeymiş gibi hissettirecek bir şekilde gündelik yaşantımızı kontrol altına alan bir güç gibi gösterebilir, kabullenebilir ve ehlileştirebilir miyiz?

Bunu yapmak için, belki de ihtiyacımız olan yavaş ama durmamış bir mekan, ütopya ve olağan bir işletme değildir. Bizi meraklandıracak bazı simgelere ve gizemlere ihtiyacımız var. Sorunları çözen değil onları ifşa eden, çerçevelendiren ve ifade eden bir mimarlık oluşturmak için deneyimlere, birkaç geçici strüktüre, birkaç eskize, inşaat ve bina düzenlemelerinin ötesine nasıl geçebileceğimizi gösteren bazı haritalara ihtiyacımız var.”

Mimarlıkta tecrübe kazanmak ve bunu cesaretlendirmeye odaklanan 11. Venedik Bienali, var olan veya gerçek dünyada keyfini çıkarabileceğimiz; sosyal problemlere soyut çözümler getiren binalar sunmak yerine, “Mimarlık, gerçek dünya içinde ve üzerinde deneyimle bazı somut biçimler veya baştan çıkarıcı imgeler ortaya koyabilir mi?” sorusuna yanıt arıyor.