Gündem

Ulaşımda Mimarlık ve Tasarım

Tarih: Ekim 2009 Kaynak: Wikipedia, Gateway, Dedeal.com, Uted.org Çeviren: Betül Tuncer Derleyen: Zeynep Güney
Türkiye'de Uçak Sanayisinin Tarihçesi
Dışardan alınan uçaklarla başlayan Türk Havacılığı, zamanla gelişerek tamâmen kendi îmâlâtı olan uçakları kullanır hâle geldi. 1913'te Teğmen Nuri Bey'in Edirne-İstanbul uçuşu, 1914'te Yüzbaşı Sâlim ve Kemâl Beyin İstanbul-Kahire Seferi, 1924'teki İstanbul-Ankara yolcu taşımacılığı bu gelişmenin kayda değer belirtileridir.

Türkiye Cumhuriyeti, kuruluşunun ardından her alanda olduğu gibi havacılık alanında da kayda değer çalışmalar yaptı. İlk uçaklar üretildi ve hatta bazı ülkelere satıldı. Cumhuriyetin ilk yıllarında özel sektörü de kapsayan heyecan 1950'lerde kayboldu. Ankara'da kurulan tesisler amacından saptırıldı, başka kurumlara devredildi, başka amaçlarla kısa süre üretim yapılmaya çalışıldı ve sonunda kapandı.

Cumhuriyet'in kuruluşunun hemen ardından yapılan işlerden biri de Türk Tayyare Cemiyeti'ni kurmak olmuştur. 16 Şubat 1925'de kurulan bu Cemiyet'in (1935'de Türk Hava Kurumu adını alacaktır) kuruluş tüzüğünün ilk maddesinde yer alan "Türkiye'de havacılık sanayisini kurmak" görevi esas amacı da ortaya koymaktadır.

Cumhuriyet'in ilk yıllarında bu kuruluşun kurulmasıyla eş zamanlı olarak Türkiye'de uçak üretimi gerçekleştirebilmek için girişimlere de hemen başlanır. Balkan, I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı boyunca edinilen havacılık deneyimi, uçak ve yedek parça sağlanmasında dışa bağımlı olmanın ciddi sorunlar yarattığını göstermiştir. Pratik ve teknik aksaklıkların dışında üretici ülkelerin uçak ve malzeme teslimini siyasi baskı aracı olarak kullanması da bu anlamda yaşanmış sorunlardandır.

1925 yılında kurulan Kayseri Tayyare Fabrikası'nın ardından bir sene sonra Eskişehir Tayyare Tamir Fabrikası hizmete açıldı. Kayseri'de hava avcı uçakları ve Fledgling eğitim uçaklarının îmâlâtı gerçekleştirildi. Aynı yıllarda îmâlâta başlayan Türk Hava Kurumu Planör Fabrikası 1938-39 yıllarında 150 adet planör îmâlâtı yaptı. Bir inşaat müteahhidi olan Nuri Demirağ'ın İstanbul-Beşiktaş'taki uçak fabrikasında Nu. D. 36 ve Nu. D. 38 tipi uçaklar imâl edildi. 36 tipi iki kişilik bez bir eğitim uçağıydı. 38 tipi ise 6 kişilik tamâmen mâdenî bir uçaktı. 1942'de Etimesgut'ta açılan Türk Hava Kurumu Uçak Fabrikası, 1954'te Makina ve Kimya Endüstrisine devredilerek kapandı.


Adventurelounge.com

1980'lerden sonra tekrar gündeme gelen uçak îmâlâtı, (kurulan TUSAŞ şirketinin Amerikan şirketleriyle ortak çalışması neticesinde) F-16 avcı uçağının ve motorunun Türkiye'de îmâl edilmesi husûsunda önemli gelişmeler kaydetti. Bir kısmı îmâlât ve bir kısmı da montaj olmak üzere gövdesi Ankara'daki, motoru Eskişehir'deki TUSAŞ fabrikalarında ortak olarak yapılmaya başlandı.


Adventurelounge.com


Ulaşımda Mimarlık ve Tasarım
Ulaşımda Mimarlık ve Tasarım
Gündem Arşivi
Dönem için hazırlanan gündemlerin listesi aşağıdadır. Ayrıntılarına ulaşmak istediğiniz gündem başlığını listeden seçiniz.