Ödül Prosedürleri
Projenin Uygunluğu
Pek çok alanda yapılmış mimarlık uygulamaları içerisinden seçim yapılıyor: restorasyon ve sosyal etkilerin yanında uygun teknolojilerin kullanıldığı çağdaş tasarım projeleri de göz önüne alınıyor. Yapı türü için belli bir kriter olmadığı gibi doğa, konum ya da proje maliyeti de değerlendirmenin dışında tutuluyor. Uygun projeler nerede yapılırsa yapılsın Müslümanların kullanması için tasarlanmış olmalı.
9. Dönem Ağa Han Mimarlık Ödülleri komitesi, örneklerin mimarlığa, şehir ve peyzaj tasarımına yön vermesini, büyük ölçekli ya da makul değerlerde kullanım alanına sahip olmalarını umut ediyor. Pek çok proje belli bir kategoriye girememekte ancak pek çok farklı programı ve yapı tipini barındırıyor.
Yönetici komite alt yapı, peyzaj, toplum gelişimi ve kamusal mekan gibi kategorilerinin bulunması için teşvik ederken özellikle müslüman ve diğer toplumların ekonomik yönden kalkınmalarını destekleyen endüstriyel yapılar, fabrikalar, firma binaları ve işletim aktiviteleri içeren projelere önem veriyor. Üretim alanları, aktif çevre, bölge iyileştirme gibi yeni türdeki projeler de inceleniyor. Bu dönemin yönetici komitesi, konum ve çağdaş koşullara olduğu gibi çoğulluk ve dayanıklılık üzerinde mimarlığın etkilerine özel ilgi gösteriyor.
Uygun projelerde aranan bir diğer özellik, son 12 yılda (1991 - 2002) tamamlanmış olması. Uygun projelerin yapımı bitmiş ve en az bir sene kullanılmış olması isteniyor.
Başvuru Prosedürü
Adaylık
Aday olabilmenin resmi yolu projeleri yazılı olarak kaydederek gerçekleşiyor. Her dönem için pek çok başvuru, projelerin sahipleri tarafından yapılıyor. Müslüman toplumları tanıyan mimarlardan, profesyonellerden, uzmanlardan oluşan gönüllü bir grup, ödül için aday olabiliyor.
Kimlik
Adaylık prosedürü için kişi ya da kuruluşlar tarafından getirilen projeler için bir kimlik belirleme programı geliştirilmiş. Bu program, projeyi coğrafi ve mimari açıdan temsil edebiliyor ve bu sayede mimarlık ödüllerinin arşivine eklenebiliyor.
Belgeleme
Kaydedilen projelerin mimarları bir belgeleme paketi alarak standart sunum için gerekli şartları öğreniyor. Görsel malzemelerin yanında kullanımla, tasarım içeriği ve kavramlarıyla ilgili bilgi isteniyor.
Değerlendirme ve Seçim Proserürü
Uzman Jüri
Projelerin değerlendirilmesi ve ödül alacakların seçimi, her dönem görevlendirilen uzman bir jüri tarafından gerçekleştiriliyor.
Ilk buluşmada, adaylık programına kayıtlı 500 başvuru değerlendiriliyor. Jüri belgelemeyi kontrol ederek daha küçük bir grup (100 proje) oluşturmaya çalışıyor. Ikinci buluşmada daha detaylı değerlendirilerek 25 - 30 proje yerinde inceleniyor.
Yerinde Teknik Değerlendirme
Teknik eleştirmenler, konut, şehir planlama, peyzaj tasarım ve restorasyon gibi disiplinlerde uzmanlaşmış profesyonlerden oluşuyor. Bu uzmanlar, jüri tarafından belirlenen proje listesini yerinde inceleyerek proje bilgilerinin doğruluğunu sınama ve kullanıcı tepkisi gibi yeni bilgileri ekleme görevlerine sahip. Uzmanlar her proje için jüri tarafından belirlenen soruları raporlarında cevaplandırmalı.
Ödül Sahiplerinin Seçimi
Teknik eleştirmenlerin bulduğu bilgiler üzerinde çalışan jüri son bir hafta boyunca görüşür. Toplantılarda gerşekleştirilen değerlendirmelerden sonra jüri ödülü kazananları tespit eder. Proje üzerinde sorumluluğu en fazla olan kişi veya kuruluşlar para ödülünü almaya hak kazanır.
Başkanlık Ödülü
Başarıları onurlandırmak amacıyla verilen Başkanlık Ödülü, ana jürinin belirlediği ödüller dışında ve yaşamı boyunca başarılarıyla sivrilen mimarlara veriliyor. Başkanlık Ödülü şimdiye kadar 3 durumda verildi; 1980'de Mısırlı mimar ve şehir plancısı Hasan Fethi, 1986'da Iraklı mimar ve eğitimci Rıfat Çadırcı ve son olarak da 2001'de Sri Lankalı mimar Geoffrey Bawa.
Uluslararası ve Bölgesel Seminerler
Geniş bir çevreye yayılmak için ödül, uluslararası ve bölgesel olarak her 4 yılda bir seminerler düzenledi. Uluslararası seminerlerde İslam dünyasındaki mimari değişimler ve akımlar incelenirken, bölgesel düzenlenen seminerlerde özel bir alana ait İslam kültüründeki mimarlık araştırıldı.
Hükümet yetkilileri, mimarlar, akademisyenler, plancılar, sosyal bilimciler, tasarımcılar ve mimarlık yazarlarını bir araya getiren seminerlerde müslümanların çevresindeki yapılarda meydana gelen gelişmeler konuşularak tasarlandı.
Paris, İstanbul, Fez, Cakarta, Amman, Pekin, Dakar, Sana'a, Kuala Lumpur, Cairo, Dhaka, Granada, Malta, Zanzibar, Yogyakarta, Almaty, Bakü, Beyrut, Moskova ve İsfahan'ın da içinde olduğu dünyanın farklı bölgelerinden bir çok kentte yaklaşık 21 seminer verildi.
Yayınlar
Ödül, uluslararası ve bölgesel seminerlerin tutanaklarını, ödüllerin verildiği yıllarda kaydedilip deşifresi yapılan tartışmaları da içeren bir kitap yayınlıyor. İngilizce de basılan yayınların aynı zamanda Arapça, Türkçe, Fransızca ve Çince basımları da oluyor.
Ödüllerin büyük bir kısmı, Müslüman dünyasında mimarlık, şehir planlama, kentsel gelişim ve benzer konularda online bir kaynak olan ArchNet Dijital Kütüphane'de de yayınlanıyor.
İlgili Programlar
Müslüman dünyasındaki tarihi alanları fiziksel, sosyal ve ekonomik olarak canlandırmaya odaklanan Tarihi Kentleri Destekleme Programı.
İslam mimarlığı, görsel sanatlar, koruma, şehir planlama ve rehabilitasyon üzerine araştırmalara odaklanan İslam Mimarlığı'ndaki Ağa Han Programı, İslam sanatını ve mimarlığını, modern gelişim sürecine ışık tutan kentsel konuları zenginleştirme, profesyonel araştırmaları öğretme ve geliştirme amacını güdüyor.
2004 Ağa Han Mimarlık Ödülleri

