Yayın Tanıtımı

Mimarlık Eğitiminde Tasarım Stüdyolarına Farklı Yaklaşımlar

Mimarlık Eğitiminde Tasarım Stüdyolarına Farklı YaklaşımlarYazar: Hikmet Gökmen, Dürrin Süer
Çeviren: Mimarlar Odası İzmir Şubesi Yayınları
Dil: Türkçe
Sayfa Sayısı: 106
Boyut: 16.5 cm x 24 cm
Tarih: 2003
Yer: izmir
ISBN: 975-395-669-X

10-12 Aralık 2003'te gerçekleştirilecek olan "Mimarlık Eğitim Kurultayı-II" için eğitim kurumlarında ve Mimarlar Odası şubelerinde kurultay öncesi çeşitli çalışmalar yapıldı. Bu bağlamda Mimarlar Odası İzmir Şubesi Yayın Kurulu'nun da gündemine gelen konu, Ege Mimarlık Dergisi 2003/3-47. sayısında "Mimarlık Eğitiminde Tasarım Stüdyolarına Farklı Yaklaşımlar" başlıklı bir dosya olarak ele alındı. Dosyada, mimarlık eğitiminin merkezini oluşturan ve diğer meslek eğitimlerinden ayıran yönü olan tasarım stüdyolarının günümüzdeki değişen yapısı, stüdyolarda uygulanan farklı yöntem ve yaklaşımlar ile yeni arayışları yansıtan çalışmalara, Türkiye'deki mimarlık okulları kapsamında yer verildi. Bu doğrultuda dosya, özellikle mimarlık eğitimi lisans düzeyindeki mimari tasarım stüdyolarına, farklı yöntem, yaklaşım açısından görüş ve arayışlara değien yazılardan oluştu. Dosyanın içeriği gereği gelen yazıların farklılık ve çeşitliliği, konunun bir dosya ile sınırlı kalmayıp, bu çokluğu yansıtan bir kitap olarak derlenmesine neden oldu.

Mimarlık eğitimi, geleneksel ders verme temeline dayanan, konuların öğretimi ile tasarım odaklı, stüdyo ağırlıklı yöntemin özgün bir birleşimini ortaya koyar. Değişik disiplin ve sanatların yaratıcılığa katkıda bulunan yöntemlerini birleştirerek, kendine özgü yaklaşımları kullanır. Mimarlık okullarında tasarım alternatiflerinin denendiği, tasarlama yöntemlerinin ve öğretilerinin ençok konuşulduğu ve tartışıldığı ortamlar, mimarlık eğitiminin odak noktasını oluşturan tasarım stüdyolarıdır. Tarihte, Ortaçağ atölye ve zanaatkarlık sistemine uzanan,süreç içinde dönüşen, çeşitlenen bu ortamların benzerlik ve farklılıklarını belirleyen öğeler vardır. Öğretim üyesi ve öğrenci rolündeki aktörler, fiziksel ortamlar, farklı içerikteki -konu, tema, yer, bağlam- tasarım problemleri, çeşitli yöntemler, denenerek yaşanan süreçler mimarlık tasarım stüdyolarının elemanlarıdır.

Aktörlerden biri olan, farklı isimlerle tanımlanan öğretim üyesi/usta/proje yürütücüsü, gerek donanımının belirlenmesinde gerekse diğer aktörlerle kurduğu iletişim tarzında farklı alternatiflere yönlendiren/çözümü tek doğruda armayan/eleştirel kimlikte olma eğilimindedir.

Bir diğer aktör olan, Öğrenci/Çırak/Mimar Adayının rolü, tasarım problemini anlamak, yorumlamak, alternatifler geliştirmek,çözmek ve başkalarına aktarmaktır. Mimarlık öğrencisi yaratı/üretim alanı olarak tasarım stüdyosunu kullanır. Öğrencinin mesleki kimliğini kazanmasında bu ortamın etkisi bulunur.

Mimari tasarım eğitiminde, "Stüdyo" ve "Atölye" fiziksel ortamın tanımlanmasında sıklıkla kullanılan kavramlardır. Çoğu kez bu iki kavram birbiri yerine kullanılır. Oysa karşılık geldikleri/ifade ettikleri ortamlar farklıdır. Atölye, bir ustanın, birkaç asistanı ve çırakları ile birlikte, ustanın imzası yönünde bir çalışmayı gerçekleştirdikleri ortamdır. Ressam ve heykeltraş gibi yaratıcı bir kişinin çalışma yerini ifade eden stüdyo ise, yaratıcılığı destekleyen ve motive eden yapısı ile mimarlık okullarının günümüzdeki tasarım ortamlarını açıklamakta daha yakın gelmektedir. Mimari tasarım stüdyosu aktörlerin ve katılımcıların -uzman konuk, jüri üyesi-birbirleri ile iletişim içinde oldukları; düşünce ve tasarım üretme, tartışma sürecini yaşadıkları bir ortamdır.

Mimarlık stüdyolarının elemanlarından bir diğeri olan tasarım problemi, içerik -konu, tema, yer, bağlam-, yöntem ve süreçten oluşur. Yaparak öğrenme yöntemine dayanan tasarım yöntemler farklılaşsa da, zihinsel bir süreçtir. Bu süreçte, görsel malzemeler, araştırma raporları, seminerler, konferanslar, teknik geziler ile geleneksel çizim yöntemlerinden, bilgisayar teknolojisine kadar çok sayıda ve çeşitlilikteki araç kullanılır. Bunların yanı sıra jüri, toplu eleştiri,bireysel kritik, konuşma, birlikte çözüm arama, tartışma tasarım probleminin çözüm sürecinde önemlidir.

Bu bağlamda bu kitapta, tasarım stüdyosunun aktörlerinden öğretim üyesine ve onların rol tariflerine odaklanan yazılar olduğu gibi, öğrenciyi motive edecek, yaratıcılığını artıracak, fiziksel ve sosyal ortam deneyimlerine değinen yazılar da vardır. Bazı yazılarda ise, tasarım stüdyolarının öğelerinden biri olan tasarım problemi, tema, yer-bağlam, yöntem açısından irdelenmektedir. Tüm bu söylemler, tasarım stüdyolarında rol alan aktörlerin, düşünme/tartışma/karar verme aşamalarında, etkileşim içinde olunan ve birlikte yürütülen çeşitliliği yansıtmaktadır.

Mimarlık eğitiminde tasarım stüdyosunu oluşturan elemanlar, gerek mimar kimliğinin, gerekse mimari ortamın oluşmasında etkilidir. Bu kitabın da farklı görüş ve uygulamaları artırmasına ve bir tartışma ortamı yaratılmasına zemin oluşturmasını diliyoruz. Kitabın oluşturulmasındaki tüm özene rağmen bazı eksikleri olabilir, fakat yine de böyle bir konunun ortaya konarak tartışılmasına olanak yaratcağına inanıyoruz. Kitaba katkı veren, düşüncelerini, görüşlerini ve deneyimlerini bizlerle paylaşan değerli meslektaşlarımıza ve kitabın yayına dönüşütürülmesinde tüm emeği geçenlere içten teşekkürlerimizi sunuyoruz.
Yard.Doç.Dr.Hikmet Gökmen
Yard.Doç.Dr.Dürrin Süer

Yayın Tanıtımı Arşivi
Yayınevlerinin listesi aşağıdadır. Yayınlarına ulaşmak istediğiniz yayınevini listeden seçiniz.