Proje Müellifi
Nimet Aydın

Yardımcılar
Ebru Öztürk
Ali Düzdağ
Mevlüde Gervan
Kezban Düzdağ
Seda Aydın
Tuğrul Büyüköken
Hamide Yiğit

Her geçen gün baskısını daha çok hissettiren tüketim ve alışveriş döngüsü, dizginlenemediği sürece kentlerimiz için yeni bir potansiyel sorun olarak belirebilir. Ağır ve büyük kütleleriyle kentlerin ortasında yarattıkları olumsuz etki ve trafik sorunları yeni açmazları beraberinde getirebilir. Global tüketim senaryosu eşliğinde tüm geleneksel motifleri yok eden, kendi kurallarını kendinin koyduğu, büyük ve devasa yapıların yarattıkları ağır etkiden, ancak özgün arayışlarla yeni açılımlarla korunulabilir. Yalnızca tüketmek üzerine kurulu bu mekanlar, aslında dönüşebilirlik ve sürdürülebilirlik yönünden irdelendiğinde, mimarlık için yeni kazanımlardan bahsedilebilir. Yoksullukla mücadelenin çok önemli bir kriter olduğu günümüz de lüks tüketim mekanlarının yoksullar için içine girilemez, girilse bile aidiyet duygusunu vermeyen ve kamusal kullanım kimliğinden uzaktaoluşları bu tasarım için çıkış noktası olmuştur.

Alışveriş mekanları günümüzde nitelikli alanlar olarak öne çıkmaktadır. Oluşan bu nitelik oluşturulmak istenen rantla paralellik göstermektedir. Ancak bu rant ürünlerin bedeline yansımakta bu da tüm toplumun bu mekanlardan eşit olarak faydalanmasını olanaksızlaştırmaktadır. Öneri proje Fethiye Belediyesi Alışveriş ve Yaşam Merkezi tam da bu olanaksızlığı yok etmeye yöneliktir. Günümüz alışveriş senaryosu ile geleneksel değerlerin birlikteliği üzerine tasarlanmıştır. Arasta karakterindeki iç sokak yapının kamusal kullanım kimliğini oluşturmaktadır. Otogardan gelen yaya arteri kaldırımın bina içine alınmasıyla sokak oluşturulmuştur. Bu sokak tüm yaya ilişkilerinin ayıklandığı aynı zamanda yoğunlaştığı kentsel bir elemandır. Sokağın bir ucunu sınırlayan duvar sokağın iki ucdan çalışmasını sağlamakta ve farklı kotlarda kentlinin kültürel aktiviteleri için mekanlar oluşturmaktadır.

İhtiyaç programında belirtilen alışveriş alışkanlıklarının dönüştürülmesi fikri, mekan için anlık satışlar, değiş-tokuş ve üreticiden tüketiciye konseptiyle geleneksel alışveriş anlayışı bu yapıda deneyimlenmiştir. Farklı kotlardaki panayır alanı ve gezi terasları bu duvarın kamusal kimliğini güçlendirmektedir. Sokak kendi mikro klimasıyla yörenin son derece cazip olan iklimsel verilerine sırtını yaslamakta ve geleneksel muğla bacalarına gönderme yapmaktadır.

Sokak bir taraftan küçük alışverişleri beslerken, bir taraftan büyük market ve alışveriş merkeziyle beslenmektedir. Arazinin sorunları nedeniyle bodrum kata büyük alışveriş alınmamıştır. Bodrum katta 280 araç kapasiteli kapalı otopark, araçlar için yıkama-yağlama üniteleri, eğlence (buz pateni alanı, çocuk oyun alanı), yönetim, sağlık, personel mekanları, servis dükkanları, alışveriş üniteleri, sığınak ve teknik merkez alanları bulunmaktadır. Sokak rampalarla, iç sokak ve iç bahçe üzerinden garaja bağlanmaktadır. Büyük alışveriş için 6.50 m kat yüksekliği sağlanmış ve aynı kottan mal girişi sağlanmıştır. İç sokağa bakan bir iç mekanla alışveriş ve büyük market birbirine bağlanmış, gerek sokak gerekse giriş kotundaki asma katlı dükkanların ve üst kotundaki alışveriş güzergahıyla beslenen sinema ve yeme içme üniteleri iç sokağa yönelmekte ve imar yönetmeliğine göre emsale girmeyen son katla bağlantılı alanlara ilişkilenmektedir. Böylece alışveriş ve yeme-içme alanları birbirini destekleyen, birine ulaşmak için diğerini gerekli kılan bu düzen sonunda da sokakla yakın ilişki içerisinde olan ve son katları manzaraya açılan genel kullanım amaçlı mekanlarla ilişki kuran yeni bir kullanım protipi önermektedir.

Önerilen tasarım içinde barındırdığı farklı alışveriş biçimleriyle farklı mekansal düzenlemeleri örtüştürmeye yönelik bir çalışmadır. Yapım teknolojisi olarak, öndeki sokağın doğusunda bulunan duvar brüt beton, geri kalan strüktür sistemi ise 10.00 m - 12.00 m aks aralıklarına sahip çelik sistem olarak tasarlanmıştır. Sistem yapıya getirdiği hafiflik ve uygulama kolaylığı nedeniyle seçilmiştir. Sokağı sağlı sollu tutan parçalı alışveriş üniteleri, tasarımın fetişi olarak yorumlanmış, geleneksel muğla bacaları üzerine gönderme yapan bu biçimler; çelik üzerine ahşap kaplama olarak tasarlanmıştır.

Büyük hipermarket için asma tavan önerilmemiş, yapının cephesinde,her ne kadar yapı dışa kapalı olmayı gerektirse de, kentliyle ilişki kuracak, teknolojik destekli, dönüşebilir bilgilendirme ve afiş panoları ve hareketli bir dokuyla geceleri aydınlatılacak bir cephe tasarlanmıştır. Alışveriş merkezi giriş kotunda taksi, turistik otobüs, kullanıcı araçları ve kamyon yaklaşımı için önermelerde bulunulmuştur.Fethiye Belediyesi Alışveriş ve Yaşam Merkezi Ulusal Mimari Proje Yarışması