|
Koruma değil yıkım yasası!
Doğal ve kültürel varlıkları korumak için çıkarılan SİT yasası, bu
zenginliklerin korunması bir yana, yıkım için aracı oluyor
Yüzlerce binanın SİT kapsamında olduğu İzmir'de, yaklaşık 240 bina yıkılmanın
eşiğinde bulunurken, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu ile
yerel yönetimler arasında bu binaların bakımıyla ilgili bir kez daha yetki
karmaşası ortaya çıktı. İzmir İl Kültür Müdür Yardımcısı Himmet Taşçı,
yerel yönetimlerin binaların acil gereksinimleri için bakım yaptırma
yetkisi verebileceğini belirtirken, Buca Belediye Başkanı Cemil Şeboy,
"Oturdukları yerden konuşmasınlar. Dokunmaya kalkınca bile Anıtlar
Kurulu tepesine çöküyor adamın" diye konuştu.
Buca'da 190, İzmir'in çeşitli yerlerinde ise 50'ye yakın tarihi mekan her
an çökme tehlikesiyle karşı karşıya bulunuyor. Her biri en az 200 yıllık
tarihe sahip binaların kiminin yarıdan fazlası kullanılamaz durumda.
Cumhuriyet öncesi gayri müslim azınlıklara ait olan, azınlıkların
"gitmesiyle" boş kalan binaların bir bölümü ise ilk günkü
mimari çizgilerini hala koruyor. Vatandaşlar için bazı binaların yıkılma
tehlikesine karşı uyarı levhaları asılırken, Buca Erdem Caddesi'nde SİT
kapsamındaki bir tarihi binanın bulunduğu cadde araç trafiğine kapatıldı.
"Dokunma yanarsın"
SİT Yasası gereği, bu mekanların aslına uygun biçimde projelendirilerek
yeniden restore edilmesi gerekiyor. Ancak, müstakbel kurtarıcıları bir kaç
trilyonu bulan restorasyon maliyetleri bekliyor. Ne Kültür Bakanlığı'nda
bunun için bir harcama kalemi, ne de mülk sahipleri ve yerel yönetimlerde
buna ayrılan bir para var. Çoğu zaman birkaç ortaktan oluşan mülk
sahiplerinin restorasyona cesaret edememesi, Anıtlar Kurulu'nun yıkılması
muhtemel mekanları dokunulmaz ilan etmesi tarihi zenginlikleri kaderiyle baş
başa bırakıyor.
Bakım yetkisi verilebilir
SİT kapsamındaki binaların sahiplerine, yerel yönetimlerin acil
gereksinimler için bakım yetkisi verebileceğini belirten İzmir İl Kültür
Müdür Yardımcısı Himmet Taşçı, belediyelerin bundan çekindiğini dile
getirdi. Taşçı, "Diyelim binayı sel götürecek, bunun için belediye
bina sahibine bakım yetkisi verebilir. 'Aman başıma birşey gelir' korkusu yüzünden
Belediye Başkanları bu yetkilerini kullanamıyorlar. Bunda haklı nedenleri de
olabilir. Geçmişte ceza alan bazı belediye başkanları seçimlere bile
girememişti." dedi. Buca Belediye Başkanı Cemil Şeboy ise, SİT olan
yapılırla ilgili hiçbir yetkilerinin bulunmadığını ifade etti.
Ne yetki ne de para var
İlçesinde yaklaşık 190 tarihi yapının yıkılmak üzere olduğunu dile
getiren Buca Belediye Başkanı Cemil Şeboy, yerel yönetimlerin bina
sahiplerine acil gereksinimler için "dokunma yetkisi" verebileceği yönündeki
görüşlerin fiilen geçerli olmadığını dile getirdi. Şeboy, "Sizin
binanızı ben nasıl boyayabilirim. O zaman onlar yapsın. Başkasının malına
dokunulamaz. O halde zimmet çıkar böyle bir konuda. Ayrıca bu yerler şahıs
yerleri. Kamulaştırmaya kimin gücü yetecek. O kadar para, yetki kimde var?
190'ın üstünde böyle bina var Buca'da. Oturdukları yerden konuşup, karar
veriyorlar. Birinci derecedeki SİT alanına dokunamazsın bile.
Terk edilmiş
Vatandaş terk etmiş gitmiş. Erdem Caddesi'nde yolu kapattık biz, yıkılmak
üzere olan bir bina bulunduğu için. Sahipleri var ama hangi birini bulacaksın.
Bir sürü ortağı var. Biz kendi elemenlarımızla röleve çıkarmaya çalışıyoruz.
Belediye beş kuruş masrafı yapamaz. Birinci derecede tescilli yapıyı
elleyemezsin. Anıtlar kurulu hemen tepesinde çöküyor adamın" diye konuştu.
Kurulda kimler var?
Koruma kurulu şu isimlerden oluşuyor:
Başkan Yrd. Doç. Dr. Erkan Uçkan
Üyeler: Prof. Dr. Güven Bakır Üye
Prof. Dr. Ömer Özyiğit Üye
Doç. DR. Emel Göksu Üye
Kül. Bak. Tem. Tankut Ünal Üye
Buca Bel. Kerem Doğan Üye
Kurul Müdürü Serpil Yasa
Yeni Asır
|
