|
Depreme en duyarlı hayvan
belirlenecek
İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi, 4 değişik noktada 300 köpek
ile tavşan ve horozların deprem öncesi davranışlarını bilgisayar kayıtlarıyla
inceleyecek. Projeyle depreme en duyarlı hayvan tespit edilecek.
Fakülte öğretim üyesi Doç. Dr. Tamer Dodurka, kentin çeşitli
yerlerinde kurulacak gözlem noktaları için İstanbul Büyükşehir
Belediyesi'nden hayvan barınaklarındaki köpekleri gözlemlemek konusunda yardım
istediklerini söyledi. Projeye göre istasyonlar, depremde salınım büyüklüğü
fazla olduğu tahmin edilen Kemerburgaz'da, Kuzey Anadolu Fay Hattı'nın
Tekirdağ Çukuru'na uzanan ve küçük depremciklerin devam ettiği kolun başlangıç
kısmına yakın olan Büyükçekmece'de, radon gazı çıkan Çatalca bölgesinde
kurulacak. 3 istasyonda, 300'e yakın köpeğin davranışlarının sürekli
bilgisayara kayıt edileceğini anlatan Doç. Dr. Dodurka, 4'üncü nokta olarak
da Veteriner Fakültesinde tavşan ve horozların gözleneceğini anlattı.
Doç. Dr. Dodurka, horozların depreme çok yakın saatlerde tepki verdikleri
için seçildiklerini söyledi. Değişik istasyonlarda gözlenen garip davranışlar
ön değerlendirmeye tabi tutulduktan sonra Deprem Koordinasyon Merkezine bilgi
verileceğini belirten Doç. Dr. Dodurka, şunları anlattı:
‘‘Rasathaneden düşük şiddetli olsa da oluşan tüm depremler ve
zamanlari öğrenilecek. Bu zamandan, bir hafta geriye gidilerek köpeklerdeki
normal dışı davranışlar seyredilecek. Hayvanların gösterdiği davranışlar
puantaj sistemiyle değerlendirilecek ve depremle ne derecede bir korelasyon gösterdiği
yani depremi haber verme açısından güvenilirliği saptanacak.’’
Doç. Dr. Dodurka, projenin ikinci amacının hayvanlar arasında depreme
duyarlılık açısından oluşan farkları incelemek olduğunu söyledi. Bazı
hayvanların depreme tepki vermesine rağmen bazılarının kayıtsız kaldığına
dikkat çeken Doç. Dr. Dodurka, gözlemler sonucu duyarlılığı en yüksek
olan hayvanların çiftleştirileceğini, yani duyarlılık açısından
‘‘suni seleksiyon’’ uygulanacağını anlattı. Doç. Dr. Dodurka, alınacak
yavrular arasında da en duyarlı hayvanları da seçerek ‘‘depreme karşı
duyarlılığı en yüksek olan hayvanlar’’ı elde etmeye çalışacaklarını
söyledi.
Tarihte örneği çok
Hayvanların deprem duyarlılığına yönelik il örneğe tarihçi Diodorus
Siculus veriyor. Siculus, milattan önce 373 yılında Yunanistan'daki Helice
Depremi sırasında bir liman kenti olan Korint sular altında kalmadan 5 gün
önce fare, yılan ve gelinciklerin kenti terk ettiklerini anlatıyor.
1755 Lizbon, 1960 Fas, 1963 Üsküp, 1971 Izu-Ohshima, 1975 Çin, 1977 İtalya,
1978 İran-Tabas, 1989 Santa Cruz, 1995 Kobe, depremlerinde de hayvanlarda
deprem oluşmadan birkaç gün evvelinde başlayan garip hareketler
kaydediliyor. İzmit ve Adapazarı depremlerinde de binlerce kişi, hayvanların
bu hareketlerine şahit oldular.
Deprem öncesi hayvanların hareketlerini gözleyenler, özellikle köpeklerin
nedensiz ve uzun süre, bazıları değişik frekansta olmak üzere havladıklarını,
huzursuz olup, köşelere saklandıklarını anlatıyorlar. Kedilerde de benzeri
hareketlere rastlanıyor.
Hürriyet
|
